40 IKONICZNYCH STROJÓW MĘSKICH, KTÓRE ZAWDZIĘCZAMY KINEMATOGRAFII. CZĘŚĆ 2

Po kostiumach kobiecych i pierwszej części ubiorów męskich, nadeszła pora na drugą, ostatnią część czterdziestu ikonicznych strojów męskich, które zawdzięczamy kinematografii.

Przypominam, że w zestawieniu pominięto stroje superbohaterów, ich przeciwników i postaci, których wygląd w przeważającej mierze opierał się na fryzurach lub maskach zasłaniających twarz.

Jim Stark – Buntownik bez powodu (1955)

Słynna kurtka Jima Starka (James Dean) początkowo była brązowa. Dopiero gdy wytwórnia pozwoliła na kręcenie filmu w kolorze, projektant kostiumów Moss Mabry i reżyser Nicholas Ray uzgodnili, że czerwony będzie lepszym wyborem. Choć spopularyzowała ona kurtki ze skóry, tak naprawdę była nylonową wiatrówką. Mabry stworzył trzy wersje, na których dopracowywał rozmieszczenie kieszeni i wielkość kołnierzyka. Po skończeniu zdjęć James Dean zatrzymał kurtkę.

Maverick – Top Gun (1986)

Maverick (Tom Cruise) jest znany właściwie z dwóch kostiumów: skórzanej kurtki i wojskowego uniformu, który po zakończeniu kręcenia filmu można było oglądać na wystawie w Planet Hollywood. Istnieje anegdota, jakoby grupa oficerów wojskowych, których wykorzystywano w filmie jako statystów, pewnego dnia zwróciła uwagę reżyserowi na zbyt dużą ilość naszywek na uniformach, na co reżyser odpowiedział, że film nie jest tworzony z myślą o pilotach wojskowych, tylko o farmerach, którzy nie zwrócą na to uwagi. Sukces filmu wpłynął na znaczący wzrost sprzedaży skórzanych kurtek, białych koszulek i okularów marki Ray Ban.

Austin Powers – Austin Powers: Agent specjalnej troski (1997)

Istnieją różne wersje tego, kim zainspirował się Mike Myers, gdy tworzył postać Austina Powersa. Michael Caine (ojciec Austina w Złotym Członku) uważa, że inspirację stanowiła postać Harry’ego Palmera, którą odgrywał w Teczce Ipcress (1965), Elizabeth Hurley (filmowa towarzyszka Austina Vanessa Kensington) twierdzi, że Powers został stworzony na podobieństwo Simona Dee – prowadzącego brytyjskiego programu lat sześćdziesiątych. Istnieje też wersja, według której Myers zaczerpnął fryzurę i okulary postaci od młodego Stephena Hawkinga.

Edward Nożycoręki – Edward Nożycoręki (1993)

Imię i wygląd Edwarda zostały zaczerpnięte z rysunku, który Tim Burton wykonał w liceum, z kolei charakter scenarzystka Caroline Thompson oparła na własnym psie. Ręce zaprojektował Stan Winston (znany chociażby ze swojej pracy nad Terminatorem czy Parkiem Jurajskim); gdy pokazał Burtonowi szkice koncepcyjne, w których wykorzystał prawdziwe nożyczki, Burton był zachwycony, choć, jak przyznał, nie spodziewał się nożyczek, a ostrych metalowych kawałków. Według reżysera strój głównego bohatera składał się z lateksu, skóry, taśmy klejącej i fragmentów starej sofy. Charakteryzacja zajmowała Deppowi prawie cztery godziny dziennie – dwie na nałożenie makijażu i sztucznych blizn, jedną na ułożenie fryzury (zainspirowanej Robertem Smithem, frontmanem zespołu Cure), a także czterdzieści pięć minut na założenie kostiumu i zaszycie go w nim. Depp zatrzymał strój, uznawszy, że gdyby jego kariera nie wypaliła, zarabiałby jako Edward na przyjęciach urodzinowych.

Jesse – Przed wschodem słońca (1995)

Reżyser Richard Linklater początkowo uważał, że Ethan Hawke jest zbyt młody, by zagrać Jesse’ego, zmienił zdanie dopiero po rozmowie z aktorem. Dobrze znana czarna skórzana kurtka, którą Jesse nosi przez znaczną część filmu, naprawdę należała do aktora. Linklater stwierdził też, że broda i długie włosy Hawke’a nie pasowały do roli Jesse’ego, zdecydowano więc skrócić włosy i zostawić brodę, choć rozważano również zostawienie dłuższych włosów i zgolenie brody.

