NAJLEPSZE PODCASTY o filmach i serialach
O filmach i serialach można dużo czytać – tutaj, w innych miejscach, online i offline. Można o nich oglądać różne programy – tradycyjnie w TV, ale chyba to vlogi obecnie są ważniejsze i tam dzieje się najwięcej. Można również słuchać – w radiu macie sporo różnych audycji. Ale to, co rozwija się chyba najdynamiczniej, to rynek podcastów. Nie mają jeszcze takich zasięgów jak telewizja lub vlogi, ale pod względem jakości (i ilości) mamy na rynku polskim znakomite przykłady audycji, które musicie poznać (jeśli jeszcze ich nie znacie).
Skąd tak wielka popularność podcastów? Jako idea nie są przecież czymś nowym, innowacyjnym – to jedynie gadanie do mikrofonu, podobne w formie do audycji radiowej, więc jest to forma znana od lat. I doceniana tym bardziej, że obecnie każdy ma opinię na każdy temat, więc podcast czy vlog są niejako odpowiedzią na potrzebę. Szczególnie łatwo o popularność obecnie, kiedy nie musisz mieć profesjonalnego studia nagraniowego i konsoli do montażu, której widok może przerazić każdego laika. Podcasty oraz vlogi można zrobić szybko (wystarczy smartfon) i nadać całkiem profesjonalną formę za pomocą niezliczonej ilości aplikacji. Taki stan rzeczy oczywiście podlega ocenie – bo jedni widzą jedynie zalew setek i tysięcy audycji, które są dowodem na chaos i brak umiaru, ale drudzy szybko odkryją w tej formie nowe gwiazdy i będzie to dowód na to, że nowe media przerastają te stare proponując inny rodzaj komunikacji z fanami.
W każdym razie – podcastów o filmach już są dziesiątki, a może i setki, co prowadzi do prostej konstatacji: coraz trudniej znaleźć perły, bo nie zawsze to, co najpopularniejsze, jest najlepsze. Ten subiektywny przegląd najlepszych podcastów o filmach i serialach jest jedynie listą moich obowiązkowych przystanków w ciągu tygodnia. I mogę mieć jedynie nadzieję, że odkryjecie coś dla siebie.
1. SpoilerMaster Michała Oleszczyka
W naszej bańce – tej piszącej o filmie, czy ogólnie żyjącej kinem trochę bardziej – Michał Oleszczyk pojawia się bardzo często jako pierwsze skojarzenie, gdy mówimy o krytyce filmowej w Polsce. W tekstach pisanych – niezwykle kompetentny, treściwy, a przy tym bezpretensjonalny. Na wizji jest taki sam, nie da się go nie lubić. W 2019 roku przyszedł czas na w pełni autorski podcast, który – jak się domyślacie, moja laurka nabiera coraz większej słodyczy – jest kolejnym sukcesem. To, co mocno wyróżnia jego analizy filmowe, to sięganie do źródeł innych niż sam film i to, co dzieje się na ekranie. Michał widzi dużo w historii powszechnej, zauważa kluczowe zmiany społeczne, odnajduje tropy w innych dziełach kultury, zauważa wpływ polityki czy bieżących wydarzeń na twory filmowe, które rozkłada na drobne części. Nie mam przy tym poczucia jakiegoś typu hermetyczności jego filmoznawczych rozkmin. Są to bardzo klarownie poprowadzone eseje, które po pierwsze skutkują wdzięcznością dla autora, że mu się chciało, a po drugie na stałe otwierają wiele drzwi w głowie (dotyczy to omawianych filmów, jak i w ogóle dzieł filmowych jako takich). W tym miejscu warto też przywołać pewien zarzut odnośnie do SpoilerMastera. Otóż interpretacje Michała Oleszczyka są zazwyczaj pozbawione osobistej refleksji, która przejawia się choćby w bardzo ostrożnym traktowaniu interpretacji. Więcej tu zaufania do już istniejących analiz, więcej podążania śladami wybitnych krytyków (Pauline Kael) niż wydeptywania własnych ścieżek. Odpowiedź na ten zarzut jest oczywista: jeśli podejmujesz się rzetelnego omówienia klasyki filmowej, to bazowanie na subiektywnej opinii jest mocno ograniczające. A SpoilerMaster widzi kino znacznie szerzej, dostrzega niuanse czy konteksty, które jedynie wzbogacają doświadczenie filmu. I super. Trochę inaczej to wygląda w przypadku omawiania nowości kinowych czy serialowych, gdzie osobisty ton bierze górę, jednak wciąż pozostajemy w sferze głębszej i szerszej analizy dzieł filmowych.
