Carrey, Reynolds, Nielsen i inni. KANADYJSCY KOMICY w Hollywood

Gdyby nie kanadyjscy artyści i artystki, światowa kultura popularna byłaby znacznie mniej zabawna. Komediowa reprezentacja Kraju Klonowego Liścia jest niezwykle silna w Hollywood i od wielu już dekad bawi do łez cały świat.

Kiedy rozmawiałam z komikiem Keenanem Costainem, który swoją internetową twórczość opiera przede wszystkim na skeczach związanych z życiem w Kanadzie, zapytałam go, czy jest coś takiego jak konkretnie kanadyjskie poczucie humoru. Odpowiedział tak:

„Kanadyjczycy są mili, ale uwielbiają z siebie wzajemnie żartować. Śmiejemy się też często z pogody, sportu czy nawet syropu klonowego. Nie wydaje mi się jednak, by było to coś niezrozumiałego dla odbiorców z innych krajów” [1].

Patrząc na to jak wielką kuźnią komediowych talentów stała się w ostatnich dekadach Kanada, myślę, że Keenan świetnie to ujął – Kanadyjki i Kanadyjczycy uwielbiają żartować, a ich poczucie humoru jest przystępne i komunikatywne. Bo jak inaczej wytłumaczyć fakt, że topowi komicy, aktorki komediowe i aktorzy komediowi, którzy regularnie pojawiają się w filmach i serialach, to właśnie obywatele Kraju Klonowego Liścia, a seriale takie jak Na południe, Chłopaki z baraków czy Schitt’s Creek podbijają międzynarodową publiczność?

Bob Salem w opublikowanym na serwisie bbc.com artykule Why are Canadians so funny? pisze, że amerykański humor opiera się na przerysowaniu, angielski na niedopowiedzeniach, a kanadyjski na obserwacji i śmianiu się z codziennego życia. Mimo wszystko można jednak zaryzykować tezę, że na powstanie kanadyjskiego humoru wpływ miał potężny sąsiad, który nie tylko zalewa Kraj Klonowego Liścia swoimi treściami we wszystkich mediach, ale w dodatku produkuje je w tym samym języku. Kanadyjskie podejście do humoru i komedii stało się zatem swoistym orężem w walce o własną kulturową tożsamość i unikalność. Kanadyjczycy nie gęsi, własnych komików mają!

To, co przyczyniło się do rozkwitu kanadyjskiej sceny komediowej i stand-upowej, to otworzenie torontońskiego oddziału The Second City Theatre, kolektywu specjalizującego się w tworzeniu i rozwoju komedii sytuacyjnej i improwizowanej. Komicy uczą się tam pisać skecze oraz oswajają się z występami przed publicznością. Amerykańskie The Second City, istniejące od 1959 roku, dało początek karierom m.in. Alana Aldy, Alana Arkina, Billa Murraya, Tiny Fey, Amy Poehler, Jasona Sudeikisa czy Steve’a Carella. Na początku lat siedemdziesiątych otwarto torontoński oddział kolektywu. Wśród Kanadyjek i Kanadyjczyków, dla których The Second City stało się przepustką do Hollywood, są na przykład Rick Moranis, John Candy, Dan Aykroyd, Catherine O’Hara, Martin Short, Eugene Levy czy Mike Myers. Kanadyjskie Second City jeździło w trasy po całym kraju, pokazując jego mieszkańcom, że nie są skazani jedynie na amerykańskich komików i tamtejsze programy rozrywkowe.

The Second City okazało się kuźnią komediowych talentów. Część artystów przeszło później jako scenarzyści i aktorzy do kultowego programu NBC, Saturday Night Live (założonego przez Kanadyjczyka Lorne’a Michaelsa) a część założyła kanadyjski odpowiednik tej audycji, SCTV, czyli Second City Television, nadawanej w latach 1976–1984, która w latach osiemdziesiątych zyskała niemałą popularność również w Stanach Zjednoczonych. Mike Myers w swojej książce Canada wspomina pracę w Toronto Second City:

„Występowałem na scenie głównej i otrzymałem za swoją pracę nominację do Dora Mavor Moore Award, najważniejszej miejskiej nagrody teatralnej. Naszym reżyserem był John Hemphill, którego uważam za jednego z najlepszych specjalistów od komedii improwizowanej na świecie. Zawsze będę pamiętał naszą twórczą pracę, podczas której składaliśmy do kupy kolejne przedstawienie, a potem wieczory po spektaklu spędzane nad kuflami z Molsonem i rozmawianiu o tym, jak poszło” [2].

To właśnie na antenie SCTV Mike Myers przedstawił postać Wayne’a Campbella, który potem stał się głównym bohaterem jednej z najpopularniejszych komedii lat 90.

Zapraszam na przegląd popularnych kanadyjskich komików i komiczek, którzy zrobili karierę w Hollywood:

Will Arnett

Wystąpił m.in. w Ostrzach chwały, Wojowniczych Żółwiach Ninja, serialach Arrested Development, Murderville oraz jako aktor głosowy w The Lego Movie, BoJack Horseman i wielu innych animowanych produkcjach.

