Szokujące i oburzające. 6 najbardziej KONTROWERSYJNYCH HORRORÓW

Dziwolągi (1932)

Film Toda Browninga to nie do końca klasyczny horror, szczególnie na tle produkcji grozy z tamtego czasu, chociaż tak się go współcześnie klasyfikuje. Dziwolągi opowiadają historię trupy cyrkowej, w której występują osoby niskorosłe, z genetycznymi deformacjami ciała, bliźnięta syjamskie czy osoby z brakującymi kończynami. To właśnie oni mają być cyrkową „atrakcją”. Do trupy dołącza artystka trapezowa – pełnosprawna, piękna Cleopatra (Olga Baclanova). Tam rozkochuje w sobie Hansa (Harry Earles), aby dorwać się do jego dużego spadku. W okresie powstania Dziwolągi nie zostały ciepło przyjęte. Nie tylko z powodu niespotykanej dotychczas w kinie obsady, ale także drastycznych scen. Podczas pokazów testowych publiczność uznała film za zbyt groteskowy, a wiele osób ponoć w przerażeniu wybiegało z sali w trakcie seansu. Z powodu ogromnych kontrowersji wytwórnia MGM zdecydowała się skrócić film z 90 do 64 minut, wycięto wówczas większość drastycznych scen okaleczania. Taką okrojną, cenzurowaną wersję znamy – dłuższa, oryginalna wersja filmu niestety nie zachowała się do dnia dzisiejszego, a MGM w dodatku zmienił zakończenie filmu. Po premierze film spotkał się z wieloma nieprzychylnymi opiniami, niektóre z kin wycofywały seanse. Dziwolągi były zakazane w Wielkiej Brytanii przez ponad 30 lat. Film został ponownie odkryty dopiero w latach 60.

Nie oglądaj się teraz (1973)

Film Nicholasa Roega to świetny psychologiczny horror pełen oryginalnej symboliki. Córeczka Johna i Laury Baxterów (Donald Sutherland i Julie Christie) ginie w tragicznym wypadku, tonąc w jeziorze. Zmagający się z żałobą małżonkowie przeprowadzają się z Anglii do Wenecji, gdzie konserwator John podejmuje się renowacji zabytkowego kościoła. Laura poznaje w mieście dwie starsze siostry, a jedna z nich, obdarzona zdolnościami parapsychologicznymi, mówi jej, że widuje jej zmarłą córeczkę, która jest szczęśliwa tam, gdzie się znajduje. Ta wiadomość zdejmuje ogromny ciężar z barków Laury. Po raz pierwszy od śmierci dziecka czuje spokój i radość, a John nie chce wyprowadzać żony z błędu. Ich relacje ocieplają się, a między małżonkami pojawia się przestrzeń na zbliżenie. Po premierze filmu to właśnie scena seksu wzbudziła ogromne kontrowersje, do tego stopnia, że Donald Sutherland musiał wydać publiczne oświadczenie, że stosunek był symulowany, a nie prawdziwy. To świetnie nakręcona, pełna czułości i pasji scena, zmontowana z krótkich, przeplatanych ujęć, podczas których widzimy bohaterów ubierających się na kolację i uprawiających seks. Taki kształt sceny był efektem presji amerykańskich i brytyjskich cenzorów, którzy otwarcie mówili Roegowi, że pewnych rzeczy na ekranie pokazać nie może. Plotki o tym, jakoby seks pomiędzy Christie i Sutherlandem był prawdziwy, były przez lata podsycane przez Petera Barta, dziennikarza i producenta, który w dniu kręcenia rzeczonej sceny był na planie filmowym. W swojej książce twierdził, że widział penisa aktora, a dwójka nie przestawała nawet, kiedy Roeg krzyknął „cięcie!”. Było więc dla niego jasne, że aktorzy uprawiają seks naprawdę. To właśnie po sensacyjnych doniesieniach Barta Sutherland musiał wydać oświadczenie, w którym zaprzeczył, jakoby seks był prawdziwy. Jego słowa potwierdził Peter Katz, producent filmu.

Egzorcysta (1973)

Egzorcysta był pierwszym filmem grozy nominowanym do Oscara (zdobył aż 10 nominacji) i z pewnością przyczynił się do legitymizacji horroru i uznania go za wartościowy artystycznie gatunek. Poza tym swoimi odważnymi, drastycznymi scenami przyczynił się do wielu kontrowersji. Ogromne wzburzenie wzbudziły sceny egzorcyzmów przeprowadzane na 12-letniej Regan MacNeil (Linda Blair). Opętana przez demona dziewczyna wymiotuje zieloną mazią, warczy, bluźni, rzuca się. Ma poranione ciało, a jej głowa obraca się wokół własnej osi. W pewnym momencie masturbuje się krucyfiksem. Wśród widów filmu na całym świecie podobno byli tacy, którzy mdleli i wymiotowali w trakcie filmu. W wielu krajach, a także licznych miastach w USA i Wielkiej Brytanii film był zakazany. Z oczywistych względów najbardziej krytykował go Kościół katolicki i inne religijne środowiska. Jeden z duchownych stwierdził nawet, że taśma filmowa, na której nakręcono film, jest opętana przez szatana.

