PLANETA MAŁP. Cykl (1968-2001)

Paul Dehn napisał scenariusz Bitwy o Planetę Małp, traktujący o dalszym ciągu walk małp pod przywódctwem Caesara z ludźmi dysponującymi bombą atomową. Caesar ginie z rąk własnego generała. Władzę przejmują małpi wojskowi i politycy. Jacobsowi pomysł ten nie przypadł do gustu, gdyż po mrocznej części czwartej, która wygoniła z kin rodzinną widownię, oczekiwano tym razem powrotu do lżejszej formuły przygodowej. Dehn przerobił swój pomysł, zaś napisaniem ostatecznej wersji scenariusza zajęło się małżeństwo John i Joyce Corringtonowie. Mając do dyspozycji budżet tylko o 100 tys. dolarów wyższy w stosunku do poprzedniego filmu, John Lee Thompson 2 stycznia 1973 roku rozpoczął zdjęcia do Bitwy o Planetę Małp.

Film rozpoczyna się w 2670 roku, gdy małpy i ludzie żyją w doskonałej harmonii. Sędziwy Prawodawca ze Świętych Zwojów czyta opowieść o zamierzchłych czasach, gdy przybyłe z przyszłości dwie małpy dały życie Caesarowi. On to wyzwolił małpy spod jarzma człowieka i rozpętał najstraszniejszą wojnę w historii ludzkości, na której zgliszczach zaczął budować nowy ład. Po tym prologu akcja przenosi się w kilka lat po wojnie nuklearnej, gdzie ocalałe resztki ludzi i małp żyją we względnej równowadze. Coraz bardziej zarysowuje się jednak konflikt, podżegany przez wojownicze goryle, wspomagane politycznie przebiegłymi orangutanami. Caesar organizuje wyprawę do zniszczonego ludzkiego miasta, gdzie ciągle żyją napromieniowane niedobitki ludzkości.

Dla przywódcy goryli, generała Aldo, zbrojna reakcja ludzi z Zakazanego Miasta to doskonała okazja do wybicia resztek ludzkości. Jego wrogiem jest także sam Caesar, co kłóci się z oficjalną doktryną, zabraniającą zabicia małpy przez małpę. Pod nieobecność Caseara, Aldo zabija jego syna. Tymczasem wybuchają długie walki pomiędzy małpami i ludźmi z Zakazanego Miasta, którzy ostatecznie ponoszą klęskę. Caesar staje do walki z gen. Aldo i zabija go. Następuje pojednanie ludzi i małp. Film zamyka fabularna klamra opowieści Prawodawcy, otoczonego dziećmi ludzi i małp. W ostatnim ujęciu stojący na wzniesieniu pomnik Caesara roni łzę.

Ostatni film kinowy z małpiej serii, to logiczna kontynuacja Podboju…. Zmieniono jednak wymowę całości z rebelianckiej na pacyfistyczną. Zażądany przez wytwórnię powrót do kina przygodowego, widać szczególnie w charakterze Caesara (ponownie Roddy McDowall). Główny bohater złagodniał, wyszlachetniał i po prostu dojrzał pod wpływem swej żony Lisy (również ponownie Natalie Trundy, po raz czwarty w serii) i synka, nazwanego na cześć dziadka Cornelius. 20th Century Fox niestety znowu poskąpiła pieniędzy, co widoczne było szczególnie w sekwencji bitwy. Zamiast batalii o wymiarze globalnym (jak sugerował to tytuł), mamy niewielką, skromną potyczkę ludzi i małp, wspomaganą biedną pirotechniką. Sekwencję Zakazanego Miasta nakręcono w podziemiach wodociągów miejskich Los Angeles. Widok z zewnątrz załatwiono ucharakteryzowanym złomowiskiem i prostą nakładką optyczną w szerokim planie. Obsadowo natomiast film wzbogacił sam wielki John Huston w epizodycznej roli Prawodawcy, a także znany wówczas piosenkarz Paul Williams.

Generalnie jednak czuć w tym filmie zmęczenie formułą i chęć jak najszybszego zakończenia małpiego tasiemca. Mająca 15 czerwca 1973 roku premierę Bitwa o Planetę Małp, reklamowana była jako definitywne zakończenie sagi. Tak też się stało, lecz tylko w przypadku filmów kinowych, choć istniały plany nakręcenia kolejnego sequela. Zdecydowano jednak że Planeta Małp powróci, lecz tylko na małe ekrany.