40 IKONICZNYCH MĘSKICH STROJÓW, KTÓRE ZAWDZIĘCZAMY KINEMATOGRAFII. CZĘŚĆ 1

Podczas tworzenia bohatera filmowego najważniejszy jest bez wątpienia talent aktora, aczkolwiek dobrze go wspomóc kostiumem, który na długo zapadnie w pamięć widzom. Przed wami pierwsza część zestawienia filmowych męskich strojów uznawanych już za ikoniczne.

Podobnie jak w przypadku strojów kobiecych, pominęłam stroje superbohaterów, ich przeciwników i postaci, których wygląd w przeważającej mierze opierał się na fryzurach lub maskach zasłaniających twarz.

Indiana Jones – Poszukiwacze zaginionej Arki (1981)

Indy (Harrison Ford) nie byłby Indym, gdyby nie dobrze znane kapelusz, bicz i kurtka. Tworząc jego kostium, Deborah Nadoolman zainspirowała się Charltonem Hestonem z Tajemnicy Inków (1954), dążyła również do tego, by zarówno kurtka, jak i kapelusz wyglądały na ulubione i dość wysłużone, poddała je więc przyspieszonemu procesowi starzenia, co w przypadku tego drugiego polegało na wielokrotnym zgniataniu, wsadzeniu pod materac na całą noc, a także wysmarowaniu mieszanką oleju mineralnego i wazeliny. Rondo kapelusza zostało specjalnie wykrzywione, by stanowić odpowiednią ochronę przed słońcem, ale również pomagało ukryć twarze dublerów. Co ciekawe, przez cały film kapelusz nie spada z głowy aktora, co jest swego rodzaju hołdem dla klasycznych seriali lat czterdziestych, w których dominowało przekonanie, jakoby brak kapelusza u mężczyzny był w złym guście. Na potrzeby filmu zamówiono trzydzieści batów o różnych długościach (od 1,8 m po 4,8 m), ale podstawowy miał około trzech metrów długości. Ten właśnie bat został sprzedany w 1999 roku za czterdzieści trzy tysiące dolarów. Kurtkę i kapelusz po dziś dzień można podziwiać w Instytucie Smithsona.

Joker – Mroczny Rycerz (2008)

Co prawda postanowiłam nie brać pod uwagę superbohaterów i ich przeciwników, ale postać Jokera jest tak ikoniczna, że nie można jej pominąć. Jego wygląd w dużej mierze opiera się na makijażu, jednak sam fioletowy garnitur, który dopełniają zielone elementy, jest równie ikoniczny. Spośród wszystkich Jokerów strój noszony przez Ledgera jest najbardziej mroczny i niepokojący, Linda Hemming, chcąc nadać mu młodszy, modniejszy wygląd, który reprezentowałby pokolenie aktora, inspirowała się strojami projektantów Vivienne Westwood i Alexander McQueen oraz muzyków takich jak John Lydon, Iggy Pop i Pete Doherty.

Sailor Ripley – Dzikość serca (1990)

Ripley (Nicolas Cage) nieraz powtarzał, że kurtka z wężowej skóry jest symbolem jego indywidualizmu i wiary w wolność jednostki. Co ciekawe, początkowo nie było jej w scenariuszu. Kurtka naprawdę należała do Nicolasa Cage’a, który zapytał reżysera Davida Lyncha, czy może ją nosić w filmie jako hołd dla bohatera wykreowanego przez Marlona Brando w Jak ptaki bez gniazd. Lynch chętnie przystał na ten pomysł. Po zakończeniu zdjęć do filmu kurtka trafiła w ręce partnerującej Cage’owi Laury Dern.

Johnny Depp – Piraci z Karaibów: Klątwa Czarnej Perły (2003)

Kostium Jacka Sparrowa (Johnny Depp) składa się z wielu elementów i jest naprawdę dopracowany. Okazuje się, że Depp był pomysłodawcą wielu zmian, starając się nadać piratowi rock’n’rollowy wygląd, którego inspirację stanowił jego bliski przyjaciel, gitarzysta The Rolling Stones Keith Richards. To Depp odpowiada za wybór charakterystycznego kapelusza z trzema rogami, mnogość ozdób we włosach i złote zęby. Dwa z czterech pierścieni, które nosi Sparrow, należą do aktora. Jeden z nich Depp zakupił w 1989 roku, a drugi jest repliką liczącego ponad dwa tysiące lat pierścienia, niestety oryginał został skradziony z planu. Pozostałym dwóm pierścieniom Depp wymyślił historie, według których jeden jest pamiątką po przygodach na Dalekim Wschodzie, a drugi został ukradziony hiszpańskiej wdowie. Jednak nie wszystkie pomysły Deppa zostały wykorzystane, najbardziej znaczącym z nich był nos, który kapitan utracił podczas walki, a następnie przyszył z powrotem, tyle że słabe krążenie krwi nadało mu siny kolor.

