OSCAR w mniej niż 20 minut? NAJKRÓTSZE ROLE nagrodzone Oscarem

Wielu aktorów przygotowuje się do roli miesiącami, by potem zachwycać swoją obecnością na ekranie i, przy odrobinie szczęścia, zgarniać najważniejsze aktorskie laury. Ale są też tacy, którzy być może przygotowują się do roli równie skrupulatnie, ale przez ekran ledwie przemykają. Niektórym z nich nie przeszkodziło to jednak w zachwyceniu nie tylko widzów, ale i członków Akademii. Przedstawiamy najkrótsze role nagrodzone Oscarem.

Zanim przejdziemy do zestawienia oscarowych kreacji o najkrótszym czasie ekranowym, słów parę o metodologii. Przystępując do przygotowania tego tekstu, założyłem sobie, że interesują mnie tylko nagrodzone Oscarem kreacje, które mogliśmy podziwiać na ekranie przez mniej niż 20 minut – to był podstawowy warunek progowy. Jak jednak sprawdzić, jaki w istocie czas ekranowy miała rola X, Y albo Z? Cóż, w internecie roi się od błędnych informacji, zaś obejrzenie wszystkich filmów, w których wystąpili oscarowi aktorzy i zmierzenie czasu ekranowego wszystkim 364 aktorom i aktorkom zajęłoby mi zapewne kilkanaście lat, dlatego nie mogłem tego zrobić. Szczęśliwie jednak los zesłał nam Matthew A. Stewarta i jego wspaniały serwis ScreenTimeCentral.com, który stanowi bazę wszystkich ról nominowanych i nagrodzonych Oscarem wraz z ich czasem ekranowym. I choć Matthew nie jest być może członkiem Akademii ani nie reprezentuje żadnej filmowej instytucji, która legitymizowałaby jego pomiary, poświęcił swojej pasji już kilkanaście lat i dlatego właśnie zawierzam danym, które tak skrupulatnie zebrał i za darmo udostępnił światu.

Wspomniane błędne informacje popularyzowane w Sieci dotyczą m.in. kilku flagowych przykładów “ekspresowych ról”, w tym jednej szczególnie emblematycznej. Chodzi o sir Anthony’ego Hopkinsa i jego legendarne wcielenie w Milczeniu owiec (1991). Utarło się, że kreacją Hannibala Lectera zapracował na Oscara w zaledwie 16 minut, a tymczasem możemy podziwiać go w tym filmie znacznie dłużej, bo aż 24 minuty i 52 sekundy. Z tego właśnie powodu sir Anthony’ego zabrakło w poniższym zestawieniu, podobnie jak Anthony’ego Quinna, którego oscarową rolę w Pasji życia (1956) internet z jakiegoś powodu skrócił z blisko 23 do… 8 minut! Ten, kto rozpowszechnił tę informację musiał albo wyjątkowo nieuważnie oglądać znakomite dzieło Vincente Minnellego, albo miał do czynienia z niekompletną kopią filmu. W zestawieniu nie pojawia się również David Niven, który pozostaje najkrócej pojawiającym się na ekranie aktorem nagrodzonym Oscarem za rolę pierwszoplanową (tuż przed sir Hopkinsem właśnie), ale błędnie przypisuje mu się czas ekranowy poniżej 16 minut – w rzeczywistości w Osobnych stolikach (1958) Delberta Manna pojawia się przez 23 minuty i 39 sekund. Także Anne Hathaway, często wymieniana wśród najkrócej pojawiających się na ekranie laureatek Oscara, nie załapała się do zestawienia – jej rola w Nędznikach nie trwa kwadransa, jak powszechnie i błędnie się podaje, ale nieco ponad 21 minut.