Oblicza śmierci (1978)

Amerykańskie Oblicza śmierci to film mondo, a więc dokumentalny film eksploatacyjny, która opowiada o sensacyjnej tematyce, przedstawiając szokujące sceny pod płaszczykiem pseudodokumentu. Film Johna Alana Schwartza to szokujący film grozy, który przedstawia sceny śmierci – zwierząt i ludzi. Część z nich została specjalnie nakręcona lub zainscenizowana na potrzeby filmu, część to autentyczne sceny, włączone do produkcji. Szacuje się, że ponad 60% to treść autentyczna. Przez film prowadzi nas narrator – patolog Francis B. Gröss grany przez aktora Michaela Carra – który pokazuje widzom różne rodzaje śmierci i sposoby zabijania. Na ekranie pojawiają się więc sceny walk psów, zabijania zwierząt w celu konsumpcji (także w masowych rzeźniach) lub dla przyjemności. Film podejmuje wątek seryjnych morderców i ich ofiar, katastrof naturalnych, pokazuje śmierć w wyniku egzekucji oraz przypadkowych śmierci w wyniku nieszczęśliwych wypadków. Film pokazuje także zmumifikowane ciała i zmarłych w kostnicy. Oblicza śmierci są trudne do oglądania nawet ze świadomością, że część scen nie jest prawdziwa. Z powodu szokującej treści film wzbudził ogromne kontrowersje i był zakazany lub ocenzurowany w wielu krajach na świecie. Mimo to z czasem zyskał status kultowego, a Schwartz nakręcił jeszcze siedem kolejnych części.

Cannibal Holocaust (1980)

Chyba jeden z najbardziej kontrowersyjnych z powodu swojej brutalności horrorów. Cannibal Holocaust, znany w Polsce także pod tytułem Nadzy i rozszarpani, opowiada o eskapadzie antropologa Harolda Monroe (Robert Kerman) do amazońskiej dżungli. Wyrusza tam z towarzyszącą mu ekipą filmową, aby odnaleźć zaginioną inną ekipą filmową. W dżungli napotykają mordercze rdzenne plemię kanibali, które czyha na ich życie. Do kontrowersji związanych z filmem zapewne przyczyniło się to, że został nakręcony w konwencji found footage. W połączeniu z niezwykle brutalnymi scenami, takimi jak liczne drastyczne gwałty i mordy na ludziach i zwierzętach (jak chociażby nabijanie na pal czy odcinanie głowy i kończyn żywemu żółwiowi), dla wielu film zdawał się dokumentem. Po premierze w wielu krajach pojawiły się doniesienia, że Cannibal Holocaust to snuff film, a więc taki, w którym wszystkie morderstwa są prawdziwe. Jego kopie były konfiskowane przez władze, a reżyser filmu, Ruggero Deodato, został nawet aresztowany pod zarzutem morderstwa.

Srpski film (2010)

Film Srđana Spasojevića opowiada o gwiazdorze porno, który boryka się z problemami finansowymi, więc decyduje się wziąć udział w artystycznym filmie pornograficznym, aby utrzymać swoją rodzinę. Na planie okazuje się jednak, że to po prostu snuff film, a reżyserska wizja obejmuje akty pedofilii i nekrofilii. Z powodu brutalnych, niezwykle drastycznych scen film był zakazany w kilku krajach (Hiszpanii, Australii, Nowej Zelandii, Filipinach i Norwegii) i wycofany z wielu festiwali (chociaż jego premiera miała miejsce na uznanym SXSW w Austin). Sam Spasojević mówił, że to alegoria polityczna i metafora działań serbskiego rządu, który „zahipnotyzuje cię, abyś robił rzeczy, których nie chcesz robić”[1].

Przypisy:

[1] E. Kohn, „»A Serbian Film« Shock Midnight Audiences At SXSW”, w: „The Wall Street Journal”, marzec 2010: https://www.wsj.com/articles/BL-SEB-27420.

Michalina Peruga

Filmoznawczyni, historyczka sztuki i miłośniczka współczesnego kina grozy i klasycznego kina hollywoodzkiego, w szczególności filmu noir i twórczości Alfreda Hitchcocka. W kinie uwielbia mieszanie gatunków, przełamywanie schematów oraz uważne przyglądanie się bohaterom.

zobacz inne artykuły autora >>>