EFEKT ZASKOCZENIA. 15 najbardziej pamiętnych zwrotów fabularnych

8. Podejrzani, 1995, reż. Bryan Singer

Fabuła: W tajemniczej eksplozji na statku ginie dwadzieścia siedem osób. Jeden z przesłuchiwanych świadków zdarzenia twierdzi, że za zbrodnię odpowiada niejaki Keyser Söze, lider przestępczego półświatka. Problem w tym, że nikt nigdy go nie widział. Policja jednak typuje pięciu podejrzanych.

Twist: Osobą odpowiedzialną za eksplozję, czyli mitycznym Keyserem Söze, jest sam świadek zdarzenia, niepozorny i zgrywający przez cały czas głupa Roger Kint (Kevin Spacey), który w finale filmu zostaje przez policję puszczony wolno tuż po tym, jak sprzedał im kolejną porcję bzdur. Wspaniale poprowadzony scenariusz, uskuteczniający grę z widzem w nieustanne mylenie tropów i podejrzeń, z wisienką na torcie w postaci kompletnie niespodziewanego finalnego rozwiązania.

7. Siedem, 1995, reż. David Fincher

Fabuła: Dwóch policjantów ściga seryjnego mordercę, zabijającego swoje ofiary według klucza siedmiu grzechów głównych.

Twist:

Morderca, John Doe, ujawnia się sam i proponuje policjantom, że zaprowadzi ich do dwóch ostatnich ciał, realizujących grzechy zazdrości i gniewu. Te mają być schowane na pustyni. Gdy detektywi już tam trafiają, w ślad za nimi dociera także kurier z paczką zaadresowaną do jednego z nich. Mills, młodszy detektyw, znajduje w pudle głowę swojej żony, która została przez Doe pozbawiona życia na skutek jego zazdrości. Sam Doe ginie z pistoletu Millsa, który unosi się gniewem. Tak dopełnia się dzieło mordercy. Za sprawą tego twista mamy w Siedem do czynienia z jednym z najbardziej powalających i szokujących finałów w historii kryminału – nie mam co do tego wątpliwości.

6. Lęk pierwotny, 1996, reż. Gregory Hoblit

Fabuła: Znany i ceniony w Chicago prawnik podejmuje się obrony młodego chłopaka, oskarżonego o zabicie miejscowego arcybiskupa, widząc w tym kolejną szansę na rozsławienie swego nazwiska. Chłopak zdradza cechy rozdwojenia jaźni, dlatego główny bohater będzie starał się udowodnić, że to nie on, a jego alter ego zabiło duchownego.

Twist: To ten sam rodzaj zakończenia, co w przypadku Podejrzanych. Niepozorny i zgrywający niewiniątko chłopak zostaje przez głównego bohatera ostatecznie wybroniony. Ale okazuje się, że faktycznie ma krew na rękach, przy czym jego rozdwojenie jaźni to czysty pic na wodę. Tak kończy się gra na sentymentach.

5. Gra, 1997, reż. David Fincher

Fabuła: Nicholas w dniu swych czterdziestych ósmych urodzin dostaje od swego młodszego brata bardzo nietypowy prezent. Zostaje zaproszony do tajemniczej gry. Z biegiem czasu przeżywana przez bohatera sytuacja zdaje się wyłamywać wszelkim zasadom, a on sam nabiera podejrzeń, że ktoś czyha na jego życie.

Twist: Gra do końca pozostaje grą, choć wydarzenia, w których uczestniczy bohater, mają mu cały czas dawać do zrozumienia, że został przeciwko niemu zawiązany spisek. Innymi słowy, Nicholas został porządnie wkręcony – a razem z nim sam widz. Fincher po raz kolejny udowadnia, że zna się na efekcie zaskoczenia.

4. Szósty zmysł, 1999, reż. M. Night Shyamalan

Fabuła: Po tym jak doktor Crowe, psycholog dziecięcy, w końcu dochodzi do siebie po ataku na jego życie, postanawia zająć się sprawą ośmioletniego chłopca obdarzonego niezwykłym darem – widzenia zmarłych.

Twist: Tak się składa, że doktor Crowe… nie żyje i jest jednym z duchów, widzianych przez swego pacjenta. To pierwszy wielki twist Shyamalana – zabieg, który będzie z powodzeniem stosowany przez reżysera jeszcze nieraz. W przypadku Szóstego zmysłu mam wrażenie, że był on tak znaczący, że przyczynił się do frekwencyjnego sukcesu filmu oraz zdobył dla niego nominację do Oscara za scenariusz.

3. Memento, 2000, reż. Christopher Nolan

Fabuła: Leonard prowadzi śledztwo dotyczące brutalnego morderstwa swojej żony. On sam w wyniku tamtego zdarzenia i wywołanego przez nie urazu głowy stracił pamięć krótkotrwałą. Na skutek tego Leonard pamięta wszystko to, co nastąpiło przed morderstwem, ale wszystko, co następuje już po wypadku, pamięta tylko przez piętnaście minut.

Twist: Leonard odkrywa, że jego żona tak naprawdę przeżyła atak. Ale nie przeszkodziło mu to w jej późniejszym zabiciu. Z tym że pamięć stracił w innym momencie. Trudne do zrozumienia? Spróbuj spojrzeć na to od końca. Nolan zagmatwał ten scenariusz jak mógł, ale dało to piorunujący efekt końcowy.

2. Piła, 2004, reż. James Wan

Fabuła: Dwójka mężczyzn budzi się w pomieszczeniu, na środku którego leży ciało trzeciego mężczyzny. Zostali uprowadzeni przez zagadkowego zabójcę, który rozpoczyna z nimi szaloną grę. Na jej szali umieszczone zostaje ich życie.

Twist: Ciało leżące pomiędzy bohaterami w pomieszczeniu to tak naprawdę pozostający wciąż przy życiu zagadkowy zabójca, który na pewien czas sam pozbawił się przytomności. Zaszczuci bohaterowie nie brali jednak pod uwagę, że przez cały ten czas mieli swego oprawcę przed nosem. Zaryzykuję stwierdzenie, że to właśnie ten zwrot fabularny przyczynił się do sukcesu pierwszej Piły, otwierając drogę do szeregu kontynuacji.

1. Wyspa tajemnic, 2010, reż. Martin Scorsese

Fabuła: Szeryf federalny Daniels prowadzi śledztwo w sprawie tajemniczego zniknięcia kobiety z pilnie strzeżonego zakładu dla psychicznie chorych, znajdującego się na wyspie.

Twist: Daniels jest tak naprawdę jednym z pacjentów szpitala. Poszukiwana przez niego kobieta jest jego żoną, którą Daniels zabił, gdy ta pozbawiła życia ich dzieci. W ten sposób główny bohater wprowadzony został w rodzaj terapeutycznej gry, za sprawą której miał zrozumieć, na czym polega istota jego szaleństwa. Ale jeśli damy wiarę bohaterowi, całe to przedstawienie uznamy za jeden wielki spisek. Scorsese nie daje jednoznacznej odpowiedzi.

korekta: Kornelia Farynowska