KINO EUROPEJSKIE: Vittorio De Sica

Vittorio De Sica urodził się 7 lipca 1902 r. we Włoszech. Dzieciństwo spędził w Neapolu, gdzie jego ojciec znalazł pracę jako urzędnik państwowy. To on najbardziej zachęcał syna do podjęcia kariery scenicznej. Vittorio ukończył studia prawnicze, ale swoje życie zawodowe związał z filmem.

Najpierw w wojsku założył swój teatr, w którym wystawiano głównie musicale, a następnie zaangażowany został do teatru Tatiany Pawłowej. Jako aktor filmowy zadebiutował w 1918 r. (Il Processo Clemenceau) – od tego momentu zagrał w blisko 150 filmach. W 1933 r. założył własną firmę produkcyjną. Po aktorstwie przyszła kolej na reżyserię. Najpierw kręcił komedie, później stał się jednym z czołowych przedstawicieli włoskiego neorealizmu. Zmarł w wieku 72 lat, po skomplikowanej operacji płuc.

Ciekawostki:

Reżyser był dwukrotnie żonaty – najpierw z Giudittą Rissone, następnie z Marią Mercader. Nie mogąc się rozwieść ze swoją pierwszą żoną jako obywatel Włoch, wyjechał do Francji i dopiero po otrzymaniu francuskiego obywatelstwa uzyskał rozwód. Jego wieloletnim współpracownikiem był scenarzysta Cesare Zavattini. Ostatnim neorealistycznym filmem De Siki był Umberto D. (1952). Główną rolę Antonia w filmie Złodzieje rowerów zagrał Lamberto Maggiorani, który z aktorstwem nie miał nic wspólnego – był prostym robotnikiem.

Najważniejsze nagrody:

1947 – Dzieci ulicy – Oscar specjalny za najlepszy film obcojęzyczny

1950 – Złodzieje rowerów – Oscar specjalny za najlepszy film obcojęzyczny

1951 – Cud w Mediolanie – Złota Palma na MFF w Cannes

1961 – Matka i córka – Oscar dla Sophii Loren za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą

1965 – Wczoraj, dziś, jutro – Oscar za najlepszy film obcojęzyczny

1971 – Ogród Finzi-Continich – Złoty Niedźwiedź na festiwalu w Berlinie

1972 – Ogród Finzi-Continich – Oscar za najlepszy film obcojęzyczny

De Sica został neorealistą bardziej z konieczności niż z własnego wyboru. Wojna zrujnowała Włochy, brakowało środków finansowych na scenografię czy profesjonalnych aktorów. Zamiast tego musiał postawić na zdjęcia w plenerze i amatorów. W rezultacie powstały skromne i proste filmy, surowe wizualnie.

Reżyser skupiał się na codziennej rzeczywistości, na życiu miejskiej biedoty. Ukazywał życie zwykłych, szarych ludzi, bez zbędnego upiększania ich egzystencji. Widać w tych filmach troskę o sprawy społeczne.

Jego filmy charakteryzuje prawdziwość opisywanej rzeczywistości (w późniejszym okresie nie unikał jednak elementów poetyckich np. Cud w Mediolanie, film określony mianem „baśni socjologicznej”), duża wrażliwość moralna, rezygnacja z tradycyjnych schematów fabularnych na rzecz wielowątkowości i kompozycji otwartej, krytyka systemu społecznego.

De Sica chciał pokazać, jakie konsekwencje w życiu człowieka odcisnęła wojna – skupiał się zwłaszcza na psychice dziecka, gdyż to najmłodsi w największym stopniu odczuli jej wpływ (Dzieci ulicy, Złodzieje rowerów). Ukazanie ich tragicznych przeżyć miało wstrząsnąć widzem, zmusić go do zastanowienia się nad swoimi czynami, a co za tym idzie spowodować naprawę systemu społecznego i ogólne moralne odrodzenie. Reżyser nie stronił od sentymentalnych i melodramatycznych efektów.

1940 – Rose scarlatte

1940 – Dwója ze sprawowania

1941 – Teresa Venerdi

1942 – Un Garibaldino al convento

1944 – Dzieci patrzą na nas

1945 – Wrota niebios

1946 – Dzieci ulicy

1948 – Złodzieje rowerów

1951 – Cud w Mediolanie“

1952 – Umberto D.

1953 – Villa Borghese

1953 – Stazione Termini

1954 – Złoto Neapolu

1956 – Dach

1958 – Anna di Brooklyn

1960 – Matka i córka

1961 – Sąd Ostateczny

1962 – Boccaccio’70

1962 – Więźniowie z Altony

1963 – Wczoraj, dziś, jutro

1964 – Małżeństwo po włosku

1966 – Nowy świat

1966 – Caccia alla volpe

1967 – Czarownice

1967 – Siedem razy kobieta

1968 – Kochankowie

1970 – Słoneczniki

1970 – Ogród Finzi-Continich

1970 – Le Coppie

1971 – I Cavalieri di Malta (tv)

1972 – Lo chiameremo Andrea

1973 – Krótkie wakacje

1974 – Podróż

Źródła:

Mielcarek M., Pawlak E.: Ilustrowany leksykon filmu europejskiego, Wydawnictwo KURPISZ S.A. Poznań, 2003.

tekst z archiwum film.org.pl