POD ZNAKIEM ORŁA BIAŁEGO. 7 wspaniałych polskich bohaterów, o których powinny powstać filmy

4. Benedykt Polak – szpieg w habicie

Marco Polo nie był pierwszym Europejczykiem, który dotarł do Złotej Ordy. Wcześniej taką wyprawę podjęli – na zlecenie papieża Innocentego IV – dwaj franciszkanie Giovanni di Piano de Carpini i jego sekretarz, Benedykt Polak (jego prawdziwe imię i nazwisko są nieznane). Zajęci walką z muzułmanami Europejczycy początkowo lekceważyli ludy z Azji. Dopiero ich najazdy na Ruś i Węgry uzmysłowiły chrześcijanom, jak groźni są wojownicy ze Wschodu. Zaczęto ich nazywać Tatarami i utożsamiać z mitycznym Tartarem, najmroczniejszą otchłanią piekielną. Papież postanowił wysłać na dwór mongolskiego chana dyplomatów i szpiegów. Dla pewności wysłał aż cztery poselstwa, co okazało się dobrym posunięciem, bo tylko jedno dotarło do celu. Zadaniem Carpiniego i Benedykta Polaka było dowiedzieć się jak najwięcej o tym tajemniczym pogańskim narodzie, a także przekonać władcę, by nie atakował państw chrześcijańskich (chęć zawarcia przyjacielskich stosunków symbolizował podarunek – 120 bobrowych i borsuczych skór).

Obaj franciszkanie spisali relacje z podróży. Carpini był autorem Historii Mongołów, których nazywamy Tatarami, a Polak napisał Sprawozdanie z drogi Brata Mniejszego do Tatarów. Obie relacje zostały przez Kościół utajnione, ponieważ były obiektywne i bardziej realistyczne niż „wspomnienia” Marco Polo. Benedykt pisał między innymi o tym, że Tatarzy nie zmuszają podbitych narodów do zmiany religii, czego Kościół nie zamierzał rozpowszechniać, by nie poprawiać wizerunku tych brutalnych najeźdźców. Reasumując, to jest świetny materiał na film o zderzeniu kultur.

5. Krystyna Skarbek – Kwiat wojny

Bohaterstwo to cecha charakteru, z którą utożsamiani są przeważnie mężczyźni. Ale można wydobyć z kart historii również wiele odważnych kobiet. Wśród tych, które pochodzą z Polski, na szczególne wyróżnienie zasługuje Krystyna Skarbek (1908-52), która podczas drugiej wojny światowej zgłosiła się do brytyjskich służb specjalnych. Działała pod fałszywym nazwiskiem Christine Granville i udawała Angielkę o francuskich korzeniach. Podróżowała od słowackich Tatr przez Budapeszt, Belgrad i Stambuł aż po Kair, przeżywając liczne przygody, wykazując się niejednokrotnie inteligencją, sprytem i niezwykłym temperamentem. W Hajfie przeszła kurs radiotelegrafistki i szkolenie spadochronowe, by jako Pauline Armand zostać zrzucona na terytorium Francji, gdzie czekało ją zadanie wysadzenia mostu.

Była ulubienicą Winstona Churchilla, ale w Polsce podejrzewano ją o kolaborację z Niemcami. Wyróżniała się urodą – przed wojną walczyła o tytuł Miss Polonia i dotarła aż do finału, a potem została Miss Nart w Zakopanem. Ojciec nazywał ją gwiazdą wieczorną, po łacinie vesper, i taki pseudonim otrzymała bohaterka Casino Royale (1953) Iana Fleminga. Vesper Lynd, pierwsza dziewczyna Bonda z cyklu książkowego, została obdarzona wieloma cechami Krystyny Skarbek. Niestety po wojnie nie mogła już znaleźć pracy godnej jej talentu. Wkrótce ten kwiat wojny zaczął więdnąć aż pewnego dnia została zabita przez irlandzkiego marynarza, który podobno się w niej zakochał, a ona go odtrąciła. Pojawiły się spekulacje, że to było misternie zaplanowane zabójstwo – w końcu jako szpieg znała wiele tajemnic i mogła je sprzedać obcym wywiadom.

W 1998 Maria Nurowska ukończyła powieść Miłośnica, poświęconą życiu Krystyny Skarbek. Książka odniosła spory sukces i w ostatnich latach można było przeczytać o planowanej ekranizacji, do której scenariusz przygotowywała sama pisarka. To miała być międzynarodowa produkcja – do roli polskiej agentki wytypowano… Penélope Cruz. Jednak na zapowiedziach się skończyło – projekt wciąż czeka na zielone światło. Na razie pozostaje telewizyjny spektakl Wojna, moja miłość (2017) z Małgorzatą Kożuchowską w roli kobiety-szpiega.