SEQUELE – Człowiek z marmuru

ROK PRODUKCJI: 1976 DYSTRYBUCJA W POLSCE: brak REŻYSERIA: Andrzej WajdaWYSTĄPILI: Jerzy Radziwiłowicz Krystyna Janda Tadeusz Łomnicki Michał Tarnowski Irena Laskowska Krzysztof Kersznowski Magda Teresa Wójcik Wiesław Drzewicz

Lata pięćdziesiąte XX wieku – Polska. Smutny okres niepodzielnego panowania komunistycznego hegemona. Ludzie myślą tak, jak myśli partia – ci, którzy próbują coś zmienić zostają osadzeni w więzieniach. W takich realiach rodzi się legenda skromnego, prostego chłopa, budowniczego Nowej Huty – Mateusza Birkuta. Bezlitośnie wykorzystany przez władzę człowiek zostaje wyniesiony na piedestały jako przodownik pracy, i to taki, który wykonywał ponad 300% normy. Marionetką w rękach władz pozostaje Birkut do momentu, w którym orientuje się, że komunistom nie zależy na polepszeniu życia obywateli. Do momentu, w którym zdaje sobie sprawę, że władza gardzi zwykłym szarym człowiekiem. Wtedy to pomniki Birkuta zostają zamknięte pod kluczem w najciemniejszych zakamarkach polskich muzeów. W 1976 roku dociera do nich młoda dyplomantka studiów filmowych. Chce przypomnieć portret zapomnianego robotnika i sposób, w jaki został przez władzę wykorzystany. Szybko przekonuje się jednak o tym, że wytykanie błędów komunistycznemu potworowi nadal nie jest rzeczą mile widzianą. Doskonały obraz mechanizmów rządzących wczesnym PRL. W rolach głównych Jerzy Radziwiłowicz (nagrodzony za swoją kreację w Brukseli i Belgradzie) i debiutująca na wielkim ekranie Krystyna Janda. Chwytający za serce obraz o prostym i szczerym człowieku będący, moim skromnym zdaniem, najciekawszym filmem Andrzeja Wajdy.

ROK PRODUKCJI: 1981 DYSTRYBUCJA W POLSCE: brak REŻYSERIA: Andrzej WajdaWYSTĄPILI: Jerzy Radziwiłowicz Krystyna Janda Marian Opania Janusz Gajos Bogusław Linda Franciszek Trzeciak Krzysztof Janczar Andrzej Seweryn

Polska ma dość komunistycznego ucisku. Na ulicach miast coraz częściej dochodzi do zbiorowych wystąpień. W roku 1968 do zrywu nawołują studenci, w grudniu 1970 – robotnicy, w 1976 – rusza Radom, Ursus i Płock. W większości demonstracji uczestniczy syn Mateusza Birkuta – Maciek Tomczyk. W trakcie pacyfikacji demonstrującego tłumu traci on ojca, który zostaje trafiony przez zabłąkaną kulę. W tym momencie, rzec można, staje się mężczyzną – dojrzewa. Jest gotowy do tego, by w roku 1980, jako pracownik “Stoczni Gdańskiej”, rozpocząć strajk, który jak zapisano na kartach historii, rozpoczyna początek końca władzy komunistów w Polsce. Do stoczni zostaje wysłany dziennikarz radiowy Winkel (Marian Opania). Jego zadaniem jest ośmieszenie prowodyrów strajku. W rolę Maćka Tomczyka wciela się znany nam z Człowieka z marmuru Jerzy Radziwiłowicz. Jego filmową żoną jest odtwarzana przez Krystynę Jandę, Agnieszka – ta sama, która w roku 1976 realizowała film o Mateuszu Birkucie. Udana, bo napisana przez historię, kontynuacja losów robotniczej rodziny, które okazują się być losami Polski. Zdobywca złotej palmy na festiwalu w Cannes.

CIEKAWOSTKI:

• W Człowieku z żelaza pojawiły się osoby będące legendami “Solidarności”: Lech Wałęsa i Anna Walentynowicz.
• W zrealizowanym w celu uczczenia wydarzeń Sierpnia ’80 filmie Solidarność, Solidarność.. jedną z 13 etiud była opowieść Andrzeja Wajdy pod tytułem Człowiek z nadziei. Zapis spotkania reżysera z Krystyną Jandą, Jerzym Radziwiłłowiczem i Lechem Wałęsą.
• W 1993 roku Konrad Szołajski zrealizował komedię Człowiek z… będący pastiszem dwóch filmów Andrzeja Wajdy
• W pierwszej części cyklu Jerzy Radziwiłowicz odtwarza zarówno rolę Mateusza Birkuta, jak i Maćka Tomczyka.
• Scenariusz do Człowieka z żelaza powstał w ciągu sześciu dni.
• Do stworzenia postaci Agnieszki natchnęła Andrzeja Wajdę, studiująca wówczas na łódzkiej filmówce, Agnieszka Osiecka.
• Oba scenariusze umiejscowione są na tle prawdziwych wydarzeń historycznych.
• Człowiek z Księżyca wbrew pozorom nie jest trzecią częścią serii (przyp. Alieen ;).

CZY BĘDZIE KOLEJNA CZĘŚĆ?

Lech Wałęsa przy okazji projektu “Solidarność, Solidarność..” namawiał Wajdę do realizacji ewentualnej trzeciej części cyklu pod tytułem “Człowiek z nadziei”. Jak do tej pory wszystko pozostało w sferze pomysłów i niedokończonych scenariuszy.

Tekst z archiwum film.org.pl.