Nieznany scenariusz Bergmana trafi na ekrany

Na początku XXI wieku Ingmar Bergman zgodził się na przekazanie swoich obszernych archiwów pod opiekę Szwedzkiego Instytutu Filmowego. Warunkiem, jaki postawił, było utworzenie autonomicznej organizacji, która sprawowałaby nad nimi pieczę. Właśnie w taki sposób powołano do życia Fundację Ingmara Bergmana. Reżyser przekazał państwu kilkadziesiąt kartonów pełnych tekstów, szkiców, zdjęć oraz listów. Wśród nich odnaleziono nigdy niepublikowany scenariusz, Sześćdziesiąt cztery minuty z Rebeką.

Po przeprowadzeniu krótkiego dochodzenia okazało się, że Bergman napisał go z myślą o filmowej antologii, której stworzenie planował razem z Federico Fellinim i Akirą Kurosawą.  Każdy z reżyserów miał stworzyć osobny segment, który korespondowałby z określoną tematyką. Kiedy Kurosawa oraz Fellini wycofali się z projektu, tekst napisany przez Bergmana w roku 1969 został umieszczony w szufladzie, w której przeleżał niemal cztery dekady. Jak się jednak okazuje, scenariusz doczeka się realizacji.

Za kamerą stanie Suzanne Osten, co wydaje się nieco zaskakującą decyzją. Po pierwsze, Osten od ładnych paru lat nie zasiadała na krześle reżysera. Po drugie, za życia niejednokrotnie ścierała się z Bergmanem zarówno na gruncie ideologicznym, jak i w życiu prywatnym. W trakcie obyczajowej rewolucji lat sześćdziesiątych Osten ściśle współpracowała ze szwedzką Grupą 8, która położyła fundamenty pod rozwój myśli feministycznej na tym obszarze. W swoim pierwszym filmie (Mamma, 1982) opowiedziała historię matki, która mimo talentu i determinacji nie zdołała przełamać męskiego monopolu na tworzenie kina i nie udało jej się wyreżyserować własnej produkcji. Zważywszy na to, że jej matka pracowała na planie wczesnych filmów Bergmana, postać mizoginistycznego reżysera była jawnym atakiem na twórcę Milczenia. Na przestrzeni kilku dekad Bergman i Osten ścierali się wiele razy, jawnie manifestując swoją wzajemną niechęć. Do historii szwedzkiego kina przeszedł chociażby list, w którym Osten obwiniała Bergmana o to, że jako członek jury festiwalu w Glasgow celowo uniemożliwił jej filmowi (The Guardian Angel, 1990) zdobycie jakiejkolwiek nagrody.

Po otrzymaniu scenariusza Sześćdziesięciu czterech minut z Rebeką Osten była oczywiście sceptycznie nastawiona do pomysłu jego realizacji. Po przeczytaniu tekstu miała jednak ironicznie stwierdzić, że przynajmniej przez owe sześćdziesiąt cztery minuty swojego życia Bergman był feministą. Opowieść jest ponoć silnie zakorzenioną w końcówce lat sześćdziesiątych historią ciężarnej, mającej problemy z kontaktami z ludźmi nauczycielki, która zaczyna odkrywać własną seksualność. O ile alienacja oraz niemoc związana z brakiem umiejętności porozumienia się z drugim człowiekiem to tematy niejako definiujące kino Szweda, o tyle problemy związane ze zrozumieniem własnej seksualności wydają się dosyć odległe od jego twórczego emploi. Z drugiej strony, to tematyka idealnie pasująca do Osten. Powstaje jednak pytanie, czy reżyserka zdecyduje się na realizację Bergmanowskiego scenariusza, czy potraktuje go jedynie jako bazę, na której nadbuduje własne sensy.

Już 6 listopada tego roku Sześćdziesiąt cztery minuty z Rebeką zadebiutują jako słuchowisko radiowe (również przygotowane przez Osten). Film ma trafić do kin w roku 2018.

korekta: Kornelia Farynowska