KINO EUROPEJSKIE: Nikita Michałkow

• Nazywany przez wielu “rosyjskim Spielbergiem” reżyser urodził się w Moskwie jako syn poety komunistycznego Siergieja Michałkowa, autora słów do narodowego, sowieckiego hymnu, a także autora bajek dla dzieci. Matka reżysera, Natalia Konczałowska, także była poetką, córką sławnego malarza Piotra Konczałowskiego. Nikita Michałkow jest także bratem sławnego reżysera Andrieja Konczałowskiego, który od dłuższego czasu pracuje na Zachodzie. Michałkow znany jest nie tylko jako reżyser, ale także jako aktor, autor scenariuszy i producent. W pamięci widzów zapisuje się głównie jako twórca wspaniałych, spektakularnych filmów, przepełnionych nostalgicznymi krajobrazami piękna rosyjskiej ziemi, głoszących proste prawdy życia, ale także hołdujących szlachetnym rosyjskim wartościom, przywołujących chlubne tradycje dawnej przedkomunistycznej Rosji.
• Obdarzony przez los urokiem osobistym, dwiema żonami i gromadką dzieci chętnie grywa w filmach i angażuje swoją rodzinę do własnych filmów; jako aktor pojawił się w około 40 filmach (m.in. w Pięknej nieznajomej, Cyruliku Syberyjskim, Rewizorze i Psie Baskerville’ów).
• Patriota, opiewa w swoich filmach piękno ojczyzny i często idealizuje Rosję.
• Z ramienia partii Wiktora Czernomyrdina Michałkow zajął miejsce w parlamencie.

• 1977 – Niedokończony utwór na pianolę – Złota Muszla dla filmu na festiwalu w San Sebastian
• 1983 – Bez świadków – nagroda FIPRESCI w Moskwie
• 1991 – Urga – nagroda Złotego Lwa na festiwalu w Wenecji
• 1991 – Urga – OCIC Award
• 1991 – Urga – Nike Award
• 1991 – Urga – European Film Award
• 1994 – Spaleni słońcem – Grand Prix Jury na festiwalu w Cannes
• 1994 – Spaleni słońcem – Prize of the Ecumenical Jury
• 1994 – Spaleni słońcem – Oscar dla Najlepszego Filmu Zagranicznego
• 1996 – Anna – nagroda za najlepszy film dokumentalny na festiwalu w Hamptons
• 1999 – Anna – nagroda dla Najlepszego Aktora na Festiwalu Kina Rosyjskiego w Honfleur
• 1996 – Unizhennye i oskorygnne – wygrał Filmową Nagrodę Miasta Karlove Vary
• 1996 – Unizhennye i oskorygnne – nagroda Grand Prix Special des Ameriques
  za wyjątkowy wkład w świat sztuki filmowej na festiwalu w Montrealu

Michałkow chętnie korzysta z melodramatu jako bazowej formy gatunkowej dla swoich filmów.

Częstym zabiegiem u reżysera jest przechodzenie od komizmu do tragizmu i na odwrót, co powoduje, że jego filmy bywają określane mianem komediodramatów.

Wszystkie filmy Michałkowa wskazują na spójny i konsekwentny sposób, w jaki reżyser posługuje się kategoriami czasu i przestrzeni; należy je jednak rozpatrywać razem jako “czasoprzestrzeń”; przeszłość jest uprzywilejowanym czasem u Michałkowa, zarówno w wymiarze indywidualnym (wspomnienia minionego szczęścia), jak i narodowym (wartości pielęgnowane przez Rosjan przed Rewolucją Październikową); teraźniejszość jest tu zawsze stanem braku; opozycji przeszłość – teraźniejszość odpowiada także zestawienie Wschód- Zachód.

• 1970 – Spokojny dzień pod koniec wojny
• 1974 – Swój między obcymi, obcy wśród swoich
• 1976 – Niewolnica miłości (Raba lyubri)
• 1977 – Niedokończony utwór na pianolę
• 1979 – Pięć wieczorów
• 1979 – Kilka dni z życia Obłomowa
• 1981 – Krewniacy
• 1983 – Bez świadków
• 1987 – Oczy czarne
• 1989 – Iluzja (tv)
• 1990 – Autostop
• 1991 – Urga
• 1993 – Wspominając Czechowa (film dokumentalny)
• 1993 – Anna: od sześciu do osiemnastu (film dokumentalny)
• 1994 – Spaleni słońcem
• 1995 – Nikita Michałkow: Podróż sentymentalna (film dokumentalny)
• 1998 – Cyrulik Syberyjski
• 2007 – 12
• 2010 – Spaleni słońcem 2
• 2011 – Utomlyonnye solntsem 2: Tsitadel