20 NAJLEPSZYCH filmów ostatnich 20 lat

Pierwsze dwudziestolecie XXI wieku za nami. Z tej okazji – oraz nieco pod wpływem redakcyjnej „Szybkiej piątki” – postanowiłem cofnąć się w czasie i spojrzeć na dobro, które przyniosło nam przez te ostatnie dwie dekady kino. Wbrew pozorom było w czym wybierać, gdyż współczesnych klasyków narosło wtedy od groma (i zapewne jeszcze więcej filmów z czasem zyska uznanie). Zadanie to wręcz nieco karkołomne, bo nawet i sto tytułów nie wyczerpie tematu. Postanowiłem zatem ograniczyć się do wyboru jednej produkcji na rok – tej najciekawszej, wyjątkowej zarówno w dniu premiery, jak i dziś – oraz opisać ją w 20 słowach i/lub dwóch zdaniach. Oto najlepsze filmy z lat 2000–2019 wraz z przyległościami. Czemu tak? Albowiem 2020 miał swoje oczywiste problemy, przez co nie doczekał się prawdziwego dynamitu, który można by ochrzcić mianem bezapelacyjnie najlepszego – do czego jeszcze się odniosę.

2000: Memento

Fascynująca, nowatorska i wiecznie świeża rzecz o umyśle w kawałkach. Świetnie działa również w wersji ułożonej chronologicznie, podkreślającej perfekcję tego wciąż najlepszego dzieła Nolana.

Konkurenci (w trzech słowach): Niezniszczalny / U progu sławy / Przekręt – odwaga, nostalgia i kultowość.

I ten najgorszy: Bitwa o Ziemię – scjentologiczny bełkot lewackiego kalibru.

2001: Amelia

Wspaniale kolorowa, pełna życia, inspirująca współczesna bajka, po której aż chce się zmieniać świat na lepsze. Magia kina i potęga wyobraźni.

Konkurenci: Donnie Darko / Spirited Away: W krainie bogów / Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia – surrealizm, fantazja, rozmach.

I ten najgorszy: Gulczas, a jak myślisz? – pamiętacie? To zapomnijcie.

2002: Porozmawiaj z nią

Niezwykle przejmujące opowieść o miłości i braku szczerej komunikacji zaślepionych nią osób. Almodóvar dosłownie dotyka serca w swym przypuszczalnie najlepszym i najbardziej klasycznym dziele.

Konkurenci: 25. godzina / Dzień świra / Hero – przekaz, groteska, finezja.

I ten najgorszy: Yyyreek!!! Kosmiczna nominacja – tak, dało się jeszcze gorzej…

2003: Rzeka tajemnic

Emocjonujące i rozdzierające duszę studium ludzkiego dramatu od Clinta Eastwooda. Film starzeje się jak wino, nawet jeśli jest ono niezwykle gorzkie.

Konkurenci: To właśnie miłość / Gdzie jest Nemo / Powrót – miłość, radość, szczerość.

I ten najgorszy: The Room – niektóre legendy rodzą się złe…

2004: Za wszelką cenę

Eastwood ponownie – ściska za jaja tak mocno, że mimo pozornej miałkości historii trudno się otrząsnąć. Filmowy sierpowy prosto w naszą wrażliwość.

Konkurenci: Osada / W stronę morza / Podwodne życie ze Steve’em Zissou – atmosfera, katharsis, zabawa.

I ten najgorszy: Superdzieciaki: Geniusze w pieluchach II – oczu kąpiel…

2005: Sin City

Komiksowa adaptacja przyniosła nową jakość, której, mimo wielu prób, nie udało się powtórzyć. Hipnotyzujące kadry ożywają w gwiazdorskiej obsadzie i krzykliwej formie.

Konkurenci: Pan życia i śmierci / Wierny ogrodnik / Pani Zemsta – prawda, wrażliwość, bezwzględność.

I ten najgorszy: 2001 Maniacs – gdy wiesz, że zbłądziłeś, ale nie wiesz, jak do tego doszło…

Wersja skrócona

2006: Labirynt fauna

Mroczna i okrutna baśń w duchu braci Grimm. Uniwersalne prawdy skryte pod płaszczykiem makabry i fantastyki jako natchniona lekcja historii z lekką nutką optymizmu.

Konkurenci: Pachnidło: Historia mordercy / Ludzkie dzieci / Paprika – piękno, nadzieja, abstrakcja.

I ten najgorszy: Rasa – prawdziwy horror…

2007: To nie jest kraj dla starych ludzi

Automatyczna klasyka, która z czasem jedynie zyskuje na znaczeniu i jakości. Neo-western o złu absolutnym i pokrętnej ludzkiej naturze jako współczesna przypowieść godna Homera.

Konkurenci: Aż poleje się krew / Pokuta / Zodiak – spełnienie, delikatność, zagadkowość.

I ten najgorszy: Next – następny, proszę.

2008: WALL·E

Animowane science fiction z ambicjami wyniesionymi z kanonu gatunku. Bardziej przystępna, bo sprzedana w formie kolorowej bajki dla dzieci, sama stanowi dziś punkt odniesienia.

Konkurenci: Najpierw strzelaj, potem zwiedzaj / Głód / Gran Torino – charakter, brutalizm, moralność.

I ten najgorszy: Ninja Cheerleaders – tak, istnieje coś takiego. Nie wiem po co, ale istnieje.

2009: Bękarty wojny

Arcydzieło – to padające w filmie stwierdzenie samego reżysera, który od tego momentu kręci cały czas to samo: rewizję historii w popkulturowym sosie.

Konkurenci: Nic osobistego / Agora / 500 dni miłości – intymność, humanizm, emocjonalność.

I ten najgorszy: Słońce – animacja bez cienia nadziei…

2010: Scott Pilgrim kontra świat

Idealny twór komiksowy, perfekcyjna ekranizacja gry komputerowej i świetna gra formą. Szalona, ekscytująca i niezwykle zabawna alegoria dojrzewania oraz ujmujący film o miłości.

Konkurenci: Nie opuszczaj mnie / Social Network / Nieściszalni – liryzm, intensywność, pasja.

I ten najgorszy: Opętani – oryginał jakby lepszy…