VAMPYRES. Horror wampiryczno-lesbijski
Angielska prowincja, jesienny las spowity gęstą mgłą, mroczna posesja z katakumbami oraz zmysłowe wampirzyce-lesbijki polujące na nierozważnych podróżnych – oto główne składowe filmu, którego jeden z alternatywnych tytułów nie bez powodu brzmi Orgia wampirów.
Dwie młode kochanki: Miriam i Fran zostają zastrzelone podczas miłosnych uniesień. Odradzają się jako wampirzyce i znajdują schronienie w okazałej starej posiadłości na odludziu, do której zwabiają niczego nieświadome ofiary. Strategia upiorzyc jest prosta: udają autostopowiczki, prowadzą kierowców do swego domu, zapraszają ich do środka, a następnie odurzają winem i mordują, aby wyssać nieszczęśników do ostatniej kropli krwi (zdarza się, że wcześniej uprawiają z nimi dziki seks). Zwabienie mężczyzn do pałacu nie nastręcza Fran i Miriam żadnych trudności, bo obydwie są piękne i pociągające, a epoka wolnej miłości, w której rozgrywa się akcja filmu, daje obietnicę nieskrępowanych doznań erotycznych. Jednym z ostatnich naiwniaków jest biznesmen imieniem Ted, który zakochuje się we Fran. W okolicy pojawiają się również John i Harriet – para turystów podróżujących w przyczepie kempingowej.
José Ramón Larraz, hiszpański reżyser osiadły przez pewien czas w Wielkiej Brytanii, zrealizował Vampyres na podstawie własnego scenariusza, jednak z powodów formalnych autorstwo skryptu w napisach początkowych przypisano jego żonie Dianie Daubeney. Film powstawał równolegle do Symptoms – niekwestionowanego opus magnum Larraza i jednego z najwspanialszych brytyjskich filmów grozy. Plenery nakręcono w wiktoriańskim pałacu Oakley Court (budynek wykorzystany w wielu produkcjach wytwórni Hammer), za wnętrza rezydencji wampirzyc posłużyły zaś pomieszczenia w zabytkowym XIX-wiecznym dworku Harefield Grove (ten sam dom „grał” także w Symptoms). W rolach głównych wystąpiły debiutantka Anulka Dziubinska (modelka „Playboya” polskiego pochodzenia) i Marianne Morris, która wcześniej pojawiła się w jednym horrorze i dwóch komediach erotycznych.
Właśnie połączenie horroru (gotyckiego) i erotyki (wyuzdanej) najlepiej charakteryzuje Vampyres. Lata siedemdziesiąte obfitowały w tego rodzaju hybrydy filmowe wahające się od subtelnych do soft porno. Dzieci nocy (1971) Harry’ego Kümela, Vampyros lesbos Jesúsa Franco (1971), Krwawa zasłona (1973) Josepha W. Sarno, Krew dla Draculi (1974) Paula Morrisseya, Usta we krwi (1975) Jeana Rollina – to tylko niektóre przykłady horrorów erotycznych z tamtej dekady. Vampyres wyróżnia się grą z konwencją wampiryczną. Oto bowiem krwiożercze lesbijki z filmu Larraza nie obracają się w popiół pod wpływem słońca i nie mają kłów – krew z ludzi spuszczają przy pomocy ostrych przedmiotów, a ich ofiary nie zamieniają się w wampiry. Podobne rozwiązania zastosują twórcy cudownej Zagadki nieśmiertelności (1983) Tony’ego Scotta, innego filmu grozy z silnymi podtekstami seksualnymi.
Interesujące jest tu także odwrócenie ról. Co najmniej od czasów Draculi Brama Stokera utarło się, że wampir to silny i władczy mężczyzna o zniewalającym uroku, żerujący na słabych i uległych kobietach. W filmie Larraza jest na odwrót: tutaj słabi są mężczyźni, którzy nie potrafią oprzeć się pokusie zbliżenia z pięknymi, wyzwolonymi i śmiertelnie niebezpiecznymi kobietami. Te zaś, zamiast odgrywać tradycyjne role społeczne (żona, matka itd.), pielęgnują swoją homoerotyczną więź (podobny wątek został wyłożony w Symptoms, aczkolwiek nieco subtelniej i z naciskiem na inne akcenty). Mężczyźni w filmie Larraza pełnią funkcję przekąsek i rekwizytów w erotyczno-zabójczych igraszkach Miriam i Fran. Transgresyjny charakter Vampyres umknął krytykom i cenzorom, którzy zmasakrowali film jako soft porno pozujące na horror. Można ich zrozumieć: tyle golizny na ekranie zmyliłoby nawet papieża.
Maciej Kaczmarski