Krzywe maski i potwory bez zębów, czyli NAJGORSZE HORRORY 2024 roku
Horror to tylko pozornie prosty gatunek. Wbrew pozorom nie wystarczy wrzucić kilka sprawdzonych motywów, by stworzyć satysfakcjonujący spektakl grozy. Należy te środki przemyśleć i przyłożyć się do ich aranżacji – a nawet wtedy sukces nie zawsze jest gwarantowany. Przypomina nam o tym coroczny zastęp horrorów kiepskich – czy to po prostu niechlujnych, czy wywracających się na nieumiejętności twórców (a czasem ich przerośniętych ambicjach). 2024 rok również pod tym względem nie „zawiódł”. Nie przedłużając, poniżej mój osobisty wybór najgorszych filmów grozy z zeszłego roku.
„Puchatek: Krew i miód 2”
Rhys Frake-Waterfield załapał się na moje zeszłoroczne zestawienie najgorszych filmów roku z generycznym i uderzającym w tanią prowokacyjność Puchatkiem: Krwią i miodem. Po sukcesie komercyjnym mało ambitnej produkcji rewidującej kulturowy wizerunek misia o małym rozumku reżyser poszedł za ciosem i przygotował szybko część drugą. Jest lekki upgrade – projekty wyglądają nieco lepiej, fabuła delikatnie bardziej się klei (dodano całkiem ciekawy wątek reakcji lokalnej społeczności na masakrę), ale niewiele to pomogło. Krew i miód 2 to w dalszym ciągu kino eksploatacji po linii najmniejszego oporu, bez cienia inwencji w kluczowych przecież dla slashera scenach gore. W 2025 roku doczekamy się najprawdopodobniej części trzeciej, więc już szykuję dla niej miejsce w zestawieniu najgorszych filmów nadchodzącego roku.
„The Watchers”
Na scenę kina grozy wkroczyła w tym roku kontynuatorka dynastii Shyamalanów – Ishana, która zadebiutowała folk horrorem The Watchers. Zajawka wyglądała obiecująco – zagubione w puszczy postacie znajdują się w pułapce, w której obserwują ich złowrogie, tajemnicze stworzenia z lasu. Z tego miejsca film z Dakotą Fanning nie idzie jednak w żadnym interesującym kierunku. The Watchers konstruowane jest mechanicznie, bez większego polotu czy nawet wyczucia używanych motywów. Ekspozycja jest toporna, a sceny grozy mało angażujące. Są też klasycznie shyamalanowskie plot twisty, ale z tego gorszego sortu. Ulokowany w irlandzkich plenerach film jest do bólu wtórny i nie pozostawia w pamięci zbyt wiele.
„Demon”
Popularny motyw opętania częściej wypada chyba kiczowato niż udanie. Łatwo jest stracić balans w straszeniu charakteryzacją i jump scare’ami, które już były grane na tuziny sposobów. W taką pułapkę wpada australijski Demon, w którym trójce braci przychodzi mierzyć się z demonami przeszłości, przybierającym przerażająco realny wymiar. Psychologiczne koncepty dotyczące traumy i mechanizmów obronnych rozmywają się w pochodzie generycznych straszaków, co najgorsze niepodporządkowanych ciekawszej opowieści. Efektem jest bardziej zlepek scen, jako tako sklejonych opowieścią, niż dramaturgia z krwi i kości.
„Hellboy: Wzgórze nawiedzonych”
Trochę po cichu na ekrany kin wszedł kolejny reboot serii o Hellboyu. I chyba ten brak rozgłosu nie był przypadkowy, bo jakością nie ma co się chwalić. Może nie jest to porażka na miarę poprzedniej iteracji z 2019 roku, ale za to nie ma też krzty rozmachu. To sam w sobie mógł być jeszcze dobry kierunek, bo kameralna skala pasuje do Chłopca z Piekieł. Niestety cały pozytywny efekt wygenerowany przez zmniejszenie historii (Hellboy nie ratuje całego świata, ale jedną społeczność) i folk horrorowy klimat został zaprzepaszczony przez niemal karykaturalnie złe efekty specjalne, dziwaczne rozbudowywanie wątku osobistego Hellboya i przede wszystkim pozbawioną krzty charyzmy obsadę z odtwórcą tytułowego bohatera na czele. Miało być bliżej komiksom, a wyszło nijako i idę o zakład, że tak, jak ludzie dziwili się, że nowy Hellboy wchodzi do kin, tak za parę lat będą się dziwić, że ten film w ogóle powstał.
