AKTORZY, którzy musieli poddać się TERAPII po zagraniu roli
Zawód aktora to niezwykle specyficzna profesja, stale dostarczająca emocjonalnych rozterek i wymagająca licznych, fizycznych i psychicznych wyrzeczeń. Proces przeobrażania się w daną postać zajmuje najczęściej wiele miesięcy, podczas których artyści porzucają dawne życie i w pełni oddają się mentalności swojego bohatera, aby ich performance stał się jak najbardziej wiarygodny i poruszający. Bycie aktorem to nie tylko ścianki, wielkie gale nagród i blaski fleszy – dotyczy to jedynie kilku procent szczęściarzy, których talent zostanie na tyle doceniony, by przedostać się do ścisłej zawodowej elity. Większość artystów doświadcza na co dzień mnóstwa skrajnych emocji, podczas prób do spektakli czy filmów często stosują na sobie emocjonalne sztuczki, by wzmocnić się na krytykę, hejt, by stać się jeszcze lepszym fachowcem od ludzkich przeżyć. Nic więc dziwnego, iż właśnie wśród aktorów i szeroko pojętej grupy ludzi sztuki tak wiele osób zmaga się z różnego rodzaju chorobami psychicznymi – depresją, zaburzeniami lękowymi, tak wiele z nich ma wskutek tego problemy z samoakceptacją i musi korzystać z pomocy terapeutów. Nie omija to także adeptów naszych rodzimych scen teatralnych – wystarczy przypomnieć sobie wywołany całkiem niedawno skandal dotyczący wykorzystywania psychicznego studentów polskich filmówek. Tak więc terapia i profesjonalna pomoc specjalistów po wcieleniu się w konkretną rolę nie są wcale rzadkością, a coraz częściej dotyczą nawet tych najbardziej docenianych i znanych aktorów. Które gwiazdy kina i teatru nie poradziły sobie z traumą po roli i musiały z owego mentalnego wsparcia skorzystać?
Lady Gaga – „Dom Gucci” (2021)
Lady Gaga była wręcz stworzona do roli Patrizii Reggiani. Tak jak wcześniej byłam nieco sceptyczna, jeśli chodziło o jej aktorskie umiejętności, tak po seansie Domu Gucci całkiem wyrzuciłam do kosza swoje niesłuszne uprzedzenia. Jak się okazuje, gwiazda bardzo przeżyła swój udział w filmie, a ze swoją bohaterką łącznie spędziła ponad półtora roku, wliczając w to przygotowania takie jak nauka włoskiego akcentu czy studiowanie historii rodziny Gucci. Gaga od lat szczerze mówiąca o swoich problemach psychicznych nie bała się również i przy okazji promocji Domu Gucci przyznać się, iż pod koniec kręcenia zdjęć musiała skorzystać z pomocy terapeutki, aby bezpiecznie móc pożegnać się ze swoją postacią i w pełni wrócić do siebie. Czułam się z tym bezpiecznie, potrzebowałam tego – podsumowała swoje odczucia piosenkarka.
Tom Holland – „The Crowded Room” (2023)
Głośno o problemach ze zdrowiem Toma Hollanda zrobiło się jeszcze przed emisją serialu The Crowded Room, w którym aktor wcielił się w niestabilnego psychicznie Danny’ego, oskarżonego o szokującą zbrodnię. Holland zaskoczył fanów wyznaniem, iż zamierza zrobić sobie sporą przerwę od aktorstwa, gdyż praca nad ostatnią produkcją dosłownie go wykończyła. Więcej szczegółów zdradził w wywiadzie z Jayem Shettym, w którym podzielił się ze słuchaczami swoimi problemami z używkami oraz zdrowiem psychicznym. Niezwykle trudnym doświadczeniem była dla niego transformacja na potrzeby serialu – zarówno ta fizyczna (aktor specjalnie do roli zapuścił włosy), jak i mentalna. Rola Danny’ego pokazała mu, jak silnie oddziałuje na człowieka zdrowie psychiczne, jak łatwo jest nam czasami popadać ze skrajności w skrajność, a jak ciężko wyjść później na prostą. W połowie zdjęć aktor miał nawet ochotę zgolić się na łyso, aby wreszcie odciąć się od bohatera, który przysporzył mu tyle rozterek. Na szczęście zrezygnował z tego pomysłu, dokończył nagrywanie, w międzyczasie udało mu się rzucić alkohol i skorzystać z pomocy terapeuty. Bardzo mnie to zmieniło i potrzebowałem dużo czasu na rekonwalescencję, na swego rodzaju powrót do rzeczywistości.
