NIE ZADZIERAJ Z FRYZJEREM. Głupawa i bezpretensjonalna komedia z Adamem Sandlerem

Adam Sandler jest obecnie jednym z najbardziej znanych komików amerykańskich. Popularność zdobył występując (a także pisząc skecze) w kultowym programie Saturday Night Live. W 1995 roku zdecydował się poświęcić karierze filmowej i od tego czasu regularnie raczy widzów obrazami mającymi za zadanie wywołać uśmiech. Nie zawsze są to produkcje najwyższych lotów, ale jednak trudno znaleźć w dorobku aktora tytuły, których zupełnie nie da się oglądać. Na ekrany kin wchodzi właśnie najnowszy film z Sandlerem w roli głównej – Nie zadzieraj z fryzjerem. 

Tym razem przedmiotem żartów stały się relacje izraelsko-palestyńskie i wszystkie wypływające z nich konsekwencje. Główny bohater, Zohan Dvir (Adam Sandler) to świetnie wyszkolony członek grupy antyterrorystycznej potrafiący wykonać każde, nawet najbardziej skomplikowane i niebezpieczne, zadanie. Ma on jednak dość nieustannej walki i narażania się na niebezpieczeństwo. Marzy o spokojnym życiu, z dala od zgiełku, strzałów i wybuchów – pragnie zostać fryzjerem. Problem w tym, że rodzina nie chce nawet słyszeć o jego hobby. Wyśmiewa ciągoty ku układaniu fryzur i podcinaniu włosów. Zohan postanawia zatem sfingować swoją śmierć i wyruszyć do Nowego Jorku, by tam zacząć nowe życie.

Nie zadzieraj z fryzjerem to czwarty wspólny projekt Dennisa Dugana i Adama Sandlera. Reżyser, mający na swoim koncie kilka bezpretensjonalnych i głupich (ale zarazem śmiesznych) komedii, na czele z rewelacyjną Czacha dymi, ponownie serwuje widzowi szalony spektakl, w którym żarty wypadają z ekranu z prędkością karabinu i właściwie nie uświadczy się spokojniejszych momentów. Oczywiście nie brak tutaj humoru klozetowego, ale nawet on nie obraża poczucia estetyki, jak czyni większość współczesnych “parodii”. Poza tym, nawet jeśli ktoś poczuje się dotknięty wyjątkowo niesmacznym gagiem, to chwilę później dostaje w nagrodę moment autentycznie zabawny.

Przed seansem obawiałem się, iż obejrzę kolejną fabułę śmieszną przez pierwsze dwadzieścia minut, a następnie zmieniającą się w komedię romantyczną. Na szczęście wątek miłosny, choć obecny w filmie, nie został rozciągnięty i służy tylko za dodatek. Dodatek do wybornej mieszanki slapsticku oraz satyry na zderzenie dwóch (a nawet trzech) zupełnie odmiennych światopoglądowo mentalności, wzbogacony szeregiem odniesień do kultury. Nie należy jednak oczekiwać sprytnie zawoalowanych aluzji czy też inteligentnej gry z widzem. “Nie zadzieraj z fryzjerem” nie stara się być niczym więcej niż próbą dostarczenia kilku chwil nieskrępowanej rozrywki. Próbą, warto dodać, ze wszech miar udaną, bo choć krytycy nie są zachwyceni, to jednak nie sposób odmówić filmowi Dugana, wprawiania widza w dobre samopoczucie.

Na osobne omówienie zasługują dwie sprawy. Po pierwsze, kapitalny akcent głównego bohatera. Adam Sandler wykonał kawał dobrej roboty. Za każdym razem gdy Zohan coś mówi, bardzo łatwo zapomnieć, iż w rzeczywistości rodowitym językiem komika jest angielski. Dodatkowo, w wypowiadanych kwestiach znajduje się sporo słów hebrajskich (między innymi: Aba – Ojciec, Ima – Matka, B’seder – Ok. czy Faygelah – homoseksualny, a także regularnie pojawia się potrawa hummus oraz “zizraelizowana” nazwa oranżady – “Fizzy Bubblech”). Sama postać Zohana czerpie pełnymi garściami z wizerunku “pushtaka” – swoistej subkultury rozwijającej się w Izraelu w latach 70. i 80. ubiegłego wieku.

Druga warta uwagi kwestia, to antagonista głównego bohatera – Fatoush “Phantom” Hakbarah, rewelacyjnie wykreowany przez Johna Turturro. Nie zadzieraj z fryzjerem to jego drugie spotkanie z Dennisem Duganem (wcześniej pracowali nad filmem Czacha dymi). Turturro wspaniale wcielił się w nadpobudliwego i nie posiadającego wszystkich klepek palestyńskiego terrorystę. Każda scena z udziałem aktora zamienia się w komediową ucztę, podczas której widz otrzymuje solidny masaż przepony. Cudownie zakręcone i niesamowicie zabawne szaleństwo bije z oczu Phantoma – gdy tylko postać Fatousha Hakabaraha pojawia się w kadrze, kradnie dla siebie całą uwagę. I choć antagonista dostał stosunkowo mało czasu ekranowego, to osobiście uważam, iż film należy w równej mierze do Johna Turturro, co do Adama Sandlera.

Znalazło się oczywiście kilka minusów w Nie zadzieraj z fryzjerem. Przede wszystkim, spora liczba zabawnych żartów może niektórym osobom nie wynagrodzić humoru orbitującego wokół genitaliów i seksu. Chociaż trzeba uczciwie przyznać, że Sandler nie przekracza granicy dobrego smaku i tylko wyjątkowi puryści poczują się dotknięci błazenadą komika. Widz nie ma bowiem ani przez chwilę wrażenia, że cokolwiek w produkcji da się brać na poważnie – wszystkie sceny, postacie, dialogi stanowią jedną wielką zgrywę i nawet zachowania balansujące (w realnym świecie) na krawędzi molestowania seksualnego, tutaj stanowią jedynie kolejny gag. Po drugie, zirytować może prosty (by nie powiedzieć prostacki) finał. Wiadomo, że głupawe komedie, a do takich Nie zadzieraj z fryzjerem niewątpliwie należy, nie powstają po to, by przekazywać jakieś ważne prawdy, ale niestety już od jakiegoś czasu panuje maniera na wciskanie poprawności politycznej gdzie się tylko da. Skoro zatem produkcja kręci się wokół konfliktu dwóch grup etnicznych, to obowiązkowo musi dojść do pogodzenia się wrogów, najczęściej dzięki odkryciu jakiegoś wspólnego przeciwnika