OPPENHEIMER. Fakty i mity. Co w filmie Nolana jest fikcją?

7 prawd „Oppenheimera”

1. Choć Christopher Nolan kilkukrotnie podkreślał w wywiadach, że chciał uniknąć oceniania w filmie postaw bohaterów, to nie bał się ich pokazać zarówno z tej jasnej, jak i ciemnej strony. Gratuluję mu odwagi, ponieważ scena, w której Oppenheimer wstrzykuje truciznę do jabłka swojego nauczyciela, może poniektórym zmrozić krew w żyłach. Tym bardziej że Oppenheimer faktycznie próbował otruć profesora Patricka Blacketta, który słynął z doprowadzania studentów na kres wytrzymałości. Nieprawdą jest jednak, że Niels Bohr omal zjadł jabłko, ale o tym napiszę w następnym podrozdziale, gdzie poruszę kwestię fikcji w Oppenheimerze.
2. Jakkolwiek oceniacie małżeństwo Oppenheimera z Kitty i ich decyzję o czasowym oddaniu syna znajomym, jest to prawda. W 1941 roku Peter miał dwa miesiące, kiedy Oppenheimer i Kitty zostawili go na dwa miesiące pod opieką Haakona i Barbary Chevalier. Oppenheimer argumentował decyzję wykończeniem psychicznym i fizycznym żony, którą zabrał wówczas na rancho w Nowym Meksyku.
3. To prawda, że lokalizacją Projektu Manhattan było Los Alamos. Na potrzeby produkcji Christopher Nolan rekonstruował miejscowość Los Alamos z dbałością o najmniejsze szczegóły. Co więcej, Nolan zbudował miasto w pobliżu oryginalnego Los Alamos. Jak wspomniał w jednym z wywiadów Matt Damon: „Widać było na horyzoncie rzeczywiste miejsce testów i miejsce, w którym znajdowało się oryginalne miasto”. W niektórych ujęciach w filmie możemy również zobaczyć prawdziwe wnętrza budynków Projektu Manhattan, ponieważ Nolan uzyskał zgodę na wejście do istniejących do dzisiaj budowli programu. Miał m.in. dostęp do domu, w którym Oppenheimer mieszkał wraz z żoną i ich dwójką dzieci.
4. Jednym z głównych wątków w filmie Oppenheimer jest przesłuchanie Oppenheimera w celu stwierdzenia, czy można go dalej uważać za wiernego obywatela i przydzielać certyfikat bezpieczeństwa. Okazuje się, że i to wydarzenie miało miejsce. Doszło do niego w 1954 roku. Trwało cztery tygodnie. Działo się ono pod koniec kampanii wymierzonej w podejrzanych komunistów i sympatyków komunizmu. Prawdą jest, że komisja nie przyznała mu certyfikatu.
5. Jedną ze scen w Oppenheimerze, która wniosła nieco humoru do tej poważnej historii, była ta, w której Oppenheimer nagle zaczyna udzielać wykładu w języku holenderskim. Biografowie potwierdzają, że taka sytuacja miała miejsce. Holenderski mężczyzny ponoć nie był perfekcyjny, ale miał go na tyle dobrze opanować w zaledwie sześć tygodni, że faktycznie wykład można było zrozumieć bez problemu.
6. Odgłos wybuchu naprawdę było słychać dopiero dłuższą chwilę po faktycznej eksplozji bomby podczas testu. Feynman wspominał, że dopiero po ok. 90 sekundach usłyszeli ogromny hałas wybuchu i rumor, jakby waliły pioruny. Prawdą jest też, że Oppenheimer cytował zdania: „Teraz stałem się śmiercią. Niszczycielem światów”.
7. Oppenheimer faktycznie nigdy publicznie nie powiedział, że żałuje stworzenia i użycia bomby atomowej. Prawdą jest również, że miał ogromne wyrzuty sumienia przez to, co nadeszło później, i usiłował powstrzymać rząd przed dalszymi pracami nad bombą atomową, ale spotykał się z dezaprobatą.

7 mitów „Oppenheimera”

1. Choć prawdą jest, że Oppenheimer chciał otruć swoje nauczyciela, noblistę Patricka Blacketta, nieprawdą jest, że Niels Bohr był wtedy obecny w sali i omal zjadł jabłko. Poznał on Bohra dopiero wtedy, gdy przedstawił mu go Ernest Rutherford. Władze uniwersyteckie Cambridge dowiedziały się o występku Oppenheimera i skierowały go do psychiatry, kiedy ojciec Oppenheimera wyprosił ich, aby nie wnosili oskarżeń przeciwko synowi.
2. W filmie Oppenheimer poznaje swoją przyszłą żonę Kitty na imprezie. W jednej ze scen zostaje nam zainsynuowane, że choć są blisko poniesienia się swojemu natychmiastowemu pożądaniu, powstrzymują się. Widzimy ich w pierwszej intymnej scenie dopiero podczas przejażdżki konno na rancho w Nowym Meksyku. W rzeczywistości Oppenheimer i Kitty nie powstrzymali się na imprezie. Wywołali skandal, sypiając ze sobą po jednym z przyjęć Tolmana.
3. W filmie jest również zasugerowane podczas przesłuchania, że relacje Oppenheimera z Jean Tatlock wcale nie były zakończone w trakcie trwania jego związku z Kitty. Biografowie przekonują jednak, że większość przesłanek świadczy o tym, iż romans Oppenheimera z Tatlock skończył się w 1939 roku, zanim Oppenheimer poznał Kitty, a później miał ją widzieć tylko raz, krótko przed jej śmiercią samobójczą, kiedy poprosiła go o spotkanie.
4. W scenie, w której wybierane są miejsca na zrzucenie bomby atomowej, Stimson karze ominąć Kyoto, ponieważ spędził tam swój miesiąc miodowy. Alex Wellerstein twierdzi, że choć Stimson był w Kyoto, to nie miało mieć to miejsca w trakcie podróży poślubnej.
5. Choć to piękne fragmenty filmu i Oppenheimer faktycznie przechadzał się czasem z Einsteinem, to nie do niego udał się w sprawie sprawdzenia obliczeń Tellera. Według książki Oppenheimer. Triumf i tragedia ojca bomby atomowej, na której oparty jest film Oppenheimer, naukowiec konsultował wyniki działań Tellera z Karlem T. Comptonem.
6. Oni wcale nie wiedzieli, że stworzenie bomby atomowej zakończy wojnę! Mieli taką nadzieję, ale nie pewność, a można odnieść wrażenie, że w filmie wszystko jest oparte na przekonaniu, że ta bomba wojnę zakończy. W grudniu 1946 roku Karl T. Compton napisał na łamach „The Atlantic”, że zrzucenie bomby było jak kalkulowanie w hazardzie, a Stimson miał po prostu nadzieję, że ten ruch wojnę zakończy.
7. Oppenheimer prosi w pewnym momencie w filmie, żeby Charlotte Serber wykonała w jego imieniu telefon. W rzeczywistości Serber nie była jego sekretarką. Choć współpracowała z jego właściwą sekretarką. Serber pracowała w sekretnej bibliotece Los Alamos.

Przypominamy, że Oppenheimer jest teraz grany w kinach. Napisz w komentarzu, czy widziałeś już ten film, i podziel się swoimi wrażeniami.

Martyna Janasik

Kulturoznawczyni i autorka tekstów. Miłośniczka jedzenia, kina i sportu. Pewnie dlatego jedne z jej ulubionych filmów to "Rocky" i "Julie i Julia". Zawsze chciała pisać, więc pisać będzie już zawsze. W wolnych chwilach uwielbia oglądać filmy i tenis ziemny.

zobacz inne artykuły autora >>>