„Nie mów zła”
Jest sporo prawdy w twierdzeniu, że Amerykanie wolą często nakręcić remake nieanglojęzycznego hitu, niż oglądać film z napisami. Świeżym przykładem tego prawidła jest Nie mów zła, anglojęzyczny remake duńskiego thrillera psychologicznego Goście. Oparty na odwróconej dynamice home invasion film frapował rozwojem fabuły i szokował jej rozwiązaniem. Nie mów zła niby robi dokładnie to samo – opowiada o rozgrywce bogu ducha winnej rodziny z psychopatycznymi oprawcami – tyle że wychodzi to dużo gorzej. Brakuje suspensu, atmosfery niepokoju z oryginału, brakuje też odwagi, by powtórzyć oryginalne rozwiązania fabularne w tych miejscach, które były mniej przyjemne do oglądania. Jedyne, co Nie mów zła oferuje dobrego, to szarżująca kreacja Jamesa McAvoya, ale to o wiele za mało, by całościowo film się obronił.
„Nieumarli”
Tzw. horrory z ambicjami to dość typowe zjawisko w ostatnich latach. Często efekty są fascynujące – jak w Czarownicy. Bajce ludowej z Nowej Anglii czy Kąpieli diabła – czasem przestrzelone. Do tej drugiej kategorii należą norwescy Nieumarli, którzy bez sukcesu próbują pożenić standardy skandynawskiego dramatu obyczajowo-psychologicznego z tematyką zombie. O ile na początku film fascynuje i niepokoi, rozciąganie w nieskończoność fazy budowy napięcia i późniejsze pospieszne rozwiązywanie kulminacji przekreślają potencjał filmu. Nieumarli są pretensjonalni i przeraźliwie nudni, a horror służy w nich tylko jako pretekst, instrumentalny wyróżnik spośród innych podobnych filmowych historii.
„Mickey's Mouse Trap”
Podobnie jak w przypadku Kubusia Puchatka, slasherowy wariant Myszki Miki jest żenująco wręcz leniwy. W Mickey’s Mouse Trap nie ma za grosz inwencji, jest tylko tanie szczucie popularnym wizerunkiem disneyowskiej maskotki. Nie pomagają nieudolne metazabiegi, które trafiają w próżnię, bo nie są w ogóle podbudowane. Nic dziwnego, że opowieść o urodzinach zakłóconych przez morderczą mysz nie trafiły nawet do dystrybucji kinowej, ale od razu na streaming (i to ten drugorzędowy). Przy Mickey’s Mouse Trap nawet Krew i miód wygląda solidnie, a to spora sztuka, w negatywnym sensie.
„Egzorcyzm”
Russell Crowe dołącza do grona artystów, którzy trafiają na to zestawienie drugi rok z rzędu. W 2023 roku za sprawą Egzorcysy papieża, w tym za sprawą Egzorcyzmu. Widać, że Australijczyk upodobał sobie ten temat. Film opowiada historię opętania aktora grającego w horrorze – punkt wyjścia godny Krzyku, ale Joshui Johnowi Millerowi brakuje konsekwencji i umiejętności, by pociągnąć ten aspekt. Wychodzi dziwny miszmasz stereotypowego straszaka z próbami lekko autoparodystycznego metakomentarza ze strony Crowe’a. Egzorcyzm koniec końców nie wie, czy chce być grą z gatunkiem, czy jego wzorcowym przykładem, ostatecznie nie będąc niczym ciekawym. A jeśli horror bardziej nuży, niż straszy, to zły (nomen) omen.
Wybawienie
Film tak zły, że niemal o nim zapomniałem. Gdy wydawało się już, że kariera Glenn Close nie upadnie niżej niż przecharakteryzowana, przeszarżowana i kryptoklasistowska Elegia dla bidoków, szacowna aktorka wystąpiła w koszmarnym (sic!) horrorze z morałem. Wybawienie nęci ambicjami obyczajowego komentarza o relacjach rodzinnych, by pogrążyć wszelki potencjał kiczowatymi, nieudolnymi scenami grozy (Close jako demon/opętana jest tu zgniłą wisienką na zakalcowym torcie), a to wszystko bo bez pardonu wpychać w gardła widowni religijne przesłanie z drugiej ręki. No koszmar.
Tomasz Raczkowski