6 HORRORÓW, które jako JEDYNE zdobyły nominację do OSCARA za NAJLEPSZY FILM

Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej nie lubi horrorów. Kino grozy, podobnie jak kino akcji czy science fiction, rzadko trafia do elitarnego grona filmów nominowanych do Oscara w kategorii najlepszy film, w przeciwieństwie do dramatów, adaptacji znanych powieści, kina biograficznego czy wojennego. Oto jedyne w historii kinematografii horrory, które były nominowane w tej najbardziej poważanej kategorii.

Egzorcysta (1973)

Pierwsza filmowa opowieść o skutkach opętania przez szatana to jeden z najbardziej wpływowych filmów grozy, który w swoim gatunku sporo namieszał. Śnieg i zawieruchy (premiera filmu miała miejsce 26 grudnia 1973 roku) nie powstrzymały widzów zdeterminowanych, aby zobaczyć film, a przed kinami ustawiały się długie kolejki. Ci, którym do sali kinowej wejść się udało, często mdleli lub uciekali z kina w popłochu, przerażeni ekranowym realizmem.

Egzorcysta otrzymał nominacje aż w dziesięciu kategoriach: najlepszy film, najlepsza aktorka pierwszoplanowa (Ellen Burstyn), najlepszy aktor drugoplanowy (Jason Miller), najlepsza aktorka drugoplanowa (Linda Blair), najlepszy reżyser (William Friedkin), najlepsza scenografia, najlepsze zdjęcia, najlepszy montaż, najlepszy dźwięk i najlepszy scenariusz adaptowany. Z dziesięciu nominacji Egzorcysta otrzymał dwie statuetki: Christopher Newman i Robert Knudson odebrali je za najlepszy dźwięk, a William Peter Blatty – za najlepszy scenariusz adaptowany. Egzorcysta był pierwszym w historii horrorem, który nominowano w kategorii najlepszy film.

Szczęki (1975)

Oparty na książce Petera Benchleya o tym samym tytule film Stevena Spielberga opowiada o wielkim żarłaczu białym, który terroryzuje plażowiczów w nadmorskim kurorcie w Nowej Anglii. Szczęki były drugim filmem Spielberga i to właśnie one stały się trampoliną do wielkiej kariery reżysera, a także filmem, który zupełnie zmienił nie tylko historię kina, stając się prototypem wszystkich blockbusterów, ale także dotychczasowe praktyki marketingowe. Szczęki jako pierwszy film były intensywnie reklamowane w telewizji, co nie było wówczas powszechną praktyką – Universal Studios wydało na reklamę filmu 1,8 miliona dolarów, w tym bezprecedensowe 700 000 dolarów na samą promocję w telewizji. Szczęki mały także ogólnokrajową premierę (angielskie wide release) – w pierwszy weekend film grało 465 kin w całym kraju, co nie było ogólnie przyjętą praktyką. Duże studia filmowe zazwyczaj wypuszczały film jedynie w kilku dużych miastach i dopiero potem, stopniowo, wprowadzały film do innych kin.

Szczęki zdobyły tylko cztery nominacje do Oscara, ale wygrały aż trzy statuetki – za najlepszą muzykę oryginalną (po raz pierwszy, ale nie ostatni triumfował John Williams), za najlepszy dźwięk i montaż. Film przegrał walkę o statuetkę za najlepszy film, która powędrowała do Lotu nad kukułczym gniazdem.

Milczenie owiec (1991)

To pierwszy i jak do tej pory jedyny horror, któremu udało się zdobyć statuetkę Oscara dla najlepszego filmu, choć zapewne można by się spierać co do czystości gatunkowej Milczenia owiec. Klasyk Jonathana Demme’a to coś z pogranicza thrillera psychologicznego i horroru, a cała jego groza polega na powolnym wzroście psychicznego napięcia – poczucie osaczenia dopada zarówno główną bohaterkę, jak i widza.

Z siedmiu nominacji Milczenie owiec zdobyło aż pięć statuetek Oscara – poza tą za najlepszy film trafiły one także do Anthony’ego Hopkinsa i Jodie Foster za najlepsze role pierwszoplanowe, do Jonathana Demme’a za najlepszą reżyserię oraz do Teda Tally’ego za najlepszy scenariusz adaptowany. Do kompletu zabrakło tylko statuetek za najlepszy dźwięk i montaż.