HERO (2002)

Hero to przepiękny, epicki fresk historyczny. Akcja rozgrywa się w III w. p.n.e. w niespokojnych czasach, kiedy to Chiny podzielone były na siedem królestw. Władca każdego regionu miał ambicje zjednoczenia państwa. Udało się to jednak dopiero królowi prowincji Qin, słynącemu z tyranii i okrucieństwa. W roku 221 p.n.e. podbił wszystkie królestwa, zjednoczył Chiny i przyjął tytuł Pierwszego Cesarza. I choć jego panowanie nie trwało długo, wprowadził w nowym państwie wiele zmian. Obalił dotychczasowy system feudalny, ustalił władzę autokratyczną i zaczął budowę Wielkiego Muru, który miał ochronić poddanych przed barbarzyńcami z północy.

Z tych czasów pochodzi też odkryta w 1974 roku słynna Terakotowa Armia. Wydarzenia z tego okresu były nieraz wykorzystywane w kinie. W Polsce znany jest choćby Cesarz i zabójca. Z panowaniem króla Qin związanych jest wiele legend, zwłaszcza o zabójcach pragnących go zgładzić. Hero jest taką właśnie opowieścią…

Głównym bohaterem jest Bezimienny. W nagrodę za pokonanie zaciekłych wrogów czyhających na życie przyszłego Cesarza, pozwolono mu się zbliżyć na 10 kroków do władcy (zwyczajowo w obawie przed zamachem król nie pozwalał zbliżać się nikomu na odległość mniejszą niż 100 kroków). Bezimienny zaczyna snuć swoją opowieść o tym, w jaki sposób udało mu się pokonać znakomitych wojowników noszących przydomki Niebo, Śnieżna Zamieć i Złamany Miecz. I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że w połowie filmu król przerywa bohaterowi i zaczyna opowiadać własną wersję tej historii.

.. Spora część scenariusza to oczywiście retrospekcje, jedną ze scen oglądamy nawet w trzech różnych wersjach, co trochę przywodzi na myśl Rashomon Akiry Kurosawy. Cała historia pełna intryg jest znakomicie skonstruowana i przedstawiona. Głównym motywem jest oczywiście zemsta, ale mamy też sceny miłosne czy nawet poświęcenie jednostki dla dobra ogółu.

Film, podobnie jak znany bardzo dobrze z polskich ekranów Przyczajony tygrys, ukryty smok, to wuxia. Bohaterowie, walcząc na miecze, swobodnie unoszą się w powietrzu, a ich ruchy są tak płynne, że przypomina to podniebny balet. Więc jeśli komuś nie przypadł do gustu wire-dancing w PTUSie, tutaj również będzie trochę rozczarowany.

Choreografia walk stoi na najwyższym poziomie, równie dobre pojedynki widziałem tylko w dwóch filmach – wspomnianym już PTUSie i głośnym Żelazna małpa. Warto podczas tych scen zwrócić uwagę na detale, tła i przede wszystkim kolory. W zależności od opowiadanych wydarzeń dominuje inna kolorystyka! Na przykład na dworze króla mamy czerń, a inne fragmenty przedstawione są w barwach białych, zielonych, niebieskich i czerwonych. Niemal każdy kadr tego filmu moje oczy chłonęły z zachwytem. Wizualnie po prostu prezentuje się olśniewająco, a jeśli dodać to tego znakomicie dopasowaną muzykę, to pod względem technicznym mamy arcydzieło.

Ogromny jak na chińskie warunki budżet (30 milionów dolarów) pozwolił na użycie znakomitych efektów specjalnych na światowym poziomie. Tysiące statystów wspomaganych jeszcze przez komputerowo generowane postaci pozwoliły stworzyć na potrzeby filmu olbrzymią, zapierającą dech w piersi armię.

Hero to wielkie epickie widowisko. Każdy znajdzie w nim co innego, co przykuje jego uwagę. Jedni będą pasjonować się genialnymi pojedynkami, a inni wzruszać może ciut nadto melodramatyczną opowieścią miłosną. Dla mnie to najpoważniejszy kandydat do Oscara za film nieanglojęzyczny. Zwłaszcza że Hiszpanie nie zgłosili nagradzanego w Europie (może poza ojczyzną) nowego filmu Pedra Almodovara. Będę trzymał kciuki za Złotego Niedźwiedzia w Berlinie. Rok temu trzymałem za Spirited Away: W krainie Bogów i genialne anime Miyazakiego zwyciężyło. (przewidywania autora sprawdziły się jedynie częściowo, nagrody dla Hero zatrzymały się na etapie nominacji do wymienionych nagród, chociaż Yimou Zhang otrzymał wyróżnienie w Berlinie – przyp. red.)