Dan Aykroyd

Ma na swoim koncie dziesiątki ról w filmach kinowych i serialach. Niezapomniany Ray Stantz z Pogromców duchów czy Elwood J. Blues z The Blues Brothers, ale też aktor nominowany do Oscara za rolę w Wożąc panią Daisy.

Jay Baruchel

Znany m.in. z Jak wytresować smoka, Jaj w tropikach, Wpadki czy RoboCopa aktor jestem jednym z najbardziej wziętych scenarzystów, producentów i komików w Fabryce Snów.

Samantha Bee

Komiczka, autorka tekstów i scenariuszy, aktorka, prezenterka telewizyjna oraz komentatorka polityczna, której największą sławę przyniósł wieloletni udział w satyrycznym programie The Daily Show Jona Stewarta. Przez siedem lat prowadziła własny polityczno-satyryczny show Full Frontal with Samantha Bee. Jej mąż Jason Jones również jest Kanadyjczykiem i komikiem.

John Candy

Jeżeli znacie klasyczne komedie z lat 80., takie jak: Blues Brothers, Plusk, W krzywym zwierciadle: Wakacje, Wujaszek Buck, Kosmiczne jaja czy Kevin sam w domu, to znacie też Johna Candy’ego, pierwszego w historii Hollywood kanadyjskiego aktora, któremu płacono ponad milion dolarów za rolę. Zdobywca nagrody Emmy; zmarł w 1994 roku.

Jim Carrey

Człowiek, bez którego pokolenie dorastające w latach 90. i 2000 miałoby zdecydowanie smutniejsze dzieciństwo i młodość – król komedii slapstickowej i zdobywca dwóch Złotych Globów. Maska, Ace Ventura, Głupi i głupszy, Batman Forever, Człowiek z Księżyca, The Truman Show, Kłamca, kłamca, Bruce Wszechmogący czy Zakochany bez pamięci to zaledwie wycinek jego filmografii.

Michael J. Fox

Telewizyjnym przełomem dla była dla niego rola w serialu Family Ties, w którym występował przez siedem lat (rola Alexa P. Keatona przyniosła mu trzy z jego pięciu nagród Emmy oraz pierwszy z czterech Złotych Globów), a kinowym – oczywiście – Powrót do przyszłości, film, który zapewnił mu miejsce w panteonie światowej popkultury. Kanadyjczyk kojarzony jest przede wszystkim z ról komediowych (np. seriale Spin City czy The Michael J. Fox Show), jednak z powodzeniem wcielał się w role w filmach i serialach dramatycznych i był za nie nagradzany. W 2020 roku wycofał się z życia zawodowego z powodu postępującej choroby Parkinsona.

Ryan Gosling

Gosling, chociaż nie jest komikiem, coraz częściej jest – z dużym powodzeniem – obsadzany w komediach. Role w Kocha, lubi, szanuje, Nice Guys, Barbie czy Kaskaderze pokazują jego duży komediowy talent.

Eugene Levy

Komik, aktor, scenarzysta i producent, który w 2024 roku otrzymał swoją gwiazdę na hollywoodzkiej Walk of Fame. Wśród branżowych nagród ma na swoim koncie trzy nagrody Emmy, Grammy, nominację do Złotego Globu oraz jedenaście statuetek Canadian Comedy Awards. Większość publiczności zna go doskonale m.in. z serii American Pie, ale jest to zaledwie wycinek jego zawodowej drogi. Jest odznaczony Orderem Kanady.

Norm Macdonald

Po występie na festiwalu komedii w Montrealu w 1986 roku okrzyknięto go jednym z najlepszych kanadyjskich komików młodego pokolenia. W ciągu kolejnych lat zaczął regularnie pojawiać się w amerykańskich programach typu „late night”, zwłaszcza u Davida Lettermana i Conana O’Briena. W połowie lat 90. dołączył do twórców Saturday Night Live, gdzie regularnie wcielał się w postaci Larry’ego Kinga, Quentina Tarantino czy Burta Reynoldsa. W latach 2000 pracował często jako aktor dubbingowy.

Mike Myers

Myers ma w swoim dorobku role w Świecie Wayne’a, cyklu filmów o przygodach agenta Austina Powersa czy serii o Shreku, w której użyczał głosu najsłynniejszemu ogrowi świata. Od 1989 do 1995 roku był jedną z gwiazd programu Saturday Night Live. Myers jest laureatem nagród MTV, nagrody Emmy, ma swoją gwiazdę na Hollywood Walk of Fame, a w 2017 roku został odznaczony Orderem Kanady. Rok wcześniej wydał książkę Canada, autobiografię z elementami refleksji i spostrzeżeń Myersa na temat jego ojczyzny, jej historii i kultury popularnej.

Leslie Nielsen

Aktor, którego najwięcej osób kojarzy przede wszystkim z roli gapowatego porucznika Franka Drebina z komediowej trylogii Naga broń oraz wielu komedii (m.in. Czy leci z nami pilot?, Szklanką po łapkach, Dracula – Wampiry bez zębów, Straszny film, Pan Magoo), chociaż zadebiutował w 1956 roku w telewizyjnym dramacie kryminalnym pt. Okup, a pierwszym filmem, w którym wystąpił w roli głównej, było dzieło science fiction Zakazana planeta. W trakcie trwającej ponad 60 lat kariery Nielsen zagrał w sumie w ponad stu filmach i blisko siedemdziesięciu produkcjach telewizyjnych. W 2002 został odznaczony Orderem Kanady. Zmarł w 2010 roku.

