KINO EUROPEJSKIE: Patrice Leconte
- Marzeniem reżysera jest zostać impresjonistycznym malarzem – “To praca dla samotnika, którą można wykonywać w każdym czasie, kiedy ma się na to ochotę. Możesz ją przerwać, zapalić papierosa, uciąć drzemkę i czekać na odpowiednie światło. Kręcenie filmów jest zupełnie inne – masz załogę 60 ludzi, masz harmonogram i budżet. (…) Od czasu do czasu mam ochotę na trochę samotności.”
- Każdy z uczestników projektu Lumiere i spółka miał nakręcić krótką nowelę filmową o dowolnej tematyce, jednak pod trzema warunkami. Czas trwania nie mógł być dłuższy niż 52 sekundy, nie można było użyć sztucznego oświetlenia i zsynchronizowanego dźwięku oraz wykonać więcej niż 3 ujęć.
- Śmieszność otwierała Festiwal Filmowy w Cannes w 1996 roku.
- Polskie tłumaczenie La Veuve de Saint-Pierre, czyli Wdowa św. Piotra zawiera aż dwa niedopatrzenia. Po pierwsze sugeruje, iż mamy do czynienia z wdową po św. Piotrze, a chodzi tu o nazwę wyspy Saint-Pierre skąd ona pochodzi (dlatego lepiej byłoby zastąpić tytułem “Wdowa z Saint-Pierre”). Po drugie “wdową” nazywano w XIX w. w krajach frankofońskich gilotynę, co ma zasadnicze znaczenie, gdyż gilotyna jest integralną częścią tego filmu.
- Do Wdowy św. Piotra reżyser zaangażował innego znanego reżysera – Emira Kusturicę. Podobno zdjęcie, które zobaczył w gazecie pokryło się z jego wyobrażeniem jednego z bohaterów scenariusza.
- Leconte sprzedał kilkukrotnie Amerykanom prawa do ekranizacji anglojęzycznych wersji swoich filmów. I tak scenariusz Człowieka z pociągu ma opracować Harley Peyton (Twin Peaks, Bandits), a produkcją Mojego najlepszego przyjaciela ma się zająć Brian Grazer (Piękny umysł, Kod da Vinci). Sam Leconte zaś ogłosił jakiś czas temu chęć nakręcenia anglojęzycznego remake’u swojego filmu Pan Hire pod roboczym tytułem Homeland.
- Bardzo nietypowy film w dorobku reżysera to Dogora – filmowa impresja, nierzadko porównywana z trylogią Godfreya Reggio i Philipa Glassa Quatsi. Zdjęcia Leconte kręcił w Kambodży przez 5 miesięcy. To, co tam zarejestrował zmontował później do napisanej wcześniej kompozycji Etienna Perruchon. Ostateczna wizja może się wielu wydać niesatysfakcjonująca, zwłaszcza ze względu na niedopasowanie podniosłej muzyki, kontrastującej z kambodżańską biedą.
Bohaterów Leconte’a cechuje często niezaradność, spolegliwość i bierność wobec sytuacji, w jakich się znaleźli. Bywa, że przybiera ona charakter komiczny. Dlatego twórca podrzuca im postaci mocno stojące na ziemi, na których mogliby się oprzeć i razem z nimi pokonywać dalsze trudności losu. Przykładem może być tu tytułowy Pan Hire, zaślepiony uczuciem do pięknej i pozornie odwzajemniającej mu to uczucie Alice. Innym z kolei przypadkiem bohaterki uzależnionej od drugiej osoby jest Adele w Dziewczynie na moście. Bohaterka, przejawiająca cechy nimfomanii, chce rzucić się z mostu tylko dlatego, że zostawił ją kochanek. Jej słaba wola i podatność na manipulację ratują jej życie, gdy tylko pojawia się pewien cyrkowiec podający jej przyjacielską dłoń. W tę charakterystykę doskonale się też wpisuje doradca finansowy w Bliskich nieznajomych, który przez przypadek zostaje wzięty przez pewną damę za psychoanalityka. Kobieta wkrótce wyjawia mu wszystkie swoje problemy, zaś ten nie potrafi jej wytłumaczyć, że zaszła pomyłka.