Warto przyjrzeć się bliżej osobom odpowiedzialnym za powstanie tego arcydzieła:

Jet Li (Bezimienny)

Wcielił się w tytułowego bohatera. Obok Jackie Chana najbardziej znany azjatycki aktor w Hollywood. Od debiutu w Klasztorze Shaolin w 1979 roku zagrał w ponad 40 filmach. W Hong Kongu grał w wielu wuxiach (Swordsman 2, Evil Cult, Last Hero in China) a także współczesnych filmach akcji (Defender, Meltdown, Enforcer, Contract Killer) które cieszyły się sporym powodzeniem także na rynku wideo w USA. Sławę zdobył rolą w czterech częściach słynnej serii Dawno temu w Chinach Tsui Harka. W Ameryce pojawił się jako czarny charakter w Zabójczej broni 4.

Następnie wystąpił u boku tragicznie zmarłej Aaliyah w reżyserskim debiucie Andrzeja Bartkowiaka Romeo musi umrzeć. Kolejne przeboje kinowe, jak produkcja Luca Bessona Kiss of the Dragon czy action science fiction The One ugruntowały jego pozycję gwiazdy w Ameryce.

Tony Leung Chiu Wai (Złamany Miecz)

Ten czterdziestoletni aktor zagrał w ponad 60 filmach. Do najbardziej udanych należy jego współpraca z Wong Kar-Waiem. Wystąpił w większości jego filmów, m.in. Ashes of Time, Chungking Express, Happy Together, In the Mood for Love czy 2046. Współpracował także z samym Johnem Woo przy legendarnym Hard-Boiled i Bullet in the Head. Siedmiokrotny zwycięzca Hong Kong Film Awards. Za Spragnionych miłości Wong Kar-Waia otrzymał w Cannes nagrodę za najlepszą rolę męską.

Maggie Cheung (Śnieżna Zamieć)

Debiutowała we wczesnych latach 80., grając w ponad 80 produkcjach. Pierwszą ważną w karierze rolę zagrała w Police Story (1985) obok Jackie Chana. Trzy lata później wystąpiła w sequelu, a w 1992 roku w trzeciej części znanej również jako Supercop. Lubi repertuar komediowy. W 1988 roku nawiązała współpracę z Wong Kar-Waiem, przyjmując rolę w As Tears Go by. Później jeszcze nieraz występowała u tego reżysera, m.in. w In the Mood for Love i 2046. Sześć razy zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki (Hong Kong Film Awards). Nagrodzona również na MFF w Berlinie za główną rolę w Actress Stanleya Kwana.

Donnie Yen (Niebo)

Gwiazda kina akcji w Hong Kongu. Debiutował małą rolą w Drunken Tai-Chi w 1984 roku. Najlepsze jego azjatyckie filmy to New Dragon Gate Inn, Wing Chun, Ballistic Kiss i Once Upon a Time in China 2 (w którym to stoczył znakomity pojedynek z Jetem Li). W 1993 roku stworzył niezapomnianą kreację u boku Rongguang Yu w słynnym Iron Monkey! Także reżyseruje swoje filmy, m.in. Shangai Affairs, Ballistic Kiss, Fist of Fury: The Sequel. Często jest choreografem walk i scen akcji (Blade 2, Iron Monkey).

Jego mentorem i mistrzem jest legendarny Yuen Wu-Ping, odpowiedzialny za choreografię w Matrixie, PTUSie czy Kill Bill. Zasłużenie zdobywa coraz większą popularność na zachodzie. Wystąpił już w kilku amerykańskich pozycjach – Blade 2, Highlander: Endgame i Shanghai Knights (sequel Kowboja z Szanghaju z Jackie Chanem).

Zhang Ziyi (Księżyc)

To młoda, wschodząca gwiazdka, której wróży się olbrzymią karierę. W filmie gra postać Księżyca – uczennicę Złamanego Miecza. Debiutowała w wieku 19 lat w Road Home, filmie Yimou Zhanga z 1999 roku. Jednak dopiero rola w Przyczajonym tygrysie, ukrytym dmoku przyniosła jej wielką, międzynarodową popularność. Już jako gwiazda była ozdobą koreańskiej superprodukcji Musa i fantastycznego Legend of Zu Tsui Harka. Wystąpiła też w drugoplanowej roli w wielkim amerykańskim przeboju z Jackie Chanem Rush Hour 2. W 2046 Wong Kar-Waia ponownie spotkała się na planie z kilkoma aktorami Hero.

Daoming Chen (Król)

Patrząc na pozostałe nazwiska, ten aktor jest prawie nieznany. Debiutował w 1983 roku główną rolą w One and Eight. Dopiero po siedmiu latach powrócił przed kamerę, występując w chińskim serialu Wei cheng. W 2001 roku zagrał w miniserii Kang Xi Kingdom. Jego czwarta rola to właśnie Hero.