Bezimienny rewolwerowiec – Za garść dolarów (1964)

Clint Eastwood miał spory wpływ na wygląd swojej postaci – sam kupił czarne spodnie, kapelusz i cygara, które następnie własnoręcznie pociął, by były krótsze, wykorzystał też buty z serialu Rawhide (1959). Ponczo Bezimiennego rewolwerowca zostało użyte w obu kontynuacjach – warto zaznaczyć, że nie zostało zmienione ani nawet wyprane. Charakterystyczny wyraz twarzy i zmrużone oczy to z kolei efekt mocnego słońca i oświetlenia planu, a także smaku tanich cygar, których Eastwood nie znosił.

Stanley Ipkiss – Maska (1994)

Charakterystyczny jadowicie żółty garnitur, który nosi Stanley Ipkiss (Jim Carrey) jako Maska, został zainspirowany przez garnitur stworzony przez matkę aktora na jego pierwszy sceniczny występ. Po zakończeniu zdjęć do filmu płaszcz i kapelusz zostały sprzedane za szesnaście tysięcy dolarów. Sam kolor wystarczy, by zapaść w pamięć, maska to tylko dodatek.

John Bender – Klub winowajców (1985)

Strój Johna Bendera to tak naprawdę ubrania, w których aktor Judd Nelson stawił się na przesłuchanie. Nelsonowi podobało się to, że po sukcesie filmu ludzie zaczęli ubierać się podobnie, gdyż jego matka zwykła narzekać na to, co nosił. Nóż sprężynowy, który posiadał Bender, również należał do aktora.

Gandalf – Władca Pierścieni: Drużyna pierścienia (2001)

Odpowiedzialna za kostiumy Ngila Dickson męczyła się nad kapeluszem Gandalfa (sir Ian McKellen) przez kilka tygodni, próbując stworzyć coś, co byłoby imponujące i magiczne, ale również proste i funkcjonalne. Sir Ian McKellen zatrzymał kapelusz, miecz Glamdring i laskę, którą można podziwiać w jego pubie „The Grapes”. Peter Jackson obawiał się, że producenci będą niezadowoleni ze zbyt częstego pojawiania się fajki na ekranie, więc przygotował plan B – Gandalf mierzyłby się z rzucaniem palenia, co wspomagałby częstym ssaniem cukierków.

Franz Maurer – Psy (1992)

Elżbieta Radke była odpowiedzialna za kostiumy w ponad stu pięćdziesięciu produkcjach, jednak to kurtka Franza Maurera (Bogusław Linda) z Psów była jej największym dziełem. Brązowa amerykańska kurtka z naszywkami stała się niekwestionowanym hitem po premierze filmu.

Tony Manero – Gorączka Sobotniej Nocy (1997)

Pamiętny biały garnitur Tony’ego Manero (John Travolta) miał być początkowo czarny, a przynajmniej tego chciał aktor; zmienił jednak zdanie, gdy okazało się, że na kiepsko oświetlonym parkiecie lepiej widoczna byłaby jego partnerka. Garnitur ten został sprzedany na aukcji za sto czterdzieści pięć tysięcy dolarów krytykowi filmowemu Gene’owi Siskelowi.

William Wallace – Braveheart – Waleczne serce (1995)

Braveheart to zdecydowanie film ikoniczny, tyle że mało zgodny z historycznymi realiami. Szkockie tartany klanowe zaczęto stosować dopiero w epoce wiktoriańskiej, z kolei niebieskiej farby, którą malowano twarze, przestano używać około ośmiuset lat przed wydarzeniami przedstawionymi w filmie. Co więcej, Mel Gibson (filmowy William Wallace) początkowo chciał, by na jego twarzy namalować krzyż św. Andrzeja (symbol na współczesnej fladze Szkocji), ale odpowiedzialna za makijaż Lois Burwell zasugerowała znany z filmu projekt pokrywający połowę twarzy.

Terminator – Terminator (1984)

Pomysł na postać Terminatora zrodził się we śnie Jamesa Camerona podczas pracy nad filmem Pirania II: Latający mordercy (1981); zobaczył w nim metalowy tułów wyczołgujący się z ognia. Cameron wraz ze Stanem Winstonem pracowali nad wyglądem Terminatora (Arnold Schwarzenegger) przez wiele tygodni, by koniec końców zdecydować się na wersję najbliższą temu, co reżyser ujrzał w swoim koszmarze. Nad szkieletem z kolejnych części Terminatora pracowało siedmiu artystów przez sześć miesięcy, a końcowy efekt ważył ponad czterdzieści pięć kilogramów. Skórzana kurtka i okulary przeciwsłoneczne w połączeniu ze strzelbą to już ikoniczny wizerunek.

