DZIEŃ SZAKALA. Oryginał i remake

Autorem tekstu jest Andrzej Morka.

Rok produkcji: 1973Kraj: Francja / Wielka Brytania Reżyseria: Fred Zinnemann Scenariusz: Kenneth Ross

Rok produkcji: 1997Kraj: USA / Wielka Brytania Reżyseria: Michael Caton-Jones Scenariusz: Chuck Pfarrer

Najlepszy zawodowy zabójca o pseudonimie Szakal otrzymuje od organizacji przestępczej zlecenie zlikwidowania ważnej osobistości publiczno-politycznej. Służby specjalne mają niewiele czasu, by go powstrzymać. Diabelnie sprytny, zmieniający wygląd, bezwzględny i nieuchwytny zabójca nie cofnie się przed niczym, by osiągnąć cel. Szakal wybrał się na łowy, a szanse na jego schwytanie maleją z każda chwilą.

Szakal (Edward Fox) Detektyw Lebel (Michael Lonsdale) Minister Spraw Wewnętrznych (Alan Badel) Cel

Szakal (Bruce Willis) Declan Mulqueen (Richard Gere) Carter Preston (Sidney Poitier) Cel

Akcja filmu toczy się w roku 1963.		Akcję filmu uwspółcześniono.
Szakala wynajmuje OAS – francuscy ekstremiści.		Szakala wynajmuje rosyjska mafia.
Cel Szakala jest znany od początku, jest nim Prezydent Francji Charles de Gaulle.		Prawdziwy cel Szakala ukazany zostaje dopiero pod koniec filmu. Początkowo podejrzenia padają na dyrektora FBI. Celem okazuje się jednak Pierwsza Dama.
Zabójca otrzymuje pseudonim Szakal dopiero, gdy przyjmuje zlecenie.		Zabójca znany jest pod pseudonimem Szakal, zanim przyjmie zlecenie.
Stawka za zlecenie to 0,5 miliona dolarów.		Stawka wynosi 80 milionów dolarów.
Akcja filmu ma miejsce w Europie Zachodniej, a konkretnie w takich krajach jak: Francja, Wielka Brytania, Austria, Włochy.		Akcja filmu nie ogranicza się do Europy (prolog w Rosji, później Finlandia, Wielka Brytania), a zasadnicza jej część rozgrywa się w USA.
Szakal jest z pochodzenia Anglikiem, chociaż nie jest to do końca pewne.		Nie wiadomo, jakiego pochodzenia jest Szakal.
Do wykonania zlecenia Szakal używa miniaturowego, robionego na zlecenie karabinka snajperskiego.		Do wykonania zlecenia Szakal używa ciężkiego karabinu maszynowego ZU-23. Na zlecenie wykonana jest podstawa do karabinu.
Szakal zostaje zabity przez Lebela w czasie wykonywania zlecenia.		Szakal po nieudanym zamachu ucieka do metra, a tam po pościgu zostaje zabity przez Mulqueena i Isabellę.

“Dzień Szakala” powieść brytyjskiego pisarza Fredericka Forsytha z roku 1971, została zaliczona do 100 książek, które wstrząsnęły XX wiekiem. Wydana została w ponad 10 milionach egzemplarzy w około 30 językach. Niemały sukces powieści dość szybko przełożył się na filmową ekranizację. W 1973 Fred Zinnemann, twórca legendarnych W samo południe i Stąd do wieczności ukazuje światu jedną z najlepszych adaptacji filmowych.