Ekipa filmowa:

ZHANG YIMOU (reżyser) – Jeden z najbardziej znanych chińskich reżyserów. Debiutował w 1987 roku dramatem wojennym Red Sorghum, za którego dostał Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie. Wielkim sukcesem był film Zawieście czerwone latarnie, pokazywany w Polsce na Konfrontacjach.

Nominacja do Oscara, Srebrny Lew na festiwalu w Wenecji i nagroda BAFTA dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego to tylko część z wyróżnień, jakie otrzymał. Kolejne, Ju Dou, to kontrowersyjne love story, które było przez pewien czas zakazane w Chinach (mimo pokazów na MFF w Cannes i nominacji do Oscara). Następny sukces w Wenecji – Story of Qiu Ju w 1992 roku przyniósł mu pierwszego Złotego Lwa. Huozhe z 1994 roku zdobyło trzy nagrody w Cannes, a Shanghai Triad nominowano do Złotej Żaby na polskim festiwalu Camerimage. Nic dziwnego, że Zhang Yimou w 1995 roku został poproszony o udział w projekcie Lumiere i spółka, w którym najwybitniejsi reżyserzy kręcą krótkie półminutowe historie stuletnią kamerą. Zhang znalazł się w doborowym towarzystwie, wśród tak wybitnych postaci jak John Boorman, Costa-Gavras, Peter Greenaway, Spike Lee, David Lynch, Wim Wenders czy Andrei Konchalovsky. Not One Less z 1999 roku o 13-letniej dziewczynce, która zastępuje nauczycielkę w szkole na prowincji, został wydany w Polsce na DVD. Kolejny Złoty Lew w Wenecji i trzy inne nagrody na tym festiwalu zapewniły mu międzynarodowy rozgłos.

Niestety następny film, Road Home, w którym debiutuje śliczna Zhang Ziyi, nie trafił do naszego kraju (może dlatego, że w Berlinie dostał „tylko” Srebrnego Niedźwiedzia). Happy Time zgarnął nagrody jedynie na międzynarodowym festiwalu w Valladolid.

TAN DUN (kompozytor) – Laureat Oscara za muzykę do Przyczajonego tygrysa, ukrytego smoka, a także nagrody Grammy za ten soundtrack. Znany również ze swoich koncertów symfonicznych.

CHRISTOPHER DOYLE (operator) – Autor zdjęć do większości filmów Wong Kar-Waia (Ashes of Time, In the Mood for Love, Happy Together, Chungking Express). Uznanie przyniosła mu praca przy Peony Pavilion czy znakomitym horrorze Three. Pracował również z zachodnimi reżyserami, jak Gus Van Sant (remake Psycho) i Phillip Noyce (Quiet American i Rabbit-Proof Fence). Nominowany do Złotej Żaby na Camerimage, czterokrotny zwycięzca Hong Kong Film Awards. Również nagrodzony na MFF w Wenecji za zdjęcia do Ashes of Time Wong Kar-Wai’a.

EMI WADA (kostiumy) – Miała okazję pracować na planie dwóch filmów Akiry Kurosawy – Ran i Snów. Później współpracowała z Peterem Greenawayem przy Księgach Prospera i Osiem i pół kobiety. Ostatnio projektowała kostiumy do znanego w Polsce Tabu (Gohatto) weterana, 70-letniego Nagisy Oshimy.

SIU-TUNG CHING (choreograf walk) – Aktor, kaskader i znany azjatycki reżyser. Nakręcił takie przeboje jak Heroic Trio 1, 2, Chinese Ghost Story 1-3, Swordsman 1-3, Mad Monk czy ostatnio hit Naked Killer. Zajmuje się także choreografią walk i scen akcji w większości swoich filmów. Często zapraszany przez inne ekipy jako konsultant i choreograf, współpracował przy kultowym już Shaolin Soccer, Moon Warriors, City Hunter (z Jackie Chanem, na podstawie anime), Peking Opera Blues Tsui Harka, a nawet u Johna Woo w Better Tomorrow 2.

WEI TUNG (choreograf walk) – Reżyser kilku filmów (np. Contract Killer z Jetem Li), aktor (np. Hard Boiled Johna Woo), kaskader, oraz przede wszystkim choreograf walk i scen akcji. Współpracował przy takich przebojach jak Princess D, Better Tomorrow Johna Woo, Accidental Spy z Jackie Chanem czy Bulletproof Monk z Chow Yun-Fatem.

ELLEN POON i JONATHAN ROTHBART (efekty wizualne) – Wśród całego sztabu specjalistów ta dwójka grała pierwsze skrzypce. Ellen Poon ma na swoim koncie efekty do Star Wars: Episode I, Men in Black, Mars Attacks!, Jumanji, Hook. Jonathan Rothbart współpracował przy Star Wars: Episode I, Sleepy Hollow, Dragonheart, Star Trek 8.

Tekst z archiwum film.org.pl.