1958

Lecą żurawie, reż. Michaił Kałatozow (ZSRR)

Przewodniczący jury: Marcel Achard (pisarz)

Arne Sucksdorff, Louis Daquin, Anthony Asquith – nie są to reżyserskie personalia, które rozgrzewają wyobraźnię kinofilów, dlatego canneński rocznik 1958 należy uznać za jeden z mniej “gwiazdorskich” w tamtym okresie. Nie zabrakło jednak wielkich nazwisk, z Pietro Germim, Ingmarem Bergmanem (drugi rok z rzędu w konkursie!) i Satyajitem Rayem na czele. Złota Palma nie powędrowała jednak do żadnego z nich – główny laur zgarnął Michaił Kałatozow za wzruszający wojenny dramat Lecą żurawie. Ponownie polskich akcentów nie zabrakło w konkursie krótkometrażowym – w jury zasiadł profesor Jerzy Toeplitz, a o nagrody walczyły Nagrodzone uczucia Waleriana Borowczyka i Jana Lenicy. A w 1958 na La Croisette bawiono się tak:

1959

Czarny Orfeusz, reż. Marcel Camus (Francja)

Przewodniczący jury: Marcel Achard (pisarz)

Festiwal roku 1959 zapamiętany zostanie głównie nie za sprawą zwycięzcy (choć Złota Palma dla Czarnego Orfeusza potwierdziła dominację francuskiej kinematografii), ale dwóch innych filmów obecnych w konkursowej selekcji: 400 batów François Truffauta i Hiroszima, moja miłość Alaina Reisnais. To prawdziwi giganci europejskiego kina, założycielskie filmy dla Francuskiej Nowej Fali, niezwykle wpływowego i cenionego nurtu. Obok nich znalazło się jeszcze Miejscu na górze Jacka Claytona, jednego z tytułów otwierających nową falę filmu brytyjskiego. Od 1959 roku kinowy modernizm zaczął święcić triumfy i regularnie pojawiać się na salonach. Organizatorzy Festiwalu w Cannes od pierwszych edycji dynamicznie reagowali na przemiany i cenili nowe pomysły na kino, konsekwentnie promując odważnych filmowych autorów.

1960

Słodkie życie, reż. Federico Fellini (Włochy)

Przewodniczący jury: Georges Simenon (pisarz)

Włosi zdobywają Cannes! Zasłużona Złota Palma trafia w ręce Federico Felliniego za legendarne Słodkie życie, a Nagrodą Jury wyróżniona zostaje niekonwencjonalna Przygoda Michelangelo Antonioniego. Właśnie za sprawą ambitnego repertuaru i tak znaczących zwycięskich filmów festiwal w Cannes wzmacniał swoją pozycję i nabierał prestiżu. Symbolizował najwyższą jakość, stając się jednym z najważniejszych centrów światowego kina. Nie zapominajmy, że organizatorzy mieli zawsze oczy szeroko otwarte i nie patrzyli wyłącznie na zachód Europy. Obok włoskich arcydzieł o Złotą Palmę walczyło również Zezowate szczęście Andrzeja Munka.

1961

Tak długa nieobecność, reż. Henri Colpi (Francja) / Viridiana, reż. Luis Buñuel (Hiszpania)

Przewodniczący jury: Jean Giono (pisarz)

Zwycięska Tak długa nieobecność to kolejny triumf kina francuskiego. Razem z filmem Henriego Colpiego ex aequo wygrywa słynna Viridiana Luisa Buñuela, przynosząc pierwszą Złotą Palmę dla Hiszpanii. W 1961 roku pozycja Buñuela była już ugruntowana, minęło już ponad trzydzieści lat od szokującego i nowatorskiego Psa andaluzyjskiego czy Złotego wieku. Hiszpański reżyser w poprzednich latach był kilkukrotnie wyróżniany w Cannes (miał w swoim dorobku już Nagrodę Specjalną, International Prize, FIPRESCI oraz Palmę za reżyserię Zapomnianych). Dopiero przy okazji Viridiany udało się sześćdziesięcioletniemu Buñuelowi, mającemu już status mentora kina, zgarnąć najważniejszy laur. Warto pamiętać, że Viridiana nie była jedynym filmem konkursu, którego główną bohaterką była przeżywająca egzystencjalny kryzys zakonnica. Drugim tytułem była Matka Joanna od Aniołów Jerzego Kawalerowicza, wyróżniona Specjalną Nagrodą Jury. Myślę jednak, że niejeden widz przyzna, że to polski film ma znacznie większą siłę rażenia.

1962

Ślubowanie, reż. Anselmo Duarte (Brazylia)

Przewodniczący jury: Tetsuro Furukaki (pisarz)

W 1962 roku jury, w składzie którego znalazł się Jerzy Kawalerowicz, nagrodziło Złotą Palmą brazylijskie Ślubowanie Anselmo Duartego, niewielką, ale mocną w społecznej wymowie produkcję o szlachetnym chłopskim idealiście, który przegrywa starcie z mechanizmami rządzącymi miejską rzeczywistością. W konkursie startowało wtedy kilka mocnych tytułów, z Aniołem zagłady Luisa Buñuela i Zaćmieniem Michelangelo Antonioniego na czele, a Stanisław Jędryka walczył o Palmę swym Domem bez okien. W 1962 roku wystartowała także jedna z najważniejszych dziś pobocznych sekcji festiwalu w Cannes – Tydzień Krytyki (Semaine de la Critique) – i to od razu z polskim akcentem, gdyż w programie znalazły się Zaduszki Tadeusza Konwickiego. Z Cannes z Nagrodą Specjalną Jury konkursu krótkometrażowego wrócili Witold Giersz i Ludwik Perski, których Oczekiwanie zdobyło także laur w kategorii technicznej.

