Filmy, które ŹLE PRZEWIDZIAŁY PRZYSZŁOŚĆ
Chodzi tu głównie o produkcje science fiction lub zawierające elementy fantastyki naukowej. Niestety, znakomita większość z nich źle przewidziała, co się będzie działo w przyszłości, która w wielu przypadkach jest już teraz naszą teraźniejszością lub przeszłością. Wynika to przede wszystkim z tego, że nasza ludzka wyobraźnia zawsze będzie wyprzedzać to, co realnie dzieje się w zakresie technologii, ale nie tylko, w dziedzinie przemian społecznych również. Na tym właśnie polega zdolność kreacji, na wybieganiu poza to, co aktualnie możliwe fizycznie. Dzięki temu nasza cywilizacja wciąż się rozwija. Nie przejmujmy się również zbytnio tym, że przewidywania zawarte w wybranych niżej produkcjach nigdy się nie spełnią. One nie spełniły się jedynie dotychczas, a to, czy jest możliwe, żeby wydarzyły się kiedyś, zaraz sprawdzimy.
2001: Odyseja kosmiczna (1968) – reż. Stanley Kubrick
Na Ziemi mamy tyle problemów technologicznych jeszcze do rozwiązania, że wizja swobodnego przemieszczania się nawet między naszą planetą a Księżycem wydaje się bardzo odległa. Być może w 1968 roku nadzieje były o wiele większe. Na tej fali marzeń o podboju kosmosu powstał film Kubricka, niewątpliwie kontrowersyjne arcydzieło o surrealistycznej podróży człowieka w poszukiwaniu swoje tożsamości. Technologia kosmiczna rozwija się znacznie wolniej, niż oczekują tego od niej twórcy science fiction. Wciąż nie znaleźliśmy (jak w Odysei kosmicznej) jednoznacznego dowodu na istnienie inteligentnego życia poza naszą Ziemią. Wciąż nie latamy na Księżyc w charakterze turystów, nie mówiąc już o doleceniu do orbity Saturna czy opuszczeniu Układu Słonecznego. Nie wymyśliliśmy także jak dotąd odpowiedniego napędu i źródeł zasilania ani sposobu przetrwania człowieka przez tak długi czas w kosmosie. Komputer typu Hal 9000 lepiej niech nie zostanie nigdy wymyślony. To jeszcze wszystko przed nami. I można wątpić, czy faktycznie wydarzy się w XXI wieku.
Powrót do przyszłości 2 (1989) – reż. Robert Zemeckis
W roku 1985 ani dzisiaj nie istnieją wehikuły czasu – to oczywiste, ale wspominam, bo to chyba najważniejszy wynalazek techniczny w filmie, który wciąż jest czystą fantazją. Kiedy jednak akcja przenosi się z 1985 do 2015 owych zdobyczy technicznych, który wciąż nie wymyślono, i o nieco mniej spektakularnym znaczeniu, jest dość sporo. Przede wszystkim latające samochody (są dostępne tylko prototypy aeromobili) i sposób organizacji podniebnego ruchu ulicznego – wyjątkowo niemożliwe i nieracjonalne, podobnie jak przeszczep śledziony w ramach zabiegów odmładzania ciała. Następnie automatycznie dostosowujące się do rozmiaru ciała rzeczy i samowiążące buty, antygrawitacyjne pionizatory, nawilżacze do jedzenia, wygląd i styl ubierania się, brak adwokatów i sądy skazujące ludzi na lata więzienia w ciągu kilku godzin, no i przede wszystkim latające deskorolki. Wiem, że niektórzy sądzą, że istnieją już hoverboardy, bo np. firma HOVr zrobiła model zupełnie przypominający ten z Powrotu do przyszłości 2, ale wszystkim zainteresowanym polecam zbadać temat tych prototypów dokładniej.
Ucieczka z Nowego Jorku (1981) – reż. John Carpenter
W 1997 roku Manhattan jest wyspą, którą zamieszkują więźniowie. Stworzyli oni na niej swego rodzaju azyl dla zbrodni. Tzw. kulturalne społeczeństwo pozbywa się wszelkich elementów niedostosowanych, zsyłając je właśnie w takie miejsce. Nie ma na Manhattanie strażników, lecz na zewnątrz jest mur. Wszyscy, którzy próbują go zdobyć, giną. Ta wizja z zakresu political i social fiction oczywiście nigdzie oficjalnie się nie spełniła, chociaż wciąż istnieją zapewne obozy koncentracyjne w państwach totalitarnych. Taki sposób izolacji przestępców na wielkich obszarach i zupełnie bez wewnętrznej kontroli jest jednak krótkowzroczny i niebezpieczny, więc zapewne nigdy się nie zdarzy, żeby jakakolwiek władza, nieważne czy demokratyczna, czy totalitarna, pozwoliła sobie na sztuczne tworzenie potencjalnego ruchu oporu wobec niej.
Łowca androidów (1982) – reż. Ridley Scott
Świat Łowcy androidów w gruncie rzeczy sprowadza się do rzeczywistości wielkich korporacji i mrocznych, biednych, multikulturowych dzielnic, gdzie ludzie trwają zaledwie, a nie żyją. W 2019 roku podbiliśmy inne światy, chociaż na ulicach Los Angeles tego nie widać, stworzyliśmy latające samochody, a nawet roboty (replikantów), które pracują i walczą za pewną grupę nas, doskonale symulując człowieczą naturę. Skoro tak, nasz koniec jest bliski. Bardzo dobrze więc, że te przewidywania wciąż się nie sprawdziły. Pamiętajmy tylko, bo często spotykam się jeszcze z tym stwierdzeniem, że replikanci nie byli robotami. Pojęcie robota zarezerwowane jest dla istoty nieorganicznej. Byli oni dziełami bioinżynierów z korporacji Tyrella, podobno niezdolnymi do uczuć wyższych i w większości żyjącymi o wiele krócej niż człowiek. Zdarzyły się jednak wyjątki, jak to bywa w wypadku nowo powstałego życia organicznego, co lepiej zobrazował i wytłumaczył Blade Runner 2049.
Mad Max (1979) – reż. George Miller
Wyprodukowany w 1979 roku kultowy Mad Max opowiada nam historię kryzysu paliwowego, który rozpoczął się na początku lat 70. i zmienił cały świat, nawet Australię. W latach 80. brak produkcji oleju napędowego spowodował załamanie się światowych rynków, a to doprowadziło do pauperyzacji ludności. Droga do anarchii społecznej została na zawsze otwarta, nawet mimo tego, że m.in. takie państwa jak Australia zdecydowały się wprowadzić bardzo twarde prawa oparte na bezpardonowej przemocy i dosłownie likwidowaniu przestępców, nim zostaną doprowadzeni do aresztu. Nawet to nie pomogło. Globalnie te przewidywania George’a Millera się wciąż nie sprawdziły, lecz trzeba przyznać, że wizja jest całkiem realna, tym bardziej że wciąż świat trzyma się paliw kopalnych jak tonący na oceanie ostatniej deski, która pozostała mu z wielkiego, luksusowego wycieczkowca.
Odys Korczyński