Michael B. Jordan – „Czarna Pantera” (2018)
Mimo iż rola Erika zapewniła mu wielką sławę i to właśnie jego postać określana jest jako jeden z najlepiej zagranych czarnych charakterów uniwersum Marvela, Michael B. Jordan podczas kręcenia Czarnej Pantery przeżywał ciężkie chwile. Aby upodobnić się do swojego bohatera, aktor izolował się na planie, jak i poza nim; popadł w melancholię, nie był już tym samym człowiekiem, co przed rozpoczęciem zdjęć. Jednak gdy dłużej nie mógł poradzić sobie z poczuciem osamotnienia, którego nabawił się podczas pracy, zwrócił się o pomoc do terapeuty, który pomógł mu bezpiecznie wyjść z postaci i wrócić do codzienności sprzed Czarnej Pantery.
Val Kilmer – „The Doors” (1991)
The Doors z 1991 roku to biografia Jima Morrisona, w którego wcielił się Val Kilmer, użyczający w filmie swojego głosu również i do partii wokalnych. Okazuje się, że ta rola wymagała od niego szczególnego wysiłku, lecz tym samym pociągnęła go na dno. Jak twierdzi, poznając od środka charakter Morrisona, musiał osobiście przejąć jego styl życia, w którym równie mocno, jak muzyce, artysta oddany był używkom. Nie skończyło się to na szczęście problemem z uzależnieniem, jednak nadszarpnęło psychikę Kilmera na tyle poważnie, że musiał on skorzystać z procesu terapeutycznego, by raz na zawsze oddzielić siebie od postaci, w którą się wcielił.
Adrien Brody – „Pianista” (2002)
Adrien Brody mocno zmienił się na potrzeby roli Władysława Szpilmana. Schudł, odciął się od rodziny, zakończył swój związek i przeprowadził się do Europy. Wszystko po to, by jak najbardziej zaangażować się w ten wymagający projekt, jakim był Pianista Romana Polańskiego. Największym wyzwaniem był dla aktora akt, w którym jego bohater ukrywa się w gruzach ogarniętej powstaniem Warszawy, zagłodzony, brudny, samotny, trzymający się jedynie resztek nadziei na przeżycie. Doświadczyłem w życiu straty, doświadczyłem smutku, ale nigdy dotąd nie zaznałem desperacji, jaka pojawia się w człowieku prawdziwie głodnym. Brody za udział w Pianiście zapłacił stanami depresyjnymi, ponad półtora roku zajęło mu całościowe wyjście z psychicznego dołka. Bałem się, że to już we mnie zostanie, nie zdawałem sobie sprawy, jak głęboko ten smutek we mnie utkwił – zdradził w wywiadzie dla BBC News.
