NIE MÓC się OTRZĄSNĄĆ. Filmy, które WYPRUWAJĄ EMOCJONALNIE

Wtorek, po świętach

Wróćmy jednak do damsko-męskich relacji i filmowych emocji z nimi związanych. Nie tylko Bergman kręcił o tym filmy. Wtorek, po świętach Radu Munteana może nie zyskał tak dużej popularności jak 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni i inne dzieła Cristiana Mungiu, ale zdecydowanie zasługuje na miejsce w tym zestawieniu. I nie tylko w tym. Prosta historia zdradzającego męża i zdradzanej żony. On wie, że ją zrani, i że gdy tylko prawda wyjdzie na jaw, ich małżeństwo legnie w gruzach. Ona niczego się nie domyśla. Scena, w której Paul oświadcza Adrianie, że zakochał się w innej kobiecie, jest niezwykła. Przejmująca i tylko z pozoru banalna. Choćby dla niej warto sięgnąć po ten obraz.

 Nędzne psy

Czasami filmowe małżeństwa przeżywają nie tylko rozstania. Narastająca agresja, gwałt, przemoc i… jeszcze więcej przemocy. Podczas seansu Nędznych psów Sama Peckinpaha z minuty na minutę w człowieku zaczyna wrzeć. Dustin Hoffman w jednej z swoich najlepszych ról, tym razem faceta, który stara się unikać przemocy (choć polować lubi). Gdy przekracza pewną granicę, coś w nim pęka. Wymierzona przez Davida sprawiedliwość (?) z jednej strony wzbudza podziw dla mężczyzny, który w końcu staje w obronie żony i ich wspólnego domu, z drugiej – obrzydza. Kilkuminutowa scena gwałtu na Amy (Susan George) do dziś szokuje; nie tylko nagromadzoną w niej przemocą, ale też swoją dwuznacznością. Remake, który powstał 40 lat po filmie “krwawego Sama”, bardzo stara się tej dwuznaczności unikać i wiele na tym traci.

 Czekając na wyrok

Kilka lat temu ze zdobycia Oscara cieszyła się Halle Berry, która razem z Billym Bobem Thorntonem i Heathem Ledgerem zagrała w Czekając na wyrok. Czego w tym filmie nie ma: kara śmierci wykonana przez głównego bohatera na mężu głównej bohaterki (do czasu oboje nie mają świadomości tego zbiegu okoliczności), tragiczne śmierci ich dzieci. Nie jest to film wybitny, ale warto go znać również ze względu na aktorskie kreacje. To duszne, ciężkie i nieprzyjemne kino, mimo wszystko pełne nadziei na lepsze jutro.

 Dzieciaki

O nadziei nie sposób mówić w przypadku Dzieciaków. Obraz Larry’ego Clarka stał się przepustką do kariery dla Chloë Sevigny oraz Rosario Dawson i mocno namieszał w filmowym świecie. Tytułowe dzieciaki nie są ani grzecznymi uczniami, ani ulicznymi chuliganami. To młodzi ludzie pozostawieni samym sobie przez dorosłych, zagubieni między dziecięcą niewinnością a kuszącym światem dorosłości. Dla każdego z młodych bohaterów ta historia kończy się źle.

 Funny Games

Na ten film natknąłem się absolutnym przypadkiem, przełączając kanały w pewną piątkową noc. A potem nie spałem do rana. Michael Haneke trzyma widzów za gardło równie skutecznie jak Paul i Peter swoje ofiary. Do dziś czuję bezsilność rodziny próbującej wydostać się z pułapki. To nawet nie broń, którą są zastraszani domownicy, a absolutny brak empatii ze strony oprawców jest najstraszniejszy. Nie mówiąc już o tym, że Haneke każe nam patrzeć, by w finale zwrócić się bezpośrednio do nas: “Lubisz na to patrzeć, prawda?”. Nie do końca wiem, po co nakręcił potem Funny Games U.S., ale kto ma silne nerwy, może porównać obie wersje.

Krótki film o zabijaniu

Kino Krzysztofa Kieślowskiego (również, a może przede wszystkim, jego filmy dokumentalne) zawsze wymagało od widzów wzbudzenia w sobie pokładów empatii dla bohaterów. Jacy by nie byli. Ale jak znaleźć w sobie te uczucia, gdy mamy do czynienia z zabójcą? Kara spotykająca bohatera Krótkiego filmu o zabijaniu może niektórym wydawać się słuszna. Ale Kieślowski pokazuje, że zadawanie śmierci, nawet w majestacie prawa, zawsze będzie najwyższą formą zezwierzęcenia. Z tym znakiem równości postawionym przez twórcę Dekalogu można się zgodzić albo nie, ale od porównania morderstwa popełnionego przez Jacka i wymierzonej mu kary (do dziś to najmocniejsza scena egzekucji w historii – nie tylko polskiej – kinematografii) nie sposób się uwolnić.