1963

Lampart, reż. Luchino Visconti (Włochy)

Przewodniczący jury: Armand Salacrou (pisarz)

Rok 1963 był rokiem wielkich tytułów w canneńskim konkursie: nagrodzony Złotą Palmą Lampart Luchino Viscontiego, Zabić drozda Roberta Mulligana, Harakiri Masakiego Kobayashiego czy Co się zdarzyło Baby Jane? Roberta Aldricha to dziś klasyki światowego kina, na których wychowują się kolejne pokolenia widzów. W tamtym konkursie nie zabrakło też znakomitych dzieł ze środkowowschodniej Europy, w tym Jak być kochaną Wojciecha Jerzego Hasa czy Gdy przychodzi kot Vojtěcha Jasnego, a poza rywalizacją o Złotą Palmę swą premierę miały tak epokowe dzieła, jak Osiem i pół Federico Felliniego czy Ptaki Alfreda Hitchcocka.

1964

Parasolki z Cherbourga, reż. Jacques Demy (Francja)

Przewodniczący jury: Fritz Lang (reżyser)

W 1964 roku Polacy spoglądali na konkurs w Cannes ze względu na udział w nim Pasażerki Andrzeja Munka, ale trzeba przyznać, że w porównaniu z poprzednim rocznikiem festiwal canneński AD 1964 był dość umiarkowanie ekscytujący. Przemianowana znowu na Grand Prix główna nagroda konkursowa powędrowała do Jacques’a Demy’ego, a Nagrodę Jury otrzymała wspaniała Kobieta z wydm Hiroshiego Teshigahary. Warto odnotować, że w Tygodniu Krytyki swój zaledwie drugi film, Przed rewolucją, pokazywał Bernardo Bertolucci.

1965

Sposób na kobiety, reż. Richard Lester (Wielka Brytania)

Przewodnicząca jury: Olivia de Havilland (aktorka)

W głównej sekcji Sidney Lumet prezentuje Wzgórze z Seanem Connerym w roli głównej, William Wyler (w 1965 roku mający już w swoim dorobku Złotą Palmę za Przyjacielską perswazję i trzy reżyserskie Oscary za Panią Miniver, Najlepsze lata naszego życia oraz Ben Hura) przybywa z Kolekcjonerem, a wielki Masaki Kobayashi wraca do Cannes z monumentalnym (183 minuty) dziełem Kwaidan, czyli opowieści niesamowite. Jak to w latach 60., swojego reprezentanta ma również polskie kino: Aleksander Ford pokazuje Pierwszy dzień wolności. W rywalizacji z prężącymi muskuły doświadczonymi filmowcami wygrywa niepozorna i kameralna (85min) związkowa komedia, skupiona na konflikcie charakterów. Cannes ceni umiar i oszczędność w środkach wyrazu. Sposób na kobiety to tylko jeden z wielu na to przykładów.

1966

Kobieta i mężczyzna, reż. Claude Lelouch (Francja) / Panie i panowie, reż. Pietro Germi (Włochy)

Przewodnicząca jury: Sophia Loren (aktorka)

Do głównego konkursu trafia kilka filmowych tuz, odbiegających realizacyjnie od standardowego wizerunku uczestnika festiwalu: zazwyczaj kina kameralnego, dysponującego skromniejszym budżetem i częściej opartego na wyrafinowanej psychologii niż bogatej scenografii. W 1966 roku wystawne superprodukcje reprezentuje Doktor Żywago Davida Leana, Faraon Jerzego Kawalerowicza oraz Popioły Andrzeja Wajdy. Festiwalową selekcję wzmacniają najnowsze filmy Orsona Wellesa, Piera Paolo Pasoliniego, Tony’ego Richardsona, Johna Frankenheimera i Volkera Schlondorffa. Finalnie Złotą Palmą dzielą między siebie filmy o zaskakująco zbliżonych tytułach: francuska Kobieta i mężczyzna oraz włoskie Panie i panowie. 

1967

Powiększenie, reż. Michelangelo Antonioni (Wielka Brytania)

Przewodniczący jury: Alessandro Blasetti (reżyser)

1961: za Noc Michelangelo Antonioni dostaje Złotego Niedźwiedzia w Berlinie; 1964: Złoty Lew w Wenecji za Czerwoną pustynię; 1967: Złota Palma za Powiększenie. Włoski reżyser zdominował europejskie kino lat 60. Powiększenie do dzisiaj pozostaje jego najsłynniejszym filmem, tytułem błyskawicznie łączonym z Cannes i w efekcie będącym jedną z wizytówek festiwalu. Antonioni, wielki modernista kina, skupiał się na znakach w przestrzeni miejskiej, niekonwencjonalnie obchodził się z szablonami kina gatunkowego i zastanawiał się nad istotą samego medium: czym jest obraz? Co dzieje się z otaczającą nas rzeczywistością, gdy zamknie się ją w ramy kadru? Wobec tych pytań (ciągle i zawsze aktualnych) obojętnie nie mogło przejść konkursowe jury i słusznie nagrodziło wybitną pracę Antonioniego.

Dwudziesta edycja festiwalu była pierwszą dla Francisa Forda Coppoli, który w konkursie pokazał Jesteś już mężczyzną.