Pogromcy duchów – Pogromcy duchów (1984)

Na kultowość filmu składa się wiele czynników, identyczne kombinezony jednoczęściowe i unikatowe uzbrojenie są zdecydowanie jednym z nich. Niewiele osób wie, że w pierwotnej wersji scenariusza bohaterowie mieli walczyć z duchami w kostiumach przypominających umundurowanie jednostki S.W.A.T., a ich oręże stanowiły magiczne różdżki z kulistym zakończeniem. Uznano jednak, że w przypadku naukowców stworzenie laserowej broni jest bardziej prawdopodobne.

Jake i Elwood Blues – Blues Brothers (1980)

Wygląd Jake’a i Elwooda Bluesów został oparty na postaciach, które Dan Aykroyd i John Belushi stworzyli na potrzeby kilku skeczy Saturday Night Live (1975). Odgrywali tam tajnych agentów w służbie prezydenta Geralda Forda (Chevy Chase), nosili zatem czarne garnitury i okulary przeciwsłoneczne. Deborah Nadoolman postanowiła dopracować stroje w taki sposób, by podkreślić różnicę we wzroście i wadze między aktorami. Identycznych okularów szukała po całym mieście, udało jej się zdobyć dwadzieścia cztery pary i musiała użyć każdej z nich, bo John Belushi rozdawał je dziewczynom.

Kierowca – Drive (2011)

Inspiracją dla garderoby Kierowcy (Ryan Gosling), w szczególności kurtki ze złotym skorpionem, był zespół KISS, a także eksperymentalny film Kennetha Angera pt. Skorpion powstaje (1964). Kurtka stanowi metaforę afrykańskiej przypowieści o skorpionie i żabie, w której żaba zgadza się przewieźć skorpiona przez rzekę na swoim grzbiecie pod warunkiem, że ten jej nie użądli. Skorpion obiecuje, że tego nie zrobi, gdyż skończyłoby się to również jego śmiercią. W połowie drogi łamie jednak dane słowo, tłumacząc, że „taka już jego natura”. W filmie Kierowca nosi kurtkę ze skorpionem na plecach i wozi przestępców, którzy wciągają go do swojego świata, zwiastując szybką zgubę, co oznaczałoby, że odgrywa on rolę żaby. Wraz z rozwojem akcji, gdy okazuje się, że Kierowcy bliżej do skorpiona niż do żaby, podsuwa się nam jeszcze jedną interpretację – kurtka ze skorpionem ma ostrzegać innych.

Neo – Matrix (1999)

Pierwotnie Neo (Keanu Reeves) miał nosić płaszcz ze srebrnoszarej skóry, ale bracia Wachowscy chcieli materiał, który mógłby unosić się i falować (w scenariuszu określono płaszcz jako coś, co potrafiłoby się stopić z otoczeniem), a skóra była zbyt ciężka, nawet przy użyciu wiatraków. Zdecydowano się więc na znalezioną w Sydney tanią mieszankę wełny, której istotną cechą była jej matowość. Założenie było takie, by Neo na pierwszy rzut oka różnił się od Trinity i Morfeusza.

Marty McFly i dr Emmett Brown – Powrót do przyszłości (1985)

Strój Marty’ego McFlya (Michael J. Fox) jest na tyle zwyczajny, że można by go nosić codziennie, no może poza kamizelką, która jednak rzuca się w oczy, ale taki właśnie był zamysł. Chodziło o to, by ubiór Marty’ego był jak najbardziej uniwersalny, za wyjątkiem czerwonej kamizelki, która w latach osiemdziesiątych była bardzo popularna, a w latach pięćdziesiątych stanowiła obiekt żartów. Do pełni szczęścia brakuje tylko samowiążących się butów z drugiej części.

Z kolei wygląd doktora Emmetta Browna (Christopher Lloyd) to kwintesencja szalonego naukowca.

Sok z żuka – Sok z żuka (1988)

Film miał być początkowo horrorem, a postać Soku z żuka (Michael Keaton) – demonem o skrzydlatej, gadziej postaci, który zmienia się w niskiego mężczyznę o środkowowschodniej urodzie, aby kontaktować się z Maitlandami i Deetzami. Gdy podjęto decyzję o zmianie gatunku na czarną komedię, Sok z żuka stał się duchem o dobrze znanej wszystkim fizjonomii – bladej twarzy, rozczochranych włosach i dużych zębach. Najbardziej znanym kostiumem jest oczywiście garnitur w biało-czarne pionowe pasy.