Rick Moranis

Są spore szanse na to, że Wasze dzieciństwo lub młodość upłynęło pod znakiem odjechanych komedii z lat 80., w których główne role grał właśnie Moranis – Kosmiczne jaja, Pogromcy duchów czy Kochanie, zmniejszyłem dzieciaki to tylko niektóre z hitowych filmów z jego udziałem, które bawiły kinową widownię do łez. Karierę w mediach zaczął w latach 70., a dekadę później trafił do składu The Second City. Stąd trafił do filmu. W połowie lat 90., gdy został wdowcem, Moranis postanowił ograniczyć swoją aktorską karierę i poświęcić się wychowywaniu dwójki dzieci. W 1996 roku na ekrany kin wszedł ostatni film z jego udziałem, komedia Kochanie, zmniejszyliśmy siebie.

Catherine O’Hara

Chociaż Catherine O’Hara na zawsze zostanie zapamiętana jako mama Kevina McCallistera, to ma na swoim koncie wiele innych kultowych ról, m.in. Delii Deetz w Soku z żuka czy Miasteczku Halloween. Wielokrotnie nagradzana za swoją pracę aktorka i komiczka (min. Złoty Glob i nagroda Emmy) pojawia się też na małym ekranie, na przykład w hitowym Schitt’s Creek.

Matthew Perry

Aktor i komik, znany na całym świecie jako Chandler Bing z Przyjaciół. Perry co prawda urodził się w Williamstown, w stanie Massachusetts, ale nie skończył nawet roku, gdy przeprowadził się z matką, Kanadyjką, do Ottawy, tuż po tym, gdy jego rodzice się rozeszli. Przez kilka lat mieszkał jeszcze w Toronto, ale w końcu wrócił do Stanów, kiedy zdecydował, że zamieszka z ojcem w Los Angeles. Wystąpił w kilkunastu filmach i wielu serialach, grał też na deskach londyńskich i nowojorskich teatrów, zmarł w 2023 roku.

Ryan Reynolds

Nie jest komikiem, ale nie tylko jego kariera zaczęła się od roli w sitcomie (Oni, ona i pizzeria), nie tylko gościnnie pojawiał się w komediowych serialach (Hoży doktorzy), ale w jego dorobku pełno jest właśnie ról komediowych: komedie romantyczne (Narzeczony mimo woli), sensacyjne (Bodyguard Zawodowiec, Czerwona nota) czy komiksowo-fantastyczne (Deadpool, Free Guy, Istoty fantastyczne) to jego znak rozpoznawczy.

Caroline Rhea

Komiczka i aktorka w połowie lat 80. wyjechała do Nowego Jorku, by szukać tam szczęścia w rozwoju kariery stand-uperki. Regularnie pojawiała się ze swoimi programami na deskach klubów komediowych. Chęć podbicia Hollywood ściągnęła ją do Los Angeles i dość szybko udało jej się zdobyć rolę Hildy Spellman, jednej z głównych bohaterek bijącego wszelkie rekordy popularności sitcomu Sabrina, nastoletnia czarownica. Wystąpiła w kilkudziesięciu serialach i filmach telewizyjnych i kilku kinowych, w tym w Człowieku z Księżyca, gdzie pojawiła się u boku innych Kanadyjczyków: Jima Carreya, Norma Macdonalda i Paula Shaffera.

Seth Rogen

Seth zaczynał swoją karierę jako stand-upowiec. Wypłynął na szerokie wody, gdy został jednym ze scenarzystów programu Da Ali G Show – za swoją pracę na planie tej produkcji otrzymał nominację do nagrody Emmy. W trakcie trwającej ponad dwie dekady kariery wystąpił m.in. w komediach 40-letni prawiczek, Wywiad ze słońcem narodu czy Wpadce, ale ma na swoim koncie też role dramatyczne (Steve Jobs, The Disaster Artist). Jest współautorem scenariuszy do komedii Superbad, Wywiadu ze Słońcem Narodu czy To już koniec, podkładał też głos do postaci w Królu Lwie, Kung Fu Pandzie czy Shreku 3.

Martin Short

Wybitny komik, aktor, scenarzysta i pisarz, od kilkudziesięciu lat obecny w Hollywood. Znany między innymi z takich filmów jak Ojciec panny młodej, Marsjanie atakują czy komediowych projektów współtworzonych ze Steve’em Martinem, m.in. serialu Zbrodnie po sąsiedzku. Jest zdobywcą m.in. Nagrody Emmy, Nagrody Tony, trzech Canadian Screen Awards, był też nominowany do Złotego Globu.

[1] źródło: https://www.maplecorner.pl/keenan-costain-i-kanadyjskie-poczucie-humoru/
[2] M. Myers, Canada, Anchor Canada, 2018, tłum. autorki