ŚWIĘTA INACZEJ. Najbardziej komiczny polski film roku?
Od 25 listopada w kinach w całej Polsce mieliśmy oglądać godną alternatywę dla Listów do M., które mimo sentymentu pierwszych serii z każdą kolejną idą bardziej za ciosem komercyjnym, niż rzeczywiście dorównują jakością swoim poprzednikom. Mieliśmy dostać film, na którym szczerze się wzruszymy, w atmosferze świąt nauczymy się pewnych rzeczy, pośmiejemy z faktycznie zabawnych anegdotek. MIELIŚMY to tu kluczowe słowo. Święta inaczej to bowiem zaprzeczenie tego, czym powinien być świąteczny film; to tytuł z całych sił próbujący bezsens fabularny wybronić żartami rodem z kabaretu, który wszyscy już widzieli i nikogo już nie śmieszy.
Święta z bajki
Ewa (Daria Widawska) to wyjątkowo oddana matka i żona, na święta przygotowująca się już niemal od wakacji. W tym wyjątkowym czasie pragnie, aby wystrój domu, potrawy i atmosfera były idealne. Jej oczekiwania bardzo brutalnie weryfikuje rozczarowująca rzeczywistość: kobieta dowiaduje się o trwającym ponad rok romansie męża, dzieci rezygnują ze spędzenia Wigilii z porzuconą matką, bliscy dostarczają jej więcej kłamstw, niż może sobie wyobrazić. Postanawia więc porzucić dotychczasowe plany i wyjechać w nieznane, by te nadchodzące święta spędzić inaczej niż wszystkie poprzednie. Wsiada do losowo wybranego pociągu, po drodze nawiązuje znajomość z wyjątkowo pochmurnym i podejrzanie tajemniczym Wiktorem (Karol Dziuba), który w ramach świątecznego dobrego uczynku oferuje jej nocleg w swojej równie przerażającej posiadłości. Czego nauczą Ewę tegoroczne, zupełnie inne święta? A raczej – czy nauczą czegokolwiek spragnionego dobrej świątecznej komedii widza?
„Komedia” inna niż wszystkie
Przez pierwsze piętnaście minut filmu twórcy z całych sił starają się nas oszukać. To sekwencja poznania bohaterów, początkowe i ostatnie chwile, kiedy wierzymy, iż Święta inaczej faktycznie dostarczą nam frajdy i moralnych przestróg. To wyjątkowo prostolinijny, niepozostawiający widowni absolutnie żadnych refleksji zapychacz czasu, w który od niechcenia powplatano niespójne i pogmatwane wątki, gdzie próżno szukać jakiegokolwiek ciągu przyczynowo-skutkowego. Ewa, główna bohaterka filmu, to kobieta silna i niezależna jedynie na papierze, przez całą projekcję bowiem więcej słyszymy o niej dobrych rzeczy z wypowiedzi innych postaci niż z faktycznej sympatii, jaką ją darzymy. Wszystko przez mocno kanciasty i często niezrozumiały scenariusz, po pierwsze sprawiający wrażenie niedokończonego oraz składający się z przeżartych żartów, jakie rzeczywiście rozbawić mogą bardzo niewielkie grono odbiorców. Co więcej, lwia część wspomnianych wątków pobocznych to mocno przekoloryzowane i nie dość powiedzieć – mało prawdopodobne sytuacje, jak sekwencja z udawanym pobytem córki Ewy, Emmy (Wiktoria Gąsiewska), w Wielkiej Brytanii czy w końcu kompletnie urojony motyw podróży Doriana (Oskar Wojciechowski), kolejnej pociechy Ewy, wraz z dwójką znajomych w nieznanym kierunku i w nieznanych widzowi celach. Humor prezentowany przez twórców nie tylko nie bawi, ale przede wszystkim męczy – w myśli scenarzystów dialogi poprzeplatane ciszą miały być miejscem na śmiech do rozpuku. Przelaniem czary goryczy jest jednak moment, w którym któryś z kolei kwadratowy żart i następująca po nim niekomfortowa cisza niemal zmuszają odbiorcę do opuszczenia kinowej sali.