Dzieło Zinnemanna, podobnie jak książka, w sposób drobiazgowy i stonowany prowadzi akcję, lecz w tym spokoju i pozornie powolnym tempie tkwi siła filmu. Skrupulatnie ukazane są przygotowania Szakala do zamachu, ani przez moment nie mamy wątpliwości, że jest to wybitny specjalista w swoim fachu. Grający tytułową rolę Edward Fox jest doprawdy fantastyczny. Prezentuje nam portret jednego z najlepszych zabójców na zlecenie, jakiego kino kiedykolwiek widziało. Zimny, wyrachowany, bezwzględny, diabelnie sprytny i konsekwentny w swoich działaniach. Nie pozwala sobie na najmniejszy błąd. Rola Foxa jest jednym z najmocniejszych atutów filmu. Podczas seansu nie wiadomo kiedy zaczynamy z nim sympatyzować i, co najdziwniejsze, chcemy, by mu się udało wykonać zlecenie! Z postaci drugoplanowych wyróżnia się jedynie Michael Lonsdale, jako pozornie flegmatyczny komisarz Lebel.

Reasumując Dzień Szakala Freda Zinnemanna jest znakomitym thrillerem politycznym, który pomimo upływu lat wciąż ogląda się znakomicie. Starannie prowadzona akcja, chwilami wręcz w dziennikarski sposób, pochłania nas całkowicie przez cały seans filmu.

Amerykańska moda na odświeżanie starych pomysłów dotknęła również i ten film. W 1997 światło dzienne ujrzał Szakal w reżyserii Michaela Catona-Jonesa. Do filmu udało się pozyskać duet głośnych jak na tamte czasy gwiazd: Bruce’a Willisa i Richarda Gere’a, oraz Sidneya Poitiera. Bruce Willis przyjął nietypową dla siebie rolę czarnego charteru, lecz nie przełożyło się to w sposób wymierny na wartość filmu. Nieznacznie lepiej wypadł Richard Gere, ponieważ miał nieco ciekawszą rolę, ale i jemu znacznie lepiej wychodzi romansowanie z Julią Roberts niż pląsanie w filmie akcji.

Film sam w sobie nie jest aż taki zły, lecz nie powala również na kolana. Znalazło się w nim kilka nawiązań do oryginału, jak np. fantastyczna scena strzelania do dyni :). Akcja toczy się szybko i w miarę zgrabnie, dodatkowo na końcu pojawia się mały, acz ciekawy zwrot. Niestety jest to zdecydowanie za mało, by mierzyć się z siłą oryginału, który bez dwóch zdań jest filmem o niebo lepszym. Ogólnie oba filmy ciężko jest porównać, gdyż reprezentują dwie odmienne kategorie. Zachęcam do zapoznania się i z jedną, i z drugą wersją.

• Do roli tytułowego Szakala został z początku wyznaczony Michael Caine, jednak Zinnemann wolał, żeby tę postać zagrał ktoś mniej znany. Żałował tej decyzji wkrótce po premierze, albowiem film nie przyniósł wysokich zysków.
• Pod koniec filmu Dzień Szakala następuje słynna, prawie ośmiominutowa sekwencja na ulicach Paryża – nie słychać wtedy żadnej muzyki, nie ma także dialogów. Scena ma charakter dokumentalny, słychać jedynie pomruki tłumu, maszerujące orkiestry itd.
• W jednym z wywiadów Roger Moore stwierdził, że producent filmu chciał go zaangażować do roli Szakala. Zinneman, reżyser filmu, odmówił obsadzenia Moore’a, gdyż cieszył się on zbyt dużą popularnością od czasu serialu Święty, a poza tym… był za wysoki.
• Zanim do gry w filmie zaangażowano Bruce’a Willisa, rolę Szakala proponowano Richardowi Gere. Ten wolał jednak zagrać pozytywną postać.
• 91-letni Fred Zinnemann, reżyser filmu Dzień szakala z 1973 roku, na fabule którego opiera się remake, na kilka miesięcy przed swoją śmiercią wywalczył ze studiem Universal zmianę tytułu. Uznał, że jego film przetrwał próbę czasu i nie życzył sobie, aby remake nosił identyczny tytuł.
• Po zakończeniu zdjęć do filmu Gere i Willis podobno obiecali sobie nigdy więcej ze sobą nie pracować.

Zobacz zwiastun oryginału:

Zobacz zwiastun remake’a:

Tekst z archiwum film.org.pl (07.12.2008)