Fascynacja kobietami. Niemal wszyscy bohaterowie męscy filmów Leconte’a przejawiają, czasami niezdrowe, czy wręcz autodestrukcyjne zainteresowanie płcią przeciwną. Wspomniany już pan Hire jest tego znakomitym przykładem. Szczególną kreację stworzył Jean Rochefort w Mężu fryzjerki. Już gdy był małym chłopcem krążyły mu po głowie kosmate myśli o pracownicy pobliskiego zakładu fryzjerskiego. Pożądanie, ale i miłość w wymiarze duchowym towarzyszyć mu będą przez resztę życia. Celem matrymonialnym stanie się młoda fryzjerka. Pytanie w tym wypadku brzmi – czy pożąda ów mężczyzna kobiety ze względu na jej zawód, cielesność, walory duchowe, czy wszystko razem?
Podobne wpisy
Z komedii Leconte’a czasami przebija zawoalowana ironia i czarny humor. Ich ofiarą najczęściej padają, podobnie jak u Allena, czy nawet Bunuela, obyczaje i garnitur konwenansów, w jaki ubiera się klasa średnia mieszczuchów. Najlepszym tego przykładem jest kostiumowa Śmieszność, choć tutaj burżuazję zastąpiła arystokracja. Postać starego, mającego objawy narkolepsji barona, który nie mogąc pogodzić się z odrzuceniem przez dwór królewski jego osoby popełnia samobójstwo, naszkicowana została gorzkim humorem Leconte’a. Z kolei w Bliskich nieznajomych wyśmiewa on postać tak modnego w metropoliach psychoanalityka, obnażając dowcipne strony tego zawodu. Przy czym to idee fixe Allena u Leconte’a przybiera bardziej subtelną postać. W Moim najlepszym przyjacielu za cel ataku obiera sobie coraz bardziej tracącą na znaczeniu wśród ludzi sukcesu przyjaźń.
Dość specyficznym elementem charakteryzującym filmy francuskiego reżysera jest skłonność do łączenia akcji rozgrywającej się we współczesnej Francji z pierwiastkiem orientalnym bądź antycznym. Może to być egzotyczny taniec w Mężu fryzjerki, albo grecka waza przedstawiająca mit o Achillesie i Patroklosie w Moim najlepszym przyjacielu.
- 2006 – Mój najlepszy przyjaciel
- 2006 – Bronzes 3: Les amis pour la vie
- 2004 – Dogora: Ouvrons les yeux
- 2004 – Bliscy nieznajomi
- 2002 – Rue de plaisirs
- 2002 – Człowiek z pociągu
- 2001 – Felix et Lola
- 2000 – Wdowa św. Piotra
- 1999 – Dziewczyna na moście
- 1998 – Dziewczyna dla dwóch
- 1996 – Śmieszność
- 1996 – Wielkie turnee
- 1995 – La Ciotat 1996, epizod w cyklu Lumiere i spółka
- 1994 – Le parfum d’Yvonne
- 1993 – Tango
- 1990 – Mąź fryzjerki
- 1989 – Pan Hire
- 1987 – Tandem
- 1985 – Specjaliści
- 1979 – Slalom niespecjalny (Les Bronzes font du ski)
- 1978 – Les Bronzes
- 1976 – Les Veces etaient fermes de l’interieur
- J. Płażewski: Historia filmu francuskiego. Oficyna Wydawnicza Auriga, Warszawa 2005.
- The St. James Film Directors Encyclopedia, Visible Ink Press, Detroit 1998.
- Strony internetowe: www.imdb.com, www.wikipedia.org, www.bbc.co.uk, www.telegraph.co.uk
Tekst z archiwum film.org.pl.
Tomasz Jamry