Filmografia PIXAR. Część I: historia, ludzie, proces tworzenia
HISTORIA WYTWÓRNI
Początki Pixar Animation Studios sięgają roku 1979, kiedy to George Lucas stworzył w łonie swej firmy Industrial Light & Magic dział cyfrowej animacji Computer Division. ILM zajmujące się do tej pory wyłącznie optycznymi efektami wizualnymi, tworzonymi na potrzeby Gwiezdnej Sagi i dynamicznie rozwijającego się Kina Nowej Przygody, wzbogacone zostało o eksperymentalną komórkę, której zadaniem była eksploracja nowej, rodzącej się technologii – trójwymiarowej animacji komputerowej. Szefem Computer Division został Ed Catmull. Pierwszą znaczącą pracą firmy była “sekwencja Genesis” z filmu Star Trek II. Gniew Khana Nicholasa Meyera (1982). W 1983 roku do Powrotu Jedi wykonano animację siatkowego modelu Gwiazdy Śmierci. W 1984 roku John Lasseter, animator z wytwórni Walta Disneya, rzucił pracę przy tradycyjnej, rysunkowej animacji i zatrudnił się w Computer Division, przemianowanej na Pixar Computer Animation Group. W tym samym roku Lasseter, jako animator i projektant postaci, stworzył swój pierwszy cyfrowo animowany film, krótkometrażówkę The Adventures of André and the Wally B, wyreżyserowaną przez Alvy Raya Smitha. Rok później film Barry’ego Levinsona Piramida strachu, dzięki animacji komputerowej rodem z Pixara, został wzbogacony o pierwszą cyfrową postać w historii kina – rycerza schodzącego z witraża, którego stworzyli John Lasseter, William Reeves, David DeFrancesco, Eben Ostby, David H. Salesin, Robert L. Cook, Don Conway i Craig Good.
W 1986 roku Steve Jobs, współzałożyciel koncernu komputerowego Apple, kupuje od Lucasa dział animacji komputerowej za 10 mln dolarów, kładąc podwaliny pod Pixar Animation Studios. Ed Catmull zostaje mianowany szefem technicznym Pixara, zatrudniającego wówczas niewiele ponad 50 animatorów. W tym samym roku na światło dzienne wychodzi pierwsza, sygnowana nową firmą krótkometrażowa animacja Luxo Jr., która rok później otrzymuje nominację do Oscara. Filmik ten w 1987 roku został laureatem Golden Gate Award na Festiwalu Filmowym w San Francisco. Od tej pory filmografia Pixara co roku zostaje uzupełniana kolejnymi krótkimi filmikami, zrealizowanymi wyłącznie za pomocą cyfrowej animacji. W 1987 roku Pixar prezentuje Red’s Dream, animkę, która rok później także zdobyła główną nagrodę dla filmu animowanego w San Francisco. W 1988 roku John Lasseter reżyseruje Tin Toy, a rok później Knick Knack. Za ten drugi filmik Lasseter odbiera swego pierwszego Oscara w kategorii najlepszego krótkometrażowego filmu animowanego. Knick Knack zdobywa także kilka innych prestiżowych nagród w branży cyfrowej animacji.
W 1990 roku Pixar przenosi się do nowej siedziby w Point Richmond w Kalifornii. Od tego momentu wytwórnia realizuje kilka (a w porywach kilkanaście) telewizyjnych reklam rocznie, które deklasują konkurencję na wszystkich branżowych festiwalach. W 1991 roku Pixar i Walt Disney Pictures podpisują umowę na realizację i dystrybucję trzech pełnometrażowych filmów kinowych. Rok później Pixar zostaje uhonorowany Nagrodą Techniczną Akademii Filmowej za system animacyjny pod nazwą Computer-Assisted Production System (CAPS), dzięki któremu tradycyjne filmy rysunkowe Disneya mogły być wzbogacane komputerowo animowanymi elementami (co wykorzystano m.in. w Pięknej i Bestii oraz Królu Lwie). W 1993 roku za program do generowania animacji RenderMan Pixar odbiera kolejną Nagrodę Techniczną Akademii. W 1994 roku w komputerach Pixara powstaje nowa, animowana wersja logo Paramount Pictures. Rok później Pixar wchodzi na giełdę z blisko 7 mln akcji (po 22 dolary za akcję). Do roku 1995 w Pixarze nie powstaje żaden krótkometrażowy film animowany. Wszystkie siły zostają skierowane na produkcję Toy Story, pierwszego pełnometrażowego filmu w historii kina zrealizowanego całkowicie metodą cyfrowej animacji.