Raoul Duke – Las Vegas Parano (1998)

Garderoba filmowego Raoula Duke’a (Johnny Depp) w większości składa się z autentycznych ubrań, które Hunter S. Thompson (Raoul Duke to jego pseudonim) nosił w latach siedemdziesiątych. Pożyczył je Deppowi, który przez cztery miesiące studiował jego sposób bycia, aby później wiarygodnie przedstawić go w filmie. Thompson również osobiście ogolił głowę Deppa we własnej kuchni.

Włóczęga – Włóczęga (1915)

Ubiór Włóczęgi (Charlie Chaplin) składa się ze zbyt ciasnego fraka, workowatych spodni, zbyt małego melonika i za dużych butów noszonych na niewłaściwych stopach. Chaplin zaprojektował ten kostium zupełnie sam i wystąpił w nim w wielu filmach krótkometrażowych na przestrzeni dwudziestu dwóch lat. Jest to zdecydowanie najbardziej rozpoznawalny wizerunek kina niemego.

Harry Dunne i Lloyd Christmas – Głupi i głupszy (1994)

Harry (Jeff Daniels) i Lloyd (Jim Carrey) wiedzą, że kluczem do sukcesu jest wybranie odpowiedniego koloru. Mowa oczywiście o pomarańczowym i błękitnym smokingu, w których nie sposób pozostać niezauważonym. Oczywiście niezbyt inteligentny wygląd dopełniają specyficzne fryzury (Jeff Daniels dostał wyraźną instrukcję, że podczas kręcenia filmu nie wolno mu używać odżywki, suszyć ani czesać włosów) i ułamany ząb Carreya – pozostałość po bójce w szkole podstawowej.

Freddy Krueger – Koszmar z ulicy Wiązów (1984)

Podobnie jak w przypadku Jokera, strój Freddy’ego Kruegera (Robert Englund) jest tak bardzo rozpoznawalny, że nie sposób o nim nie wspomnieć, zwłaszcza że kluczowym elementem jego stroju nie jest maska, jak to zazwyczaj bywa w przypadku morderców w horrorach. Strój Freddy’ego można by uznać co najwyżej za odrobinę staromodny, gdyby nie szponiasta rękawiczka. Reżyser Wes Craven chciał dać postaci unikatową broń, która na długo pozostałaby w pamięci widzów, ale też byłaby łatwa w użytkowaniu. Podczas studiów nad tym, co w ludziach wywołuje podświadomy, pierwotny strach, natknął się na informację o zwierzęcych pazurach. Decyzję podjął, przyjrzawszy się, jak jego kot wysuwa pazury. W rękawiczce wykorzystano nieco przerobione noże do steków.

Han Solo – Gwiezdne wojny: Część IV – Nowa nadzieja (1977)

Han Solo (Harrison Ford) pierwotnie miał wyglądać jak zielonoskóry kosmita bez nosa, za to z dużymi, indyczymi koralami. Poprawki w scenariuszu doprowadziły do zmiany na tęgiego, brodatego pirata o krzykliwym guście. Koniec końców George Lucas zdecydował, że najlepszym wyborem będzie archetyp zbuntowanego rewolwerowca z westernów, dlatego właśnie Han Solo tak świetnie posługuje się blasterem.

Vincent Vega i Jules Winnfield – Pulp Fiction (1994)

Inspiracją dla Betsy Heimann były kostiumy z Wściekłych psów (1992). Uznała, że Jules (Samuel L. Jackson) przypomina kaznodzieję, dlatego należy mu się dopasowany garnitur z krótkim kołnierzem, a Vincent (John Travolta) z długimi włosami i kolczykami w uszach najpewniej nie przykłada zbyt dużej wagi do wyglądu, dlatego powinien nosić wymięte ubrania.

Ace Ventura – Ace Ventura: Psi detektyw (1994)

Ace’a Venturę (Jim Carrey) trudno przegapić w tłumie. Jego sposób mówienia i zachowanie mają swoje korzenie w skeczu z programu In Living Color, w którym zagrał postać znaną jako Nadmiernie Pewny Siebie Gej, stamtąd też pochodzi słynne powiedzonko w porząsiu (ang. alrighty then!). Z kolei barwne ubrania, specyficzne uczesanie, a nawet sposób chodzenia Carrey oparł na ptakach.

Tyler Durden – Fight Club (1999)

Najbardziej charakterystycznym strojem Tylera Durdena (Brad Pitt) jest czerwona, skórzana kurtka i kwiecista koszula. Michael Kaplan, projektant kostiumów, uznał, że ubrania Tylera powinny wyglądać na zakupione w sklepie z używaną odzieżą, dlatego poświęcił sporo uwagi ich postarzaniu, m.in. psuciu guzików i miejscowemu pękaniu skóry. Durden nieraz nosi specjalny rodzaj okularów, pochłaniający niebieskie światło, powszechnie używany przez ludzi cierpiących na bezsenność.

korekta: Kornelia Farynowska