Ferris Bueller – Wolny dzień Ferrisa Buellera (1986)

Dobrze znana kamizelka w charakterystyczny wzorek, która należała do Ferrisa Buellera (Matthew Broderick), początkowo była swetrem. Odpowiedzialna za kostiumy Marilyn Vance stwierdziła, że kamizelka lepiej dopełni strój Ferrisa. O wiele większy problem miała z kurtką, gdyż Bueller nie był ani typem outsidera, ani sportowca, postanowiła więc stworzyć coś unikalnego – tak powstała kurtka z szarymi, białymi i czarnymi elementami.

Agent K i Agent J – Faceci w czerni (1997)

Według projektantki kostiumów Mary E. Vogt stworzenie garniturów, które nie byłyby zbyt podobne do strojów noszonych przez Jake’a i Elwooda Bluesów, było sporym wyzwaniem. Koniec końców inspirację stanowił dla niej klasyczny szary garnitur Rogera Thornhilla w Północ – północny zachód (1959). Oczywiście, nieodłącznym elementem były dobrze dopasowane okulary przeciwsłoneczne.

Alex DeLarge – Mechaniczna pomarańcza (1971)

Zamysłem projektantki Mileny Canonero było stworzenie kostiumów modnych w bliskiej przyszłości, które przedstawiałyby zniekształconą wersję ubrań noszonych na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Stroje Alexa (Malcolm McDowell) i jego świty okazały się jednak dość problematyczne. Niespodziewana inspiracja zjawiła się pod postacią samego McDowella, który na przymiarkę kostiumu przyszedł w stroju do krykieta. Kubrick i McDowell postanowili wykorzystać białą koszulę i ochraniacz na genitalia, tworząc strój doskonale znany po dziś dzień.

Willy Wonka – Willy Wonka i fabryka czekolady (1971)

Pierwsze szkice Helen Colvig wiernie odzwierciedlały wygląd Wonki opisany w książce Ronalda Dahla. Gene Wilder miał jednak swoją wizję kostiumu, nieco bardziej uniwersalnego i ponadczasowego, napisał więc list do projektantki, w którym wypunktował to, co w rysunkach mu się podoba i co chciałby zmienić, pozostawiając ostateczną decyzję Colvig. Nie wszystkie jego uwagi wzięto pod uwagę, jednak to pomysłem Wildera było skrócenie kapelusza o pięć centymetrów, zmienienie koloru i kroju spodni, a także dodanie dużych kieszeni w płaszczu. W 2012 roku kostium został sprzedany za prawie siedemdziesiąt cztery tysiące dolarów.

Jeffrey Lebowski – Big Lebowski (1998)

Spora część ubrań Lebowskiego to tak naprawdę własność wcielającego się w rolę Kolesia aktora Jeffa Bridgesa. Co więcej, jedna z koszul pojawiających się w filmie jest dokładnie tą samą, którą Bridges nosił w filmie Fisher King (1991).

Don Vito Corleone – Ojciec chrzestny (1972)

Anna Hill Johnstone była odpowiedzialna za kostiumy w ponad sześćdziesięciu filmach, za pracę nad Ojcem chrzestnym zdobyła nominację do Oscara. Najbardziej rozpoznawalnym strojem w filmie jest smoking, który Don Corleone (Marlon Brando) ma na sobie podczas ślubu córki: prosty, elegancki, z czerwoną różą przypiętą do klapy. Uzupełnieniem wyglądu są policzki wypchane przy użyciu specjalnej dentystycznej protezy, która obecnie znajduje się w Museum of the Moving Image w Nowym Jorku.

Dracula – Książę Dracula (1931)

Książę Dracula to pierwszy film po Nosferatu (1922), który porusza temat wampirów, tyle że stawia je w nieco innym świetle: nie jako przerażające potwory, a eleganckich, przystojnych mężczyzn. Peleryna jest nieodłącznym symbolem Draculi (Bela Lugosi), a zarazem przełomowej roli Lugosiego, dlatego też aktor zażyczył sobie, by go w niej pochować.

korekta: Kornelia Farynowska