POLSKIE SŁUŻBY na MISJACH ZAGRANICZNYCH na ekranie

Zagraniczne misje polskiego wojska nie są już dziś na ogół dobrze przez społeczeństwo postrzegane. Większość zastanawia się przede wszystkim, po co narażać naszych chłopców, ile takie eskapady kosztują, a także co z tego mamy jako kraj. Abstrahując od kwestii słuszności lub sprawiedliwości takich opinii, zwróćmy się w kierunku kinematografii, która często odzwierciedla społeczne nastroje. Temat udziału polskich kontyngentów wojskowych za granicą nie jest jednak w rodzimym kinie mocno eksploatowany. Szkoda to tym większa, że na podstawie niektórych akcji misyjnych można by nakręcić solidne, interesujące, krytyczne kino wojenne z pełnokrwistymi postaciami, którymi często targają emocje, oraz wykorzystujące motyw zderzenia kultur i religii lub trudnych powrotów. Sprawdźmy najciekawsze filmowe i serialowe przedstawienia motywu zagranicznych misji wojska polskiego.     

Historia zagranicznych misji polskiego wojska

Udział polskich służb na misjach zagranicznych rozpoczął się w 1953 roku po podpisaniu traktatu pokojowego w Panmundżonie, kończącego wojnę w Korei. Polacy wchodzili wówczas w skład przestrzegającej rozejmu Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych. Kolejne polskie misje międzynarodowe miały podobny charakter i dotyczyły Indochin, Wietnamu oraz Nigerii. Zmiany nastąpiły w 1973 roku, kiedy ONZ poprosiło rząd PRL o pomoc wojskową na półwyspie Synaj. Uformowana jednostka specjalna zajmowała się głównie logistyką. Z biegiem lat Polska stała się jednym z najważniejszych państw wysyłających swoje siły na operacje pokojowe ONZ po całym świecie. Poza działaniami logistycznymi żołnierze przejęli obowiązki rozdzielania walczących stron, rozminowywania terenu, konwojowania oraz patrolowania. Od momentu zaangażowania się w misje NATO Polska praktycznie nie bierze udziału w operacjach ONZ. Współpracę z NATO wojsko polskie rozpoczęło natomiast, zanim jeszcze przyjęto nasz kraj do Sojuszu w 1999 roku. Pierwsze misje Polska pełniła już bowiem w 1995 roku w ramach programu „Partnerstwa dla Pokoju” w Bośni i Hercegowinie. Największą misją (pod względem liczby wysłanych żołnierzy) w historii wojska polskiego poza granicami kraju był Afganistan, drugą zaś Irak.

Polskie służby na misjach zagranicznych na ekranie

Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii

Sara (1997)

Na początek film, który nie przedstawia w sposób bezpośredni udziału polskich sił zbrojnych za granicą, lecz wyłącznie o nim wspomina, wykorzystując motyw tak zwanych trudnych powrotów. Główny bohater Sary, Leon (Bogusław Linda), to były komandos wracający do kraju jako bohater. Służył w siłach ONZ na Wzgórzach Golan, potrafił zasłonić ochranianą osobę własnym ciałem. Co prawda, nie sama obecność na misji wojskowej, lecz tragiczne wydarzenia, które nastąpiły po jego powrocie, spowodowały, że Leona zostawiła żona, a on sam stał się alkoholikiem. Niemniej wojskowa przeszłość na pewno nie ułatwiła mu powrotu do rzeczywistości. Ślesicki pokazał to zresztą w dość sugestywny sposób. Dziesiątki pustych butelek po wódce, bałagan w mieszkaniu, niemożność znalezienia pracy, a nawet golenie się głównego bohatera maszynką dla psów. Jedyną szansą dla Leona jest „zatrudnienie” u szefa pewnego gangu, Józefa (Marek Perepeczko), który szuka ochroniarza dla swojej szesnastoletniej córki, Sary (Agnieszka Włodarczyk). Być może Sara nie jest najlepszym obrazem ukazującym problem trudnych powrotów, jednak go akcentuje. Niezrozumienie, a także częste odrzucenie przez społeczeństwo oraz brak perspektyw to główne przyczyny depresji, staczania się oraz samobójstw wśród byłych żołnierzy. Problem trudnych powrotów z wojny w filmie najszerzej ukazało kino amerykańskie w kontekście wojny wietnamskiej. Polska kinematografia nie powiedziała jednak w tym aspekcie ostatniego słowa; ale do tego jeszcze wrócę.