Najciekawsze FILMY z 2019 ROKU, które NIE WESZŁY do POLSKICH KIN

5. Lost Transmissions (reż. Katharine O’Brien)

Gdy dowiedziałem się, że gościem 10. edycji American Film Festival będzie Simon Pegg, w pierwszej chwili pomyślałem, że komuś pomyliły się festiwale. Wszak owszem, Pegg to czołowy współczesny aktor, ale brytyjski, nie amerykański, dlatego trudno uznać go za gościa odpowiedniego dla festiwalu kina stricte jankeskiego. Tymczasem Simon, z którym miałem przyjemność porozmawiać, szybciutko sprawił, że zawstydziła mnie moja początkowa ignorancja – w Lost Transmissions wciela się w chorego na schizofrenię muzyka, który poznaje młodą autorkę tekstów (Juno Temple) i postanawia ją wypromować. Problem w tym, że mężczyzna odstawia leki utrzymujące go w psychicznej równowadze i razem ze swą nową przyjaciółką pogrąża się w spirali szaleństwa, z której wydaje się nie być odwrotu. Katharine O’Brien z dużym wyczuciem podejmuje trudny temat schizofrenii, a jednocześnie prowadzi dwójkę głównych aktorów do najlepszych występów w ich karierach. Wielka szkoda, że ten znakomity, kameralny dramat przepadnie pod naporem wysokobudżetowych, mocno promowanych produkcji, bo jest po prostu lepszy od niejednej z nich…

4. Booksmart (reż. Olivia Wilde)

Oceniając we wrześniu 2019 roku reżyserski debiut znanej aktorki Olivii Wilde, napisałem, że jest to „odświeżony i sfeminizowany Supersamiec”. Bo rzeczywiście, pomiędzy filmem Grega Mottoli i debiutem Wilde podobieństw jest bez liku: dwójka przyjaciół u kresu licealnej przygody, imprezowe Everesty do zdobycia, a na dodatek przyjacielskie zaszłości, które wywołują konflikt w najmniej oczekiwanym momencie. I trudno Szkole melanżu (na taki, mało fortunny, polski tytuł się natknąłem…) zarzucić jakąś wtórność – oba filmy dzieli aż 12 lat, bohaterami są teraz młode kobiety, a homoerotyczne podteksty są tym razem zupełnie czytelnymi kontekstami, gdyż jedna z przyjaciółek najwyraźniej dawno już dokonała coming outu. Booksmart to po prostu Supersamiec na miarę obecnych czasów, w których kobiety wreszcie robią filmy, które przez wiele lat wolno było robić tylko mężczyznom.

3. Bacurau (reż. Kleber Mendonça Filho)

Brazylijczyk Filho to w świecie kina autorskiego naprawdę duże nazwisko, co – zważywszy na jego skromny jeszcze dorobek w zakresie pełnometrażowych fabuł – może nieco zaskakiwać. Ale już po obejrzeniu choćby jednego z filmów Klebera Mendonçy Filho z łatwością można zrozumieć, z czego wynika jego pozycja w świecie współczesnego kina – meandryczność narracji i gracja, z jaką Brazylijczyk splata wątki i konwencje, zasługują na najwyższe uznanie. Bacurau to prawdopodobnie najbardziej eklektyczne z jego pełnometrażowych dzieł – opisać je można jako krwawą wiejską baśń, wariację na temat Siedmiu samurajów wprost z brazylijskiej prowincji. Ale zamiast opisywać lepiej zachęcić do obejrzenia – Bacurau to film niezwykły, warty uwagi ze względu na swą oryginalność i spójność w łączeniu na pozór zupełnie niekompatybilnych ze sobą elementów gatunkowych.

2. Les hirondelles de Kaboul (reż. Zabou Breitman, Eléa Gobbé-Mévellec)

Jeden z najlepszych filmów, jakie dane mi było obejrzeć w tym roku w Cannes. Animacja duetu Breitman – Gobbé-Mévellec (kolejna kobieta-filmowiec na liście, co świadczy o wyjątkowym roku dla kobiet w kinie) to przepiękny melodramat, rozgrywający się pod koniec lat 90. w okupowanym przez Talibów Kabulu. Jaskółki z Kabulu zachwycają zarówno stonowaną, ale poetycką kreską, jak i pogłębioną, trzymającą w napięciu narracją, dzięki której emocje zawarte w tym niezwykłym filmie trafią do każdego serca. To przykre, że Jaskółki… nie doczekały się polskiej premiery, ale jak sugeruje jeden z teaserów nadchodzącej 10. edycji internetowego MyFrenchFilmFestival, będzie można zobaczyć to doskonałe dzieło online już za kilkanaście dni – także w Polsce!

1. Waves (reż. Trey Edward Shults)

Po sporych oczekiwaniach i raczej niewspółmiernym sukcesie To przychodzi po zmroku (2017) Trey Edward Shuts, reżyser ledwie 31-letni, zupełnie zmienił narracyjną konwencję – i wyszło mu to na dobre. W Waves uderza w znacznie bardziej młodzieżowe tony, które – z racji jego młodego wieku – mogą być mu bliższe niż rodzicielsko-survivalowe wątki z jego poprzedniego filmu. W Waves skupia się na młodym licealiście-sportowcu (ponownie Kelvin Harrison Jr.; Shults współpracował z nim już przy poprzednim filmie), który w niełatwej sytuacji życiowej przeżywa załamanie. Shults nie skupia się jednak tylko na nim, ale w drugiej połowie filmu dopuszcza do głosu również innych bohaterów, których los protagonisty dotyka w szczególny sposób. Waves to znacznie bardziej energetyczna, ale nie mniej emocjonalna wersja Manchester by the Sea sprzed kilku lat. Trudno uwierzyć, że tak niesamowity film nie doczekał się jeszcze polskiego dystrybutora.