Toy Story z miejsca staje się ogólnoświatowym fenomenem, zarabiając 362 mln dolarów i zdobywając w 1996 roku specjalnego Oscara dla Johna Lassetera. Oprócz tego czterech członków Pixara otrzymuje Nagrodę Techniczną za system Digital Image Compositing. Pixar tworzy specjalną animację z bohaterami Toy Story na uroczystość oscarową – Buzz i Woody przedstawiają jedną z nominacji. Toy Story ponadto zdobywa nominacje za muzykę do komedii lub musicalu, piosenkę i oryginalny scenariusz (pierwsza tego typu nominacja dla filmu animowanego). W tym samym roku Pixar kończy z tworzeniem reklam, skupiając się wyłącznie na realizacji własnych pomysłów. Rok później Disney rozszerza umowę z Pixarem do pięciu filmów kinowych (obie części Toy Story nie wchodziły w skład tej umowy). Firma rozrasta się do 375 pracowników jak i o kolejny budynek w siedzibie w Point Richmond. Po kilku latach przerwy wytwórnia powraca do produkcji filmów krótkometrażowych – Gra Geriego Jana Pinkavy to imponujący pokaz animacji ubrania na cyfrowej postaci. Amerykańska Akademia Filmowa przyznaje dwa kolejne wyróżnienia za osiągnięcia techniczne. Rok później Gra Geriego otrzymuje Oscara, a animatorzy odbierają dwa następne wyróżnienia Akademii, m.in. za rewolucyjny program animacyjny Marionette, stosowany do dziś przy produkcji filmów. Rok 1998 przynosi także premierę Dawno temu w trawie, drugiego pełnometrażowego filmu Pixara, który na całym świecie zarobił tyle, ile Toy Story. Rok później kompozytor Randy Newman odbiera nagrodę Grammy i nominację do Oscara za soundtrack do Dawno temu w trawie. David DiFrancesco odbiera kolejną Nagrodę Techniczną Akademii.
Rok 1999 przynosi przede wszystkim premierę Toy Story 2, trzeciego filmu kinowego Pixara, pierwotnie planowanego jako godzinna produkcja, przeznaczona wyłącznie na rynek video. Sequel przynosi zysk większy od swego pierwowzoru, szacowany na blisko 500 mln dolarów wpływów na całym świecie. Rok później Pixar przenosi się do swej obecnej siedziby w Emeryville, stan Kalifornia. Przeprowadzka zbiega się z kolejnymi splendorami dla Toy Story 2 – Grammy i Złoty Glob za soundtrack, Grammy i nominacja do Oscara za piosenkę. W roku 2000 mają miejsce dwie ważne decyzje kadrowe. Ed Catmull zostaje mianowany prezesem Pixara, zaś John Lasseter podpisuje nowy, 10-letni kontrakt z wytwórnią. Zatrudnienie w firmie wzrasta do 600 osób. Woody, Buzz i Jessie prezentują oscarową nominację. Nowy film kinowy Potwory i Spółka, zrealizowany za 115 mln dolarów, odzyskuje koszty produkcji w rekordowe dziewięć dni po premierze. Za osiągnięcia animacyjne związane z RenderManem, najdoskonalszym programem do renderingu, jaki opuścił laboratoria Pixara, jego twórcy odbierają kolejną Nagrodę Techniczną Akademii.
W 2002 roku Potwory i Spółka odbierają nominacje do Oscara za film animowany, muzykę i montaż dźwięku. Oscara natomiast otrzymuje Randy Newman za piosenkę do tego filmu. Oscara przyznano także wspaniałej krótkometrażówce Dla ptaszków. W 2003 sale kinowe całego świata podbija Gdzie jest Nemo, piąty pełnometrażowy film Pixara. Filmik Nowy wóz Mike’a otrzymuje nominację do Oscara. Rok później Gdzie jest Nemo zostaje najlepiej sprzedającym się wydawnictwem DVD wszech czasów na rynku amerykańskim. Twórcy filmu odbierają Oscara za najlepszy film animowany oraz nominacje za oryginalny scenariusz, muzykę i montaż dźwięku. Nominację otrzymuje także krótkometrażówka Boundin’. W tym samym roku Pixar prezentuje swój nowy film Iniemamocni, który w 2005 zdobywa Oscara dla najlepszego filmu animowanego oraz za montaż dźwięku. John Lasseter powraca do reżyserii siódmym filmem kinowym Cars, ostatnim obrazem objętym wcześniejszym kontraktem z wytwórnią Disneya.
30 listopada 2005 rozpoczyna się przełom w stosunkach na linii Disney – Pixar. Michael Eisner opuszcza Walt Disney Studios na rok przed upływem kontraktu. Nadrzędnym celem nowego szefa wytwórni, Roberta A. Igera, jest jak najszybsze odbudowanie więzi z Pixarem, poważnie nadszarpniętych za prezesury Eisnera. 24 stycznia 2006 roku podpisano umowę, na mocy której Walt Disney Studios kupiło Pixar Animation Studios za 7,4 miliarda dolarów. Prezes Pixara Ed Catmull pełni nadal tę samą funkcję, lecz już dla obu połączonych firm – Pixara i oddziału cyfrowej animacji Disneya. Podobnie John Lasseter, któremu dodatkowo przypadło w udziale kierownictwo w Walt Disney Imagineering, gdzie zatwierdza wszelkie projekty m.in. dla disneyowskich parków rozrywki. Właściciel Pixara Steve Jobs zasiadł w radzie nadzorczej Walt Disney Studios jako największy udziałowiec, dzierżący w ręku ponad 50% akcji Pixara.