ŚWIAT ZATRZYMANY W KADRZE. 5 najciekawszych filmów o fotografii

Miasto Boga

Jedyny film fabularny w zestawieniu, uznawany za arcydzieło współczesnego kina brazylijskiego. Miasto Boga to przede wszystkim film o eksploracji świata przemocy, ale także o ucieczce w świat sztuki, który reprezentuje tu fotografia. Areną akcji jest ciasny labirynt ulic faweli Rio de Janeiro. Przestrzeni pełnej agresji i narkotyków, z której wyłania się dwójka głównych bohaterów – Mały Ze i Kapiszon. Pierwszy z nich wpada w spiralę biedy, przemocy, gangsterskich porachunków i śmierci. Spełnia się scenariusz przewidziany dla większości jego rówieśników – trafia do gangu. Drugi z mężczyzn, Kapiszon, odkrywa, że jego jedyną szansą na odcięcie się od zepsutego środowiska dzielnicy Cidade de Deus jest fotografia, której w pełni się oddaje, stając się dokumentalistą Miasta Boga – najniebezpieczniejszego miejsca w Rio de Janeiro. W filmie Fernando Meirellesa fotografia jest wyzwoleniem, ucieczką przed fatalnym fatum. Dodatkowo, Miasto Boga jest nie tylko wstrząsającym, żywiołowym portretem brazylijskich przedmieść, ale i podkreśla wagę oraz wartość pracy fotografa i niebezpieczeństwa z nią związane, wyeksponowane w filmie świetnymi zdjęciami.

Raghu Rai, portret niepozowany

Raghu Rai to filmowa opowieść o słynnym indyjskim fotografie, protegowanym Henriego Cartiera-Bressona, fotoreporterze Magnum Photos, stworzona przez jego córkę, Avani Rai. Mimo to film nie jest jedynie o relacji ojciec-córka, ale także, a może przede wszystkim, mistrz-uczeń. Raghu Rai powtarzał reżyserce, że na planie nie jest jej ojcem, ale bohaterem jej dzieła. Dwójka wyrusza w podróż do Kaszmiru – „otwartej rany Indii”. Robią setki zdjęć, dokumentują otoczenie oraz siebie nawzajem, snują rozważania na temat polityki i historii kraju. Przybliżają niezwykłe spotkania Raia, między innymi z Matką Teresą czy XIV Dalajlamą, co zostaje bogato zilustrowane ekspresyjnymi, dynamicznymi fotografiami z prywatnego archiwum. Ponadto film staje się intymnym studium osobowości indyjskiego fotografa stworzonym przez córkę, która przez lata odbierała świat przez pryzmat zdjęć ojca. Wszystko to zostaje uzupełnione czułą relacją obu twórców, z której bije szczerość i humor. Raghu Rai, portret niepozowany jest wnikliwym portretem Indii, błyskotliwą opowieścią o sztuce fotografii oraz o tym, że zdjęcie jest częściej obrazem obserwatora, nie obserwowanego.

Bonus:

Portrecista

Film Ireneusza Dobrowolskiego z 2005 roku jest filmową rozmową z Wilhelmem Brassem – fotografem z obozu koncentracyjnego Auschwitz. Człowiekiem, który wykonywał ostatnie zdjęcia tysiącom więźniów i więźniarek. Brasse opowiada więc o obozowej rzeczywistości, jakiej doświadczył, pracując w fotograficznym atelier, oraz o tym, jaką rolę odgrywała w obozie fotograficzna dokumentacja. Przede wszystkim zdradza jednak, jak miłość do fotografii może przerodzić się w przekleństwo.