Kate Winslet – „Lektor” (2008)
Obejrzenie Lektora wymaga od widza szczególnego skupienia i silnych nerwów ze względu na ogrom cierpienia i ciężkich do przełknięcia emocji związanych z tematyką filmu. Trudno więc sobie wyobrazić, co musiała czuć Kate Winslet, wcielając się w rolę Hanny Schmitz, kobiety po latach oskarżonej o współudział w morderstwie więźniów obozu Auschwitz. Na ekranie poznajemy ją już po wojnie, gdy wdaje się w romans z 15-letnim chłopcem. Po latach ich drogi znów się krzyżują, tym razem jednak Hanna zostaje postawiona przed sądem i ma odpowiedzieć za zbrodnie, jakich dopuściła się w czasach hitlerowskich, a o których nigdy nie wspomniała byłemu kochankowi. Lektor był dla Winslet traumatycznym doświadczeniem. Aktorka miała za zadanie zgłębić swoją wiedzę na temat Holokaustu, co mocno nadszarpnęło jej zdrowie psychiczne. Jak wspominała po latach: kiedy raz zobaczysz dokument z obozu, raz przeczytasz cokolwiek na temat Holokaustu, nie wymażesz już tego z głowy. Do dziś Winslet nosi na sobie brzemię udziału w filmie, za którego została nagrodzona Oscarem i – jak sama twierdzi – nagroda wcale nie pomogła jej uporać się z psychicznymi rozterkami po roli Hanny. Proces ten umożliwiła dopiero terapia.
Dakota Johnson – „Suspiria” (2018)
Suspiria to dzieło nieco odbiegające od wcześniejszej filmografii Luki Guadagnino, jednak mimo wszystko fascynujące. Dakota Johnson, która wciela się w filmie w główną postać Suzy, przyznała, że mimo iż sama praca na planie nie była dla niej złym doświadczeniem – wręcz przeciwnie, szanuje Guadagnino i ciepło wspomina czas spędzony przy produkcji Suspirii – udział w mrocznych, emocjonalnie wymagających projektach odbija się na jej zdrowiu psychicznym. Aktorka zdecydowała się pójść na terapię, na której mogła bezpiecznie rozliczyć się z trudami swojej pracy. Jestem bardzo empatyczna i wchłaniam ludzkie uczucia. Nie wstydzę się tego. Czasami mroczne projekty zostają ze mną na dłużej, więc muszę obgadać to z moim terapeutą.
Bill Skarsgård – „To” (2017)
Myślicie, że tak łatwo oddzielić własną osobowość od filmowego alter ego? To bynajmniej nie bułka z masłem, dobrze przekonał się o tym szwedzki aktor Bill Skarsgård, najbardziej znany ze swojej demonicznej roli klauna Pennywise’a w ekranizacji powieści Kinga To. Coraz mniej mamy dziś do czynienia z postaciami, które przerażają nas dosłownie całym sobą – Skarsgårdowi udało się jednak wywołać ciarki na skórze niejednego odbiorcy, co więcej – rola Pennywise’a wstrząsnęła także i nim samym. Jak twierdzi, zarówno podczas trwania zdjęć, jak i nawet wiele miesięcy po ukończeniu filmów cierpiał na bezsenność, a gdy już udało mu się odpocząć, nie mógł sobie poradzić z nawiedzającymi go koszmarami, w których pojawiał się wizerunek przerażającego klauna. Odwiedzał mnie każdej nocy – zwierzał się aktor. Dopiero praca terapeutą pomogła mu uporać się z nocnymi mękami.
Jane Fonda – „Grace i Frankie” (2015)
Jane Fonda od jakiegoś czasu otwarcie dzieli się z mediami problemami natury psychicznej, z jakimi ona sama, jak i inni członkowie jej rodziny zmagają się od lat. Podczas panelu na Tribeca Film Festival aktorka opowiedziała, dlaczego pod koniec kręcenia pierwszego sezonu serialu Grace i Frankie była zmuszona ponownie skorzystać z terapii. Dzięki temu położyła także kres stereotypowi, że wypalenie czy depresja dotyczą wyłącznie osób w młodym wieku. Fonda podczas zdjęć do serialu miała coraz gorszy nastrój, niemal całkowicie straciła przyjemność z grania i drastycznie obniżyła się przy tym jej samoocena. Jeśli się nienawidzimy, mamy w głowie dziwne rzeczy, naprawdę ciężko jest grać. Ciężko jest znów być pełną energii – mówiła aktorka. Rozmowy z terapeutą i coachem aktorskim postawiły ją jednak na nogi i zmotywowały do powrotu na plan na kolejne sezony Grace i Frankie.
Mary Kosiarz