ZROZUMIEĆ KOMIKS. Filmy dokumentalne dla fanów opowieści rysunkowej

The Mindscape of Alan Moore (Dez Vylenz, Moritz Winkler, 2005)

https://www.youtube.com/watch?v=Apmyg_IuWQI

Pozostając w rockandrollowym klimacie, trudno nie wspomnieć o wyglądającym jak frontman metalowej kapeli Alanie Moorze. Choć branża komiksowa pełna jest wybitnych jednostek – zarówno wśród rysowników, jak i scenarzystów – brytyjski pisarz zdaje się być na samym szczycie tej drugiej kategorii. Trudno mi nawet określić, czy ciekawsze są jego dzieła – a w dorobku ma przecież niesamowicie popularne tytuły, jak V jak Vendetta, Liga niezwykłych dżentelmenów czy jeden z najlepszych komiksów w historii, Watchmen. Strażnicy – czy prywatne życie, bo kto jak kto, ale Moore jest postacią nietuzinkową. Zdeklarowany anarchista, wyznający wierzenia neopogańskie, niestroniący też od okultyzmu. Człowiek o ogromnej wiedzy, a przy tym dysponujący niesamowicie ciętym językiem. Seans The Mindscape of Alan Moore warto też uzupełnić lekturą książki Alan Moore. Wywiady (polskie wydanie: Miligram, 2010), gdzie z kultowym artystą rozmawia Bill Baker.

Batman & Bill (Don Argott, Sheena M. Joyce, 2017)

O tym tytule pozwolę sobie napisać więcej, gdyż to on zainspirował powstanie całego zestawienia.

Największą tajemnicą Batmana nie była jego prawdziwa tożsamość. Podwójne życie Bruce’a Wayne’a to nic w porównaniu z posiadaniem dwóch ojców, z których tylko jeden oficjalnie widniał na okładkach komiksów oraz w początkowych napisach seriali i filmów o Mrocznym Rycerzu. Bob Kane nie był uczciwy. Zarobił krocie na mocy kontraktu podpisanego z wydawnictwem, ale współpracującemu z nim Billowi Fingerowi odpalał jedynie marne grosze. Przez pięćdziesiąt lat Kane podawał się za jedynego twórcę najpopularniejszej postaci w historii opowieści rysunkowej, przy okazji zarabiając na tym miliony – dopiero u schyłku życia (niechętnie, ale jednak) zaczął przyznawać, że nie do końca samodzielnie wymyślił Batmana…

Batman & Bill to przejmujący dokument o Miltonie Fingerze (nigdy nie przepadał za tym imieniem, a że w latach trzydziestych Żydzi nie byli specjalnie lubiani, przedstawiał się jako Bill) – marzycielu z głową pełną pomysłów, który na świat wydał nie tylko Batmana, Robina i ich najważniejszych przeciwników (Kobietę-Kota, Jokera, Człowieka-Zagadkę, Pingwina czy Stracha na Wróble), lecz także współtworzył Zieloną Latarnię. Jego życie było jednak owiane tajemnicą. Choć bez niego Batman nigdy nie byłby tą samą postacią, Bill zmuszony był pracować jako ghost writer. Na mocy podpisanego z National Comics (późniejsze DC) kontraktu Kane zagwarantował sobie pełne prawa autorskie do postaci, wykorzystując fakt, że Finger waleczny był jedynie na papierze, wyrażając emocje przez swoje scenariusze.

Wśród branżowych kolegów był legendą. Człowiekiem o nieskończonej ilości pomysłów, jednak nigdy nie było mu dane nacieszyć się sławą. O nieżyjącym od 1974 roku scenarzyście głośniej zaczęło się robić dopiero w latach dziewięćdziesiątych, gdy przygotowujący się na nieuniknione Kane zaczął powoli wyjawiać swoje grzechy. Dalej jednak Bill Finger stanowił tajemnicę, której wyjaśnienie przyjął sobie za cel Marc Tyler Nobleman. Jego wieloletnie dociekania ukoronowane zostały w 2012 roku wydaniem krótkiego (czterdzieści osiem stron) komiksu Cudowny chłopak Billy. Nieznany współtwórca Batmana (polskie wydanie: Centrala, 2014). To właśnie zebrane przez niego informacje stanowiły bazę dla dokumentu Batman & Bill, stworzonego przez Dona Argotta i Sheenę M. Joyce dla telewizji Hulu. Premiera odbyła się w maju tego roku.

Na marginesie: wielu branżowych przedstawicieli nawoływało, by dopisać Billa Fingera choćby przy przedrukach starych komiksów, ale DC utrzymywało, że nie pozwala na to kontrakt podpisany z Bobem Kane’em. Zmieniło się to dopiero jesienią 2015 roku – siedemdziesiąt sześć lat po debiucie Batmana na łamach Detective Comics. Od tego momentu w komiksach można zobaczyć zaktualizowaną notkę “Created by Bob Kane with Bill Finger”, która pojawiła się także w serialu Gotham oraz filmie Batman v Superman: Świt sprawiedliwości.

______________________________

Biorąc pod uwagę przekrojowy charakter oraz mocno zarysowane ramy historycznego rozwoju gatunku, powyższe tytuły zdają się pozycjami obowiązkowymi dla każdego, kto pragnie zagłębić się w komiksowym świecie nieco mocniej, niż tylko śledząc kolejne filmy należące do Marvel Cinematic Universe. Niemniej warto też pamiętać o treściach dla bardziej zaprawionych w bojach czytelników. Oto kilka propozycji:

• Grant Morrison: Talking with Gods (Patrick Meaney, 2010)
• Warren Ellis: Captured Ghosts (Patrick Meaney, 2011)
• The Image Revolution (Patrick Meaney, 2014)
• Future Shock! The Story of 2000AD (Paul Goodwin, 2014)
• She Makes Comics (Marisa Stotter, 2014)
• Neil Gaiman: Dream Dangerously (Patrick Meaney, 2016)

Ku pamięci Harveya Pekara, od którego śmierci minie 12 lipca siedem lat, polecam także Amerykański splendor, nakręcony przez Shari Springer Berman i Roberta Pulciniego w 2003 roku, jednak to już zupełnie odmienna kategoria. Jest to bowiem film fabularny, bazujący na autobiograficznej serii komiksów o tym samym tytule.

korekta: Kornelia Farynowska