S jak SUSPENS. Najważniejsze motywy w filmach ALFREDA HITCHCOCKA

Dzisiaj mija 40. rocznica śmierci niedoścignionego mistrza suspensu – Alfreda Hitchcocka. Z tej okazji warto zapoznać się z siedmioma motywami, które jak bumerang powracają w filmach reżysera, a potem zasiąść do seansu któregoś z Hitchcockowskich dzieł.

B jak Blondynka

„Blondynki są najlepszymi ofiarami. Są jak dziewiczy śnieg, na którym widać krwawe ślady stóp” – miał powiedzieć kiedyś Alfred Hitchcock, który w większości swoich filmów obsadzał w głównych rolach piękne, dystyngowane blondynki. Grace Kelly, Tippi Hedren, Ingrid Bergman, Kim Novak, Eva Marie Saint, Janet Leigh, Doris Day, Joan Fontaine, Madeleine Carroll i Priscilla Lane wcielały się w jego filmach w tajemnicze, powściągliwe, często niedostępne kobiety, skrywające tajemnice i osobiste problemy. Co ciekawe, Hitchcockowskim blondynkom daleko do kobiecego ideału lat 40., 50. i 60. – kipiącej seksem piękności w stylu Marilyn Monroe czy Jane Mansfield. Ich subtelny seksapil ukryty jest pod okrywającym ciało długim, stylowym płaszczem i zapiętą pod szyję, idealnie dopasowaną garsonką. Bohaterki Hitchcocka to wystylizowane ikony mody o nieskazitelnej figurze, oszałamiających kreacjach i starannie ułożonych fryzurach, z których nie wymyka się nawet kosmyk włosów.

Niezdrowa obsesja reżysera na punkcie chłodnych, dystyngowanych blondwłosych piękności była powszechnie znana w środowisku. Po latach wiele jego ikonicznych aktorek opowiadało o nękaniu i molestowaniu, jakiego doświadczyły ze strony Hitchcocka, który uwielbiał kontrolować życie swoich aktorek także poza planem filmowym. Tippi Hedren powiedziała, że zrujnował jej karierę, a jej córka, Melanie Griffith, zwierzyła się, że kiedy była małą dziewczynką, Hitchcock podarował jej lalkę w trumnie przypominającą jej własną matkę… Temat ten został poruszony w dwóch współczesnych filmach poświęconych postaci reżysera: Dziewczyna Hitchcocka z 2012 roku z Sienną Miller w roli Tippi Hedren oraz Hitchcock z tego samego roku.

C jak Cameo

https://www.youtube.com/watch?v=h1SRl2EZHmg

Hitchcock regularnie pojawiał się w swoich filmach w rolach cameo. Począwszy od filmu Rebeka (1940) wystąpił w każdej ze swoich kolejnych produkcji, choć po raz pierwszy w tej roli pojawił się w filmie Lokator (1927). W okresie brytyjskim robił to rzadko, chociaż to w dwóch filmach z tego okresu, Szantażu (1929) oraz Młodym i niewinnym (1937), jego role są najdłuższe. Hitchcock pojawił się w 39 z 52 swoich filmów, które przetrwały do dnia dzisiejszego. Jego role to zabawne smaczki dla spostrzegawczych widzów, trwające na ekranie zaledwie krótką chwilę. Najczęściej Hitchcock jest przechodniem na ulicy, czasem jednak zagra w karty w pociągu (Cień wątpliwości, 1943), wystąpi w roli zegarmistrza nakręcającego zegar (Okno na podwórze, 1954), usiądzie obok Cary’ego Granta podczas jazdy autobusem (Złodziej w hotelu, 1955) lub wyprowadzi psy na spacer (Ptaki, 1963). Kiedy nie pojawia się bezpośrednio przed kamerą, jest bohaterem reklamy środka na otyłość w gazecie (Łódź ratunkowa, 1944) lub pojawia się na fotografii ze spotkania klasowego po latach (M jak morderstwo, 1954). Z kolei w Sznurze (1948) za oknem miga neon w kształcie profilu Hitchcocka…

M jak MacGuffin

Twórcą terminu jest szkocki scenarzysta Angus MacPhail, a wielkim miłośnikiem MacGuffina jako narzędzia w fabule – Alfred Hitchcock. Pojęcie to oznacza przedmiot, miejsce, wydarzenie lub cel przyświecający bohaterowi, który napędza fabułę filmu. MacGuffin jest tym, co motywuje bohatera do działania. Większość filmów Hitchcocka bazuje na tym zabiegu, lecz, co ciekawe, często pozostaje on niejasny lub nigdy nie pojawia się na ekranie. MacGuffinem w Zawrocie głowy jest postać Carlotty Valdes – szczegóły jej śmierci nigdy nie zostają wyjaśnione, ale fakt, że jej duch nęka Madeleine, jest elementem napędowym fabuły. MacGuffinem jest także klucz w M jak morderstwo, 40 tysięcy dolarów skradzione przez Marion Crane w Psychozie oraz zapalniczka Guya w Nieznajomych z pociągu (1951). W szpiegowskich filmach Hitchcocka funkcję MacGuffina pełnią wszelkiego rodzaju rządowe sekrety (jak w Północ, północny zachód chociażby). W wywiadzie z Truffautem Hitchcock stwierdził, że MacGuffin to „wybieg, wykręt, sztuczka”.

O jak Obraz

Obrazy w różnej formie pojawiają się w filmach Hitchcocka. Dziura w ścianie, przez którą Norman Bates podgląda w Psychozie kąpiącą się Marion, zasłonięta jest przez wiszący na ścianie obraz, przedstawiający popularny szczególnie w sztuce XVI i XVII wieku motyw biblijny – Zuzanna i starcy. Obrazy tego typu ilustrowały historię o dwóch starcach, sędziach, którzy podglądali kąpiącą się piękną żonę bogatego rządcy. Sam dom Batesów został zainspirowany przez obraz Edwarda Hoppera Dom przy torach.

W Zawrocie głowy Madeleine, nękana przez ducha Carlotty Valdes, godzinami wpatruje się w jej portret wiszący na ścianie galerii. W Rebece młodą małżonkę bogatego lorda nęka wiszący w domu portret jego pierwszej, zmarłej w niejasnych okolicznościach żony.

Za to bohaterem Kłopotów z Harrym jest malarz, Sam Marlow, malujący odnalezione w okolicy zwłoki. Pełne obrazów jest mieszkanie w Sznurze, a sekwencję snu do Urzeczonej namalował sam Salvador Dali.