Tak naprawdę żadna z oscarowych ról pierwszoplanowych nie spełniła dwudziestominutowego kryterium – wśród panów tylko dwaj wyżej wymienieni aktorzy złamali barierę 30 minut, zaś wśród pań takich nazwisk było cztery: Patricia Neal za Huda, syna farmera (1963, 21 minut 51 sekund), Louise Fletcher za Lot nad kukułczym gniazdem (1975, 22:37), Nicole Kidman za Godziny (2002, 23:30) oraz Frances McDormand za Fargo (1996, 26:29). Wydaje się natomiast zupełnie logicznym, iż znacznie więcej błyskawicznych oscarowych kreacji znajdziemy w kategoriach drugoplanowych. Pierwszą oscarową rolę poniżej 20 minut zagrała słabo dziś pamiętana Gale Sondergaard, nagrodzona przez Akademię za trwającą zaledwie 13 minut i 34 sekundy kreację w Anthony Adverse (1936) Mervyna LeRoya i Michaela Curtiza. Bardzo długo rekordzistką wszystkich kategorii była natomiast Gloria Grahame, która w nagrodzonej Oscarem roli w Pięknym i złym (1952) Vincente Minellego pojawiała się na ekranie łącznie przez 9 minut i 32 sekundy. Do dziś jednak absolutną rekordzistką jest Beatrice Straight, której drugoplanowa rola w Sieci (1976) Sidneya Lumeta trwała zaledwie 5 minut i 2 sekundy. Rola Straight to zresztą niejedyny błyskawiczny występ w filmie Lumeta – Ned Beatty, nominowany do Oscara w kategorii drugoplanowej, pojawił się w Sieci przez równo sześć minut. Co ciekawe, na liście aktorów nagrodzonych przez Akademię za wyjątkowo krótkie role aż dwukrotnie pojawia się nazwisko Jamesa Robardsa, zdobywcy Oscara za Wszystkich ludzi prezydenta i Julię – nie dość, że obie role trwają poniżej 20 minut, to jeszcze Robards zwyciężał rok po roku! Prawdziwy król “krótkiego aktorstwa”.

Oto pełna lista aktorek i aktorów nagrodzonych Oscarem za rolę o czasie ekranowym poniżej 20 minut:

Beatrice Straight – Sieć – 5:02

Judi Dench – Zakochany Szekspir – 5:52

Maureen Stapleton – Czerwoni – 9:15

Gloria Grahame – Piękny i zły – 9:32

Ben Johnson – Ostatni seans filmowy – 9:54

Martin Balsam – Tysiąc klaunów – 10:18

Jason Robards – Julia – 10:49

Jack Palance – Sułtani westernu – 12:24

Jason Robards – Wszyscy ludzie prezydenta – 12:58

Margaret Rutherford – Z życia VIP-ów – 13:06

Gale Sondergaard – Anthony Adverse – 13:34

Shirley Jones – Elmer Gantry – 14:09

Alan Arkin – Mała Miss – 14:20

Penélope Cruz – Vicky Cristina Barcelona – 14:29

Celeste Holm – Dżentelmeńska umowa – 15:00

Joseph Schildkraut – Życie Emila Zoli – 15:02

Jo Van Fleet – Na wschód od Edenu – 15:04

Shelley Winters – W cieniu dobrego drzewa – 15:06

Allison Janney – Ja, Tonya – 15:37 

Ruth Gordon – Dziecko Rosemary – 15:52

Miyoshi Umeki – Sayonara – 16:02

Lee Grant – Szampon – 16:08

John Houseman – W pogoni za papierkiem –  16:26

Kim Basinger – Tajemnice Los Angeles – 16:28

Cloris Leachman – Ostatni seans filmowy – 16:46

Hugh Griffith – Ben-Hur – 16:51

Ingrid Bergman – Morderstwo w Orient Expressie (1974) – 16:57

James Coburn – Prywatne piekło – 17:10

Claire Trevor – Koralowa wyspa – 17:12

Vanessa Redgrave – Julia – 17:45 

Anjelica Huston – Honor Prizzich – 17:56

Donna Reed – Stąd do wieczności – 18:25

Tilda Swinton – Michael Clayton – 18:34

John Gielgud – Artur – 18:44

Joel Grey – Kabaret – 19:38

Olympia Dukakis – Wpływ księżyca – 19:54