Najmłodsze w tym zestawieniu nagrody także dość regularnie trafiają w ręce polskich twórców, a film z naszego kraju został pierwszym głównym zwycięzcą EFA – było to w 1988 roku, gdy zwyciężyła Krótki film o zabijaniu Krzysztofa Kieślowskiego. Rok później odkryciem roku okrzyknięto Macieja Dejczera i jego 300 mil do nieba, a przez wiele następnych lat jedynymi laureatami z Polski byli dokumentaliści, na czele z Marcelem Łozińskim, wyróżnionym dwukrotnie: w 1993 roku za 89 mm od Europy oraz 16 lat później za Poste restante. W ostatnich latach największym naszym sukcesem podczas EFA była oczywiście Ida, która zdobyła 5 nagród z 7 nominacji, w tym dla najlepszego filmu, za reżyserię, scenariusz, zdjęcia oraz nagrodę publiczności. Dwa lata później publiczność najlepszym filmem okrzyknęła Body/Ciało Małgorzaty Szumowskiej (zapewne przy dużym udziale głosujących z Polski), a ostatnie sukcesy polskich filmów podczas Europejskich Nagród Filmowych miały miejsce zaledwie kilka dni temu, podczas gali w grudniu 2017 roku. Właśnie wtedy ogłoszono, że najlepszym europejskim pełnometrażowym filmem animowanym został Twój Vincent, polsko-brytyjska koprodukcja, a za najlepszy dokument uznano Komunię Anny Zameckiej. Wisienką na torcie był zaś laur za kostiumy do Pokotu dla Katarzyny Lewińskiej.
INNE FESTIWALE I NAGRODY
Kadr z filmu Córki dancingu 2015
Mieliśmy swoje triumfy w Locarno (Złote Lamparty dla Iluminacji Krzysztofa Zanussiego i Jeziora Bodeńskiego Janusza Zaorskiego, Nagroda Specjalna Jury dla 33 scen z życia Małgorzaty Szumowskiej, a niedawno nagroda aktorska dla Andrzeja Seweryna za Ostatnią rodzinę), w 1980 Andrzej Wajda z Dyrygentem, a w 1985 roku Radosław Piwowarski ze swoim Yesterday triumfowali na prestiżowym festiwalu w San Sebastian. Jednym z pierwszych dużych laurów dla filmu z Polski była główna nagroda w Karlovych Varach dla Ostatniego etapu Wandy Jakubowskiej w 1948 roku – blisko 60 lat później klamrą spięli to państwo Krauzowie, których Mój Nikifor zdobył Złoty Globus w 2005 roku. Piękne festiwalowe tournée zaliczył kilkanaście lat temu Wojciech Smarzowski ze swoim Weselem (2004; nagrody w Karlovych Varach, Locarno i Warszawie), ale bezapelacyjnie jednym z największych międzynarodowych sukcesów w polskim kinie były Córki dancingu (2015), Agnieszki Smoczyńskiej. Surrealistyczny musical nie tylko zdobył w 2016 roku Nagrodę Specjalną Jury podczas prestiżowego festiwalu w Sundance, ale zachwycał publiczność w niemal każdym zakątku globu (Austin, Porto, Nashville, Wilno, Sofia, Calgary), trafiając na listy najlepszych filmów 2016 i 2017 roku (w zależności od daty premiery) zagranicznych dziennikarzy. Czemu więc, poza nagrodą za debiut w Gdyni, film Agnieszki Smoczyńskiej nie został należycie doceniony w kraju?
***
Niech to pytanie stanowi podsumowanie tego może nie wyczerpującego, ale przekrojowego zestawienia, ukazującego dorobek polskich filmów w zagranicznych wyścigach po nagrody. Co oczywiste, nie byliśmy w stanie wymienić tu WSZYSTKICH nagród zdobytych przez polskie filmy za granicą – nie wspominaliśmy o festiwalach w Moskwie, Mar del Plata czy Tokio, ale są to dziś imprezy na tyle niszowe, że zdobyte na nich laury nie są tak nobilitujące, jak kiedyś. Pytanie kończące poprzedni akapit pozostaje aktualne: dlaczego niektóre polskie filmy, które na Zachodzie robią furorę, nie są w stanie przebić się w kraju? Czyżbyśmy byli nie dość otwarci na naszych rodzimych twórców? Nad odpowiedziami na te pytania powinniśmy zastanowić się wszyscy, zwłaszcza dziś, gdy polskie kino radzi sobie coraz lepiej.
korekta: Kornelia Farynowska
Dawid Myśliwiec
Zawsze w trybie "oglądam", "zaraz będę oglądał" lub "właśnie obejrzałem". Gdy już położę córkę spać, zasiadam przed ekranem i znikam - czasem zatracam się w jakimś amerykańskim czarnym kryminale, a czasem po prostu pochłaniam najnowszy film Netfliksa. Od 12 lat z różną intensywnością prowadzę bloga MyśliwiecOgląda.pl.
