SCENY, których NIE DASZ RADY obejrzeć BEZ ODWRACANIA WZROKU

Oko, brzytwa, zęby, wiertarka, stopa, gwóźdź

Już od najdawniejszych czasów stosowano tortury służące wykonywaniu wyroków usankcjonowanych prawem bądź nie, w ten sposób ostrzegano również innych ludzi przed niechcianymi zachowaniami. Doskonale zdawano sobie także sprawę z faktu, że wyrządzanie krzywdy poprzez wyłupywanie, wyrywanie, rozcinanie, przecinanie takich elementów anatomicznych człowieka jak oczy, zęby czy paznokcie powoduje największy strach. Motyw okaleczania wykorzystują również filmowcy, świadomi, że jego pokazywanie może wywołać ogromny dyskomfort. Należy robić to jednak niezwykle umiejętnie, albowiem zbyt łatwo w tej kwestii popaść w przesadę.

Biorąc na tapet „oko”, większości kinomanów do głowy przychodzi automatycznie scena jego rozcinania z krótkometrażowego filmu Pies andaluzyjski (1929) w reżyserii Luisa Buñuela. Ten pierwszy sztandarowy film surrealistyczny to chyba również pierwsza produkcja gore. Obraz, którego scenariusz powstał na bazie snów Salvadora Dalego i przede wszystkim hiszpańskiego reżysera, działa na zmysły odbiorcy, a najbardziej rozpoznawalna scena z podcinaniem oka brzytwą do dziś pozostawia wrażenie dyskomfortu.

Wielu ludziom robi się słabo na samą myśl o pójściu do dentysty. Nic więc dziwnego, że sceny, w których bohaterów pozbawia się zębów lub gdy ktoś przy nich „grzebie”, powodują nieprzyjemne reakcje wśród publiczności. Kieł (2009) to film, w którym ząb odgrywa, jak można wywnioskować po tytule, znaczącą rolę. Lanthimos niepokoi absurdem i opowiada o rodzinie, w której dzieci wychowuje się w odosobnieniu od świata zewnętrznego, a dom mogą one opuścić dopiero wówczas, gdy wypadnie im kieł (wspaniała manipulacja). Jedna z bohaterek filmu, coraz bardziej świadoma oszustw rodziców, postanawia wziąć sprawy we własne ręce i usunąć kła, aby się od nich uwolnić. W celu pozbycia się zęba kilkakrotnie uderza go ciężarkiem do ćwiczeń. Szokująca i mało komfortowa scena, zwłaszcza że jej działanie spisane jest z góry na niepowodzenie, choćbyśmy nie wiadomo jak bardzo chcieli, żeby było inaczej.

Fobie dentystyczne umiejętnie wykorzystał również John Schlesinger w filmie Maratończyk (1976), chociaż dość zabawne jest, że brutalność sceny wiercenia w zdrowym zębie reżyser musiał podeprzeć postacią nazistowskiego dentysty inspirowanego postacią Josefa Mengele, ponieważ w innym przypadku byłaby ona zbyt nieznośna.

Poza wszelkimi filmami wojennymi lub sensacyjnymi, w których motyw wyrywania paznokci wykorzystuje się, aby bohater wyjawił jakiś sekret i tym samym fabuła toczyła się dalej, albo żeby ukazać jego lojalność i honorowość, istnieją obrazy, gdzie sceny z paznokciami robią większe i bardziej niekomfortowe wrażenie. Wystarczy bowiem przypomnieć sobie tylko baletnice z filmu Czarny łabędź (2010) Darrena Aronofsky’ego, które wciąż z różnych przyczyn się okaleczają. Reżyser często ucieka się do estetyki horroru, pokazując odstręczające, krwawe sceny zrywania paznokci czy dziurawienia twarzy. Sceną, która jednak najskuteczniej mnie odpycha, jest ta z oderwaniem za pomocą nożyczek kosmetycznych skórki wystającej przy paznokciu, co przypomina zerwanie folii. Ból odczuwalny jest przez odbiorcę, ponieważ dotyczy prawdziwych sytuacji.

W kontekście niekomfortowych scen dotyczących dłoni i stóp muszę także wspomnieć o słynnym już, sterczącym gwoździu z filmu Ciche miejsce (2018) Johna Krasinskiego. Scena, w której zaostrzony metalowy trzpień wsuwa się w stopę ciężarnej Evelyn (Emily Blunt) jak nóż w masło, a ona nie powinna w rezultacie tej sytuacji wydać dźwięku, powoduje gęsią skórkę.