ZUCKER, ABRAHAMS I ZUCKER. Historia trójki geniuszy komedii

Brygada specjalna (serial)

Na fali popularności swojego debiutu i po znakomitym przyjęciu Lesliego Nielsena w roli komediowej panowie postanowili współpracować po raz kolejny. ZAZ stworzyli postać Franka Drebina – śmiertelnie poważnego policjanta, dla którego bycie policjantem było nie tylko zawodem, ale i stylem życia. Razem ze swoimi partnerami – Edem Hockenem i Nordbergiem – rozwiązywali kryminalne zagadki na terenie Los Angeles. Brygada specjalna powstała dla stacji ABC. Zuckerowie i Abrahams napisali i wyreżyserowali jedynie pilotowy odcinek, nadając całości ton i ostateczny kształt, a w produkcji maczali palce także Pat Proft (scenarzysta Akademii Policyjnej, późniejszy współscenarzysta Nagiej broni i reżyser Ści(ą)ganego) i Joe Dante (kultowy reżyser horrorów, twórca Gremlinów). Stężenie ZAZ-owskiego humoru sięgało tutaj zenitu. Serial kpił sobie w najlepsze z niemal każdego schematu wypracowanego przez telewizyjne seriale policyjne. O dziwo, nie przyjął się najlepiej i stacja zdecydowała się zawiesić produkcję po zaledwie sześciu odcinkach. Ale w sprawie porucznika Drebina ZAZ i Nielsen nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa. Serial trafił do szuflady, by przez sześć lat czekać na godną kontynuację w formie kinowego filmu pełnometrażowego.

Ściśle tajne

Pierwsze pomysły na swój kolejny pełny metraż Zuckerowie i Abrahams mieli już podczas realizacji Czy leci z nami pilot? Po anulowaniu Brygady specjalnej zastanawiali się, co zrobić dalej. W jednym z wywiadów Zucker przyznał, że wszyscy byli fanami starych filmów wojennych, ale nie chcieli robić bezpośredniej parodii tego typu produkcji. Wyobrażali sobie tego typu inscenizację i anturaż w bardziej współczesnym wydaniu. Wpadli więc na myśl, że szpiegowski film wojenny może całkiem dobrze współpracować z musicalem – takim, w jakich występował Elvis Presley w czasach swojej świetności. Do tercetu dołączył czwarty scenarzysta, Martyn Burke, i razem stworzyli nowy scenariusz. ZAZ po raz kolejny zajęli się reżyserią. Do głównej roli zatrudnili debiutującego na dużym ekranie Vala Kilmera, którego wypatrzyli na deskach teatru w sztuce The Slab Boys. Kilmer łączył w sobie charyzmę, chłopięcy urok, a także fizyczne warunki, które upodobniały go do muzycznego idola nastolatek, co idealnie pasowało do napisanej roli. Ściśle tajne nie jest, w żadnym wypadku, tchnieniem świeżości lub punktem zwrotnym w filmografii ZAZ. To kolejna bezpardonowa zgrywa z przyzwyczajeń i oczekiwań. Widać jednak w tym filmie wyraźny progres filmowego warsztatu jego twórców. Coraz częściej humor oparty jest na czysto filmowych trickach – igraniu z perspektywą (gigantyczny telefon), wykorzystywaniu ruchu kamery lub ruchu obiektów (uciekający dworzec, buty niemieckiego żołnierza). Film roi się od efektów specjalnych i scen z udziałem wielu statystów, gagi bywają bardzo skomplikowane i wyrafinowane na poziomie technicznym (biblioteka). W dodatku mamy tutaj znakomity drugi plan z aktorskimi legendami w postaci Petera Cushinga i Omara Shariffa. Muzykę skomponował trzykrotny zdobywca Oscara, legendarny Maurice Jarre, a za zdjęcia odpowiadał uznany brytyjski operator Christopher Challis (m.in. Działa Navarony). Film odniósł umiarkowany sukces – zarobił na siebie z nawiązką, ale czuć było, że ZAZ potrzebują nieco lepszego materiału wyjściowego (scenariusza), na którym będą mogli wykorzystać w pełni swoje talenty do genialnej, komediowej inscenizacji.

Bezlitośni ludzie

Kolejna produkcja Zuckerów i Abrahamsa powstała tym razem nie na podstawie ich własnego tekstu. Autorem scenariusza czarnej komedii Bezlitośni ludzie był inny utalentowany autor – Dale Launer (Parszywe dranie, Mój kuzyn Vinny). W filmie nie znajdziemy charakterystycznych dla ZAZ absurdalnego humoru i zabawy konwencjami, co nie znaczy wcale, że nie będzie okazji do śmiechu. Tym razem jednak humor jest znacznie bardziej gęsty i czarny, chwilami nawiązujący do klasyki brytyjskiej komedii w stylu Ladykillers. Intryga kręci się wokół bogatego, zdemoralizowanego biznesmena, który nie chce zapłacić okupu za swoją porwaną żonę. W obsadzie: Danny DeVito, Bette Midler, Judge Reinhold, Bill Pullman i Helen Slater – świeżo po udziale w Supergirl. Nie da się postrzegać tej komedii jako produkcji przejściowej pomiędzy nieco słabszym przedstawicielem typowego, ZAZ-owskiego humoru, czyli filmem Ściśle tajne, a powstałym dwa lata po Bezlitosnych ludziach przebojem, który stanowi ukoronowanie ich wspólnej twórczości…