Polskie „Lśnienie”, czyli nieudana mieszanka gatunków
Jak każda wigilijna potrawa, do której napakujemy zbyt wiele niepasujących do siebie składników, Święta inaczej nie traktują widza poważnie i nie są wcale apetyczne. Mamy tu do czynienia z tragikomedią, która jednocześnie stara się być horrorem (jaki ostatecznie i tak jedynie aspiruje do przestraszenia widza), zabarwionym chwilowym melodramatyzmem, by już za chwilę ponownie skręcić odbiorcę z żenady. Abstrahując od banalności głównej osi fabularnej, widza nudzą te wątki, które powinny go najbardziej interesować: podróż Ewy, a szczególnie jej pobyt w „nawiedzonym domu” Wiktora to element tak groteskowy, że aż śmieszny; moment, w którym faktycznie wreszcie się uśmiechniecie, lecz nie z powodów, z których pragnęliby tego twórcy. Wydarzenia dzieją się bez powodu i potwierdzenia we wcześniejszych decyzjach bohaterów, czego idealnym przykładem jest powstały znikąd wątek romantyczny między Widawską a Dziubą. Zresztą, gdyby wejść głębiej w analizę relacji między bohaterami, każda z nich to nierealny zabieg, mający na celu omamić odbiorcę, iż w magicznym okresie świąt faktycznie ma on szansę spotkać taksówkarza, który bezinteresownie przemierzy z nim setki kilometrów za darmo, po drodze okaże się superbohaterem, czy nawiąże kontakt z kolegą ze szkoły, który trzy sceny wcześniej naśmiewał się z niego przy całej klasie. Święta inaczej to też nieudana próba nawiązania do znanych dzieł filmowych, jednak ostatecznie z niewiadomych przyczyn przeładowano nimi cały film. Gdyby twórcy odpuścili motyw domu z horroru, niewytłumaczalny fragment magii świąt, jaki rozpoczyna produkcję i do którego docieramy w jej końcówce, z drobnymi zmianami w dialogach między bohaterami – dałoby się ten film oglądać z dużo większą przyjemnością. Tymczasem, to zupełnie oderwana od rzeczywistości, ni komedia, ni dramat, a z pewnością nie horror, który bardziej niż uczy i bawi – odmóżdża, nudzi i okropnie się dłuży.
Komercha, ale z ładną otoczką
Jeśli koniecznie chcecie wybrać się do kina na najnowszy film Patricka Yoki, idźcie na niego przede wszystkim ze względu na aktorstwo. Daria Widawska mimo płytkiego scenariusza robi naprawdę wiele, aby swoją postać wybronić, czego nie można już powiedzieć o jej nieco młodszym ekranowym partnerze czy, szczególnie, byłym mężu. Miłym zaskoczeniem są tutaj również role młodszego pokolenia aktorów: całkiem nieźle radzi sobie Wiktoria Gąsiewska, nową interesującą twarzą jest również Dorian grany przez Oskara Wojciechowskiego, a osobą, która ze wszystkich prawdopodobnie najbardziej wejdzie wam w pamięć, jest ukraiński taksówkarz, Wowa, którego na niezmiernie sympatyczną i godną zaufania postać wykreował Antoni Sałaj. Zdjęcia, nad którymi czuwał Mateusz Wichłacz, również zaskakują swoją estetycznością, jednak czynnikiem, który zdecydowanie zawodzi, jest soundtrack, a właściwie jego brak. Nie wyczynem jest w końcu nagranie jednego motywu przewodniego, który słyszymy bez przerwy, od pierwszej do ostatniej sceny.
Święta inaczej to produkcja niezwykle niskich lotów, po której nie powinniście spodziewać się zaskoczeń czy wyjątkowo wyróżniających ją spośród innych świątecznych filmów rozwiązań fabularnych. Niech nie zwiedzie was kolorowy plakat, uroczy zwiastun i cukierkowa kampania promocyjna: ilość nieprawdopodobnych zwrotów akcji, stłamszenie widza dowcipami, które nie mają w sobie nawet pierwiastka oryginalności i horroryczne dodatki, które skręcą z zażenowania, to dawka piorunująca nawet dla widowni o największej cierpliwości.
Mary Kosiarz