NAJLEPSI BOHATEROWIE, NAJLEPSI ANTAGONIŚCI. Sztuka kreacji według American Film Institute

Teraz przejdźmy do być może ciekawszej, drugiej kategorii, jaką tworzą najlepsi antagoniści. Zestawienie otwiera najmłodszy tytuł, jakim jest Dzień próby (2001), z którego pochodzi postać sierżanta Alonzo Harrisa (Denzel Washington). Lista przeciwników Jamesa Bonda jest długa, a zdaniem AFI najgroźniejszym z nich był (nr 49) człowiek ze złotym pistoletem z Goldfingera (1964). Na 46. pozycji pojawia się Alan Rickman jako Hans Gruber z pierwszej części dramatycznych przygód Johna McClane’a. Miejsca 43. i 42. należą do aktorki Bette Davis. Dwukrotną laureatkę Oscara doceniono odpowiednio za role w Co się zdarzyło Baby Jane? (1962) oraz Małych liskach (1941). Jednym z trzech najstarszych filmów, z których wyróżniono postać złoczyńcy, jest Wróg publiczny nr 1 (1931). Tom Powers zagrany przez James Cagneya znalazł się na 42. lokacie. Pozostałymi antybohaterami z produkcji przypadających na rok 1931 są (nr 38) Caesar Enrico Bandello z Małego Cezara oraz (nr 33) hrabia Dracula z najsłynniejszej adaptacji powieści Brama Stokera. Najsłynniejszej, wszak to właśnie Béla Lugosi ustanowił filmowy wizerunek arystokratycznego wampira, do którego przez następne kilkadziesiąt lat powstały liczne odwołania.

W przeciwieństwie do sztuki komiksu, organizacja AFI w zdecydowanie większym stopniu wykorzystała nie mniejszy potencjał horroru. Cieszy obecność tego (jakkolwiek to zabrzmi), który sprawia, że sny są niespokojne. Najsłynniejsza kreacja Roberta Englunda, czyli Freddy Krueger, znalazła się na 40. miejscu. Piętnaście lokat wyżej uplasował się Jack Torrance z Lśnienia (1980), zaś na 14. pozycji zawitał ósmy pasażer Nostromo. W pierwszej dziesiątce natomiast, na wysokim 9. miejscu usytuowano opętaną Regan MacNeil z Egzorcysty (1973).

Skoro w powyższym akapicie przytoczyłem kolejny film Kubricka, to od razu poznajmy dwa ostatnie wyróżnione charaktery z jego twórczości, tym bardziej że znajdują się tuż obok siebie. 13. pozycję zajął  najbardziej niestandardowy antagonista z całej listy, jakim jest komputer HAL 9000 z mającego domieszkę filozofii utworu sci-fi 2001: Odyseja kosmiczna (1968). Nad nim ze szklanką mleka uśmiecha się do nas ikona Mechanicznej pomarańczy (1971) – Alex DeLarge (Malcolm McDowell).

Najlepszą dziesiątkę inauguruje postać z animacji, o której jeszcze nie wspomniałem. To Królowa z pierwszej w historii produkcji wytwórni Disneya – Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków (1937). Na pozycji nr 6 mamy Henry’ego Pottera (Lionel Barrymore) ze Wspaniałego życia, z kolei 5. pozycję zajął kolejny, nieprzytoczony dotąd akcent żeński. Louise Fletcher jako siostra Mildred Ratched była istnym postrachem dla swoich niepełnosprawnych umysłowo pacjentów w arcydziele Miloša Formana Lot nad kukułczym gniazdem (1975). Poza podium znalazła się Zła Czarownica z Zachodu (Margaret Hamilton), czyli przeciwniczka Dorotki z Czarnoksiężnika z krainy Oz (1939).

Gdy nadchodzi, rozbrzmiewa charakterystyczna nuta Marszu Imperialnego… Nie powinno być żadnych wątpliwości – trzecie miejsce zajął Darth Vader. Doprecyzowano ten wybór, uściślając, że chodzi o kreację potężnego Sitha z Imperium kontratakuje (1980), gdy rzeczywiście emanował on największą siłą. Srebrny medal przyznano niezapomnianej kreacji z Psychozy (1960). Być może dla wielu fanatyków kina to właśnie Anthony Perkins jako Norman Bates jest największym złoczyńcą w dziejach filmu, ale w zestawieniu AFI antagonista z filmu Alfreda Hitchcocka przegrał rywalizację z…

…najinteligentniejszym mordercą w omawianym rankingu, czyli Hannibalem Lecterem. Wspominałem już o tym, że niektóre wyróżnione role (zarówno bohaterów, jak i złoczyńców) trudno jednoznacznie określić, albowiem graniczą pomiędzy pierwszym a drugim planem. Anthony Hopkins na ekranie pojawia się raptem kwadrans, ale to wystarczyło, aby stworzyć jedną z najbardziej sugestywnych ról w dziejach sztuki filmowej.

Z pełną listą można się zapoznać pod tym linkiem: AFI’s 100 Years…100 Heroes & Villains.

A jakie są wybory czytelników względem najlepszych bohaterów i antagonistów?

korekta: Kornelia Farynowska