2. Ten Podcast Filmowy
Spojlermaster to fascynujący wykład, a tutaj mamy do czynienia z fajną rozmową z kumplami przy piwie. Znakomity duet Konrad Korkosiński i Piotr Maszorek. Typowo kinomański, zafiksowany głównie na popkulturze i bardzo sentymentalny – jak ja – jeśli chodzi o kino lat 80. i 90. Słychać, że obaj prowadzący są przyjaciółmi – lubią po prostu gadać o filmie, bez większych problemów przechodzą od jednego tematu do drugiego, od jednych skojarzeń do innych i mogą tak płynąć przez kilkanaście minut. Po prostu – jest tu dużo dobrej energii, która szybko udziela się słuchaczom. Mają dość zróżnicowane materiały – regularnie wrzucane różnego typu topy, recenzje filmów nowych i starych, czasem zerknięcie do klasyki, a od czasu do czasu tzw. Piekło filmowe, gdzie znęcają się nad kiepskimi filmami, oraz przelot przez całe MCU, który trwa już chyba lata. Za kapitalny materiał o “Władcy pierścieni” należą się im wielkie brawa, bo to wyjątkowej jakości produkcja, która – mogę zaryzykować – wyróżnia się na tle nawet światowego podcastingu. Z racji liczby oglądanych filmów i umiejętności rozmowy trudno ich nazwać zwykłymi widzami, ale… oni są tego miana najbliżej. Rzecz jasna nie chodzi o przeciętność gustu, tylko o bliskość doświadczeń filmowych czy sposób argumentowania, który nie sili się na poszukiwanie ukrytych znaczeń i filmoznawczych rozkmin (mimo filmoznawczego przygotowania Maszorka). Ta bezpretensjonalność jest mocno wyczuwalna – w zdrowych emocjach, w trafnych spostrzeżeniach. Nie da się ich nie lubić, choć z pewnością ten luz nie wszystkim będzie pasował.
3. Bez/schematu
To jest pierwszy podcast (dla wielu osób to vlog, ja jednak znam praktycznie audio), do którego sięgam, jeśli chcę posłuchać o popkulturze, w której rozkminy są przefiltrowane przez sporą ilość pracy intelektualnej. Niekoniecznie przez doświadczenie, bo autor, Filip Malinowski (oraz jego goście), daje sobie sporą przestrzeń na niewiedzę i w związku z nią poszukiwanie różnych dróg do interpretacji. Jednak tutaj emocje wyraźnie ustępują rozumowi, szukaniu kulturowych powiązań i znaczeń wykraczających poza proste skojarzenia albo opis tego, co bezpośrednio widać na ekranie. Podoba mi się odwaga poglądów (szczególnie w konfrontacji z odczuciami innych widzów), precyzyjne argumentowanie oraz ten typ wrażliwości na film czy serial, który ma w sobie dużo empatii dla twórców. Znakomicie się go słucha.
4. Węglarczyk o serialach
Już za moment nazwa ulegnie zmianie, bo nie chodzi tylko o Bartosza Węglarczyka, redaktora naczelnego Onetu i rozpoznawalnego dziennikarza telewizyjnego, na którego nazwisku zbudowano markę, ale również o Piotra Markiewicza, zastępcę szefa strony głównej Onetu, który odgrywa tutaj również rolę gospodarza. Nazwa jest myląca jeszcze pod jednym względem: to nie zawsze jest o serialach, bo również o filmach oraz o najważniejszych wydarzeniach w świecie medialnym. I o tym panowie rozmawiają. Bo lubią rozmawiać ze sobą o tym, co, jak i gdzie oglądają – to zdaje się najbardziej oczywisty powód rozpoczęcia podcastu. Najbardziej cenię u nich wielki luz i brak spiny – słychać wyraźnie, że obaj mają kinomańskie serce, które jednak nie bije typowo filmoznawczym tętnem, oraz mają dużą wiedzę o tym, co słychać w branży, szczególnie streamingowej. Jednocześnie obaj mają odmienny temperament – Węglarczyk mocno emocjonalny, sentymentalny i konserwatywny w swoim sposobie oglądania (często podnosi ciśnienie u słuchającego), za to Markiewicz zdecydowanie bardziej otwarty na eksperymenty gatunkowe, bardziej analityczny i przez to wyważony w ocenach. Świetnie się uzupełniają i zwyczajnie dobrze się ich słucha, nawet jeśli – to jest bardzo istotna uwaga – z rekomendacjami Węglarczyka częściej się nie zgadzam, niż zgadzam.
5. Filmawka
Podcast związany z serwisem Filmawka, w którym możemy znaleźć kilka odmiennych od siebie kategorii, a każda z nich jest tworzona z dużą pasją i merytorycznym przygotowaniem. Historia podcastu sięga 2018 roku, kiedy ekipa Filmawki eksperymentowała z tematami – i filmy, i seriale, i omówienia klasyki, i podsumowania. Spory miszmasz, ale taki, z którego wykuto coś autentycznie inspirującego. Szczególnie mam na myśli świetne analizy filmografii, w których jeden odcinek poświęcono dokładnemu omówieniu jednego filmu – w ten sposób poddano już analizie wybitne dzieła Andrzeja Munka, Federico Felliniego (choć czekam na kontynuację, stanęło na „8 i pół”), a niedawno rozpoczęła się powtórka z filmów Agnieszki Holland. Jeśli więc planujecie retrospektywę filmów tych reżyserów, to podcast Filmawki jest do obowiązkowego odsłuchu. Warto również dać szansę serii Krótki podcast o kinie, która zajmuje się nowościami kinowymi (z pominięciem blockbusterów). Wyważony sposób prowadzenia dyskusji, ciekawy dobór argumentów, dociekliwość, spostrzegawczość, także wiedza filmoznawcza – to wszystko tutaj usłyszycie i z tego względu podcasty Filmawki to obowiązkowy przystanek po seansie.
6. Napisy Końcowe
Weźcie Bez/schematu, ale dorzućcie kilka ton komiksowej geekozy. Ekipa Napisów Końcowych po prostu wie o kinie komiksowym i samych komiksach naprawdę wiele, a w związku z tym może budzić zachwyt i zazdrość, choć z drugiej należy pamiętać, że to jednak twory dość hermetyczne. Bo jest to festiwal dyskusji osób, które się znają: widzą niejasne konteksty i źródła, które nam, mniej obeznanym w popkulturze, umykają; pamiętają o szczegółach, o których my, większość widzów MCU i DC, zapominamy szybko, a jak się okazuje, są istotne. Ów mentalny podział na My i Oni jest więc wyraźny, choć jednocześnie próg wejścia jest postawiony na szczęście dość nisko. To jak wejście w towarzystwo, które zwyczajnie jara się popkulturową tematyką, rozumie ją, wie o niej naprawdę dużo i rozmawia o niej w otwarty sposób, nie wstydząc się swoich fascynacji i uprzedzeń. Napisom Końcowym szczególnie warto dać szansę, gdy szukacie fachowej analizy filmów lub seriali MCU – nie znajdziecie innego polskiego podcastu, gdzie rozkłada się tego rodzaju kino na czynniki pierwsze.
7. Nagle, ostatniej nocy
Jeden z najoryginalniejszych podcastów na tej liście, który jednocześnie jest emanacją najpopularniejszego gatunku podcastowego, jakim są opowieści kryminalne. Zamiast jednak przedstawiać szokujące opowieści o zbrodniach z wielu zakątków świata (Kryminatorium, Zagadki kryminalne, Motywy zbrodni itp. – dziesiątki świetnych podcastów), autorka opowiada o tajemniczych i niewyjaśnionych wydarzeniach, porwaniach, aferach, zaginięciach i morderstwach, których głównymi uczestnikami byli aktorzy i aktorki starego Hollywood (w większości, są bowiem zbrodnie z innych rejonów amerykańskiej bohemy). I słucha się tego znakomicie! Po pierwsze, są to audycje przygotowane profesjonalnie pod względem technicznym: dużo dzieje się w tle, lektorka ma dobrą dykcję i opowiada historie w sposób zajmujący. Po drugie, widać ogromny research wykonany przez autorkę – pojedyncza audycja to jednocześnie i biografia gwiazdy będącej głównym bohaterem, i krótki przegląd filmografii, i przywołanie tła historycznego i społecznego. I po trzecie, dobór zbrodni i afer – autorka idzie w kierunku dziś zapomnianych wydarzeń, które budzą skojarzenia wyłącznie u najwierniejszych widzów starego kina, a są naprawdę arcyciekawe i jednocześnie rezonują w dzisiejszej popkulturze (choćby status Jamesa Deana, tragedie rodzinne Marlona Brando). Fantastyczna robota.
I jeszcze krótko o innych ciekawych miejscach
O montażu przy kawie
Znakomity, tematyczny podcast o montażu filmowym. O warsztacie montażysty, biorąc pod lupę konkretne filmy.
Szkoda czasu na złe seriale
Zuzanna Piechowicz i Anna Piekutowska z TokFM w bardzo kompetentnych dyskusjach o serialach – o tych nowych i o tych klasycznych, często poświęcając odcinek serialom poruszającym konkretną tematykę. Szukanie powiązań z rzeczywistością, zauważanie kulturowych analogii i szerszego społecznego kontekstu to jest coś, co ten podcast wyróżnia.
Odeon Stanisława Janickiego w RMF Classic
Stanisław Janicki to zdecydowanie jedna z tych osób, dzięki którym obejrzałem całą masę klasyki filmowej, a co za tym idzie jego „W starym kinie” było odpowiedzialne za rozbudzenie kinomańskiej pasji. Obecnie można go usłyszeć w krótkich felietonach w RMF Classic. I jeśli chcecie złapać bakcyla na kino nieme, chcecie poznać ówczesne emocje związane z filmami, zapomniane gwiazdy i afery – te kilkuminutowe audycje mogą w tym pomóc.
*
Z pewnością znacie jeszcze inne podcasty, które zasługują na miano najlepszych. Podzielcie się swoimi odkryciami w komentarzach.
Rafał Oświeciński