MASZ WIADOMOŚĆ. Oryginał i remake
 Rok produkcji:1940Kraj: USA Reżyseria: Scenariusz: |  Rok produkcji:1998Kraj: USA Reżyseria: Scenariusz: |
Dwoje ludzi, kobieta i mężczyzna, pracują w tej samej branży. Oboje nawiązują też korespondencyjną znajomość. Nie znając się nawzajem i nic o sobie nie wiedząc w pracy są wrogami, a poza nią wymieniają listy ze swym “drogim przyjacielem”…
 Klara Novak i Alfred Kralik
Pirovitch (Felix Bressart)
Hugo Matuschek (Frank Morgan) |  Joe Fox i Kathleen Kelly
Kevin Jackson (Dave Chappelle)
Nelson Fox (Dabney Coleman)
|
  Czas akcji to rok 1940, od lata do Bożego Narodzenia (6 miesięcy). | Czas akcji to rok 1998, od okresu przedświątecznego do wiosny. | |
 Miejsce akcji: Budapeszt (Węgry), na rogu ulic Adrassy i Balta. | Miejsce akcji: Nowy York (USA), Manhattan, West Side na rogu ulic 72 i Brodway. | |
 Korespondencja za pomocą listu, znaczka, poczty nr 30 i skrzynki poste restante nr 237. | Korespondencja za pomocą internetu i poczty elektronicznej (e-mail). | |
 Bohaterowie pracują w branży galanteryjnej. | Bohaterowie pracują w branży księgarskiej. | |
 Klara Novak zamieściła anons w gazecie, że poszukuje kulturalnego mężczyzny do korespondencji. | Kathleen Kelly weszła w dniu swoich urodzin na stronę internetową dla osób po 30-tce. | |
 Szefem Klary jest pan Matuschek. | Szefem Kathleen jest ona sama. | |
 Nic nie wiemy o życiu osobistym Klary Nowak. | Kathleen Kelly ma przyjaciela i żadnego domowego zwierzątka. | |
 Przyjaciel głównego bohatera, Alfreda Kralika, to Pirovitch. | Przyjaciel głównego bohatera, Joe Foxa, to Kevin Jackson. | |
 Alfred Kralik zaczyna myśleć o małżeństwie po 4 listach. | Joe Fox zazcyna myśleć o małżeństwie po kilkunastu mailach. | |
 Nie wiemy nic o życiu osobistym Alfreda Kralika. | Joe Fox ma przyjaciółkę i psa Brinkleya. | |
| “Pierwsze” spotkanie pary bohaterów ma miejsce w Café Nizza. | “Pierwsze” spotkanie pary bohaterów ma miejsce w Café Lalo. | |
| Klara Novak zamawia kawę. | Kathleen Kelly zamawia herbatę. | |
| Znak rozpoznawczy Klary to książka “Anna Karenina” i czerwony goździk. | Znak rozpoznawczy Kathleen to książka “Duma i uprzedzenie” i karmazynowa róża. | |
| Początkowo nie widać bohaterki w kawiarni, bo zasłania ją wieszak. | Nie widać bohaterki, gdyż zasłania ją kelner. | |
| Klara Novak mówi, że Alfred Kralik ma zamiast serca torbę, zamiast duszy teczkę, zamiast intelektu zepsutą zapalniczkę. | Kathleen Kelly mówi, że Joe Fox ma kasę w miejscu mózgu, bilans zysków zamiast serca. | |
Powielanie czy tworzenie?
W zasadzie każde dzieło sztuki zawsze podlegało kopiowaniu i naśladownictwu. To, co jednak charakteryzuje pierwowzór, a czego jednocześnie brakuje reprodukcji, to autentyczność. To tu i teraz oryginału, czyli własna i jedyna egzystencja w określonym miejscu i czasie. Niepowtarzalne ujęcie tematu i nowatorska realizacja. Na tej samej zasadzie wszelkie dalsze ciągi i remake’i będą zawsze podejrzane o kicz, czyli będą uproszczoną kalką, zaledwie bladym naśladownictwem. Oczywiście może się zdarzyć interesujące nowe odczytanie starego tematu. Zawsze jednak to będzie tylko odczytanie, a nie tworzenie*.
I tak jest chyba właśnie z filmem Masz wiadomość. Niby coś nowego, bo przecież jakże wspaniałe przypasowanie scenariusza do schyłku XX wieku! Internet i wielka księgarnia Foxa kontra mała księgarnia na rogu. Ale sam temat przewodni jest jednak odgrzany.
Trzeba przy tym powiedzieć, że motyw walki o byt małej księgarenki z potężną siecią księgarską jest bardzo ciekawy. Bo tak przecież niesłychanie prawdziwy. Tak niesłychanie “żywy”. Tak jak prawdziwa i wciąż aktualna jest atmosfera ze sklepu Matuschek i Spółka. Ta uniżoność, te pochlebstwa, strach przed utratą pracy – czyż nie są one częścią naszego dzisiejszego życia? Z kolei małe firmy, sklepy, kina nie mają szans w rywalizacji z wielkimi centrami handlowymi i multiplexami. Mało profesjonalnymi i wielce komercyjnymi. Wielkie, bezosobowe i pełne niekompetentnych sprzedawców można by rzec, parafrazując słowa bohaterki, Kathleen Kelly. To jednak one zdecydowanie wygrywają w walce o konsumenta (niska cena, duży wybór). Ostatecznie przecież księgarnia za rogiem z ponad czterdziestoletnią tradycją upada.
W filmach tych nie chodzi oczywiście o pokazanie sytuacji społecznej, bo ona jest tylko zaledwie tłem historii. Historii dwojga ludzi, ich wzajemnego poznawania siebie i dojrzewania. Wreszcie ich cudownego spotkania. Historii, gdzie nieważny jest wygląd zewnętrzny, ale to, co ma się w środku. To, co czyni nas tymi, kim jesteśmy naprawdę…
*Przy pisaniu komentarza korzystałam z pomocy:
Benjamin W., Dzieło sztuki w epoce możliwość jego technicznej reprodukcji [w:] Studia z teorii filmu pod red. A. Jackiewicza, T: IV “Estetyka i film”, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1972, s. 152 n.
Płażewski J., Ułatwione szczęście w opakowaniu instant. O kiczu filmowym, Kino, sierpień 1984, www.kino.pl
- Dziadek Joe Foxa wspomina, że dawno temu korespondencyjnie romansował z poprzednią właścicielką sklepu, Cecylią Kelly (matką Kathleen) i że ich znajomość nie wyszła nigdy poza ramy listów. Można to uznać za nawiązanie do Sklepu na rogu.
- Michael Palin (komik z grupy Monty Python) miał zagrać pisarza, który często czyta na głos książki w sklepie należącym do bohaterki granej przez Meg Ryan. Nakręcił nawet kilka scen, ale ostatecznie zostały one wycięte z filmu.
- Księgarnia Foxa, którą widzimy w filmie, w rzeczywistości jest jednym ze sklepów Barnes & Noble. Jej otwarcie w roku 1990 spowodowało lawinę skarg i wiele protestów w związku z obawami okolicznych mieszkańców, którzy przypuszczali, że znajdująca się w pobliżu mała księgarnia zostanie pozbawiona klientów. Obawy okazały się słuszne i “Shakespeare & Co.” została zamknięta.
Zobacz zwiastun oryginału:
Zobacz zwiastun remake’a”:
Tekst z archiwum film.org.pl (30.07.2011)
Kinga Kubicka