HAYAO MIYAZAKI I JEGO FANTAZJE. Filmografia reżysera.
Spirited away: w krainie bogów, 2001 / Sen to Chihiro no Kamikakushi
Spirited away: w krainie bogów to dzieło najlepiej rozpoznawalne i kojarzone się z twórczością Miyazakiego. Dodatkowo należy ono do jednych z najdoskonalszych produkcji reżysera. Zdobywca w 2003 roku nagrody Akademii za najlepszy długometrażowy film animowany, zdecydowanie zasłużenie wiedzie prym wśród obrazów autora ze względu na niesamowitą złożoność wykorzystanych motywów oraz przełożonych na filmowy grunt inspiracji, szczególnie w odniesieniu do japońskości jako takiej – tradycji, kultury, historii, religii, ale nawiązując do literatury. Spirited away opowiada historię małej Chihiro, która wraz z rodzicami trafia do opuszczonego parku rozrywki. W wyniku łakomstwa spowodowanego suto zastawionym potrawami stołem, ojciec i matka dziewczynki zostają zaklęci w świnie, a sama bohaterka trafia na służbę do starej wiedźmy Yubaby. Jak się okazuje, przejeżdżając przez bramę świętego chramu, Chihiro znalazła się w krainie zamieszkałej przez duchowe bóstwa. Tutaj też poznaje młodego chłopaka Haku, którego dualistyczna natura pozwala mu przeistaczać się w smoka. Chihiro i jej towarzysz dokładają starań, by za wszelką cenę ocalić rodziców dziewczynki, a także odzyskać własne, odebrane im przez złowrogą wiedźmę, prawdziwe imiona.
Miyazaki korzysta wszechstronnie z różnego rodzaju gotowych materiałów, by zaadaptować je na własne potrzeby. Inspiruje się licznymi stylami architektonicznymi z wielu okresów historycznej Japonii. W filmie miejsce nadrzędne zajmuje przekonanie o duchowości świata, a więc ponownie obserwujemy odniesienia do szintoizmu. Można też zaobserwować masę tropów prowadzących do chińskiego konfucjanizmu, którego etykę Japończycy starają się wypełniać na co dzień. Ponadto, historia Chihiro momentami bezpośrednio prowadzi do skojarzeń z Alicją w krainie czarów Lewisa Carolla, a niekiedy też do Opowieści z Narnii C.S Lewisa.
Co ważne, postaci wykreowane przez Miyazakiego, szczególnie w tej odsłonie, zdają się żyć własnym życiem, widzione różnego rodzaju pobudkami i namiętnościami. Ich złożoność potęguje psychologiczne przesłanie dzieła. Feerie barw, jakie wykorzystuje w swoim filmie japoński reżyser, przepych wizualny i estetyczna dbałość o najdrobniejsze detale sprawiają, że Spirited away, abstrahując od nagromadzonych w nim licznych wątków i ukrytego kompleksowego przesłania, także obrazowo przedstawia sobą animację szczególną i – nie zawaham się użyć tego określenia – arcydzieło w życiowym dorobku Miyazakiego. 9/10
Ruchomy zamek Hauru, 2004 / Hauru no Ugoku Shiro
Jedna z najbardziej baśniowych animacji mistrza. Jest adaptacją powieści Diany Wynne Jones o tym samym tytule. Fabuła zawiązuje się wokół klątwy, którą stara wiedźma rzuca na jedną z trzech córek właścicieli sklepu z kapeluszami – Sophie. W wyniku czarno-magicznych mocy, dziewczyna przeobraża się w szpetną staruchę, po czym odchodzi z domu, by szukać pomocy w zamku czarnoksiężnika Hauru. Tak staje się jego pomocą domową i wraz z nim przemierza świat w komnatach latającego pałacu. Osnutą mgłą i cieniami filmową rzeczywistość rozświetla humorystycznym akcentem ogniowy duszek Kalcyfer.
Ruchomy zamek Hauru, swoją atmosferą i złowróżbną aurą rodzi skojarzenia z mrocznym klimatem baśni braci Grimm. Miyazaki stara się konstruować swoją opowieść, opierając się na wyznacznikach klasycznej klechdy, gdzie bohater, u progu swojej wędrówki zostaje dotknięty pewną tragedią i poprzez następujące wydarzenia, które pomagają mu w dojściu do prawdy o samym sobie dociera do punktu kulminacyjnego, po którym oczekuje na niego wyłącznie życie długie i szczęśliwe. Miyazaki, jak zwykle w pewnym stopniu przewrotny, w dużej mierze korzysta z baśniowego rodowodu, jednocześnie bawiąc się konwencją – podobnie jak w Szkarłatnym pilocie.
Ruchomy zamek.. pełen jest surrealistycznych obrazów, które stale zmieniając się, wprowadzają odbiorcę w niemal hipnotyczny stan. Chaos ukazany na ekranie zdecydowanie niepokoi i obrazuje schemat, na którym opiera się prezentowana wojenna rzeczywistość. Wizualnie film utrzymuje poziom swoich filmowych poprzedników. Dopracowany w najdrobniejszym szczególe, pozostawia po sobie zaspokojenie zarówno duchowe, jak też estetyczne. 8/10
https://www.youtube.com/watch?v=bxrTXU8n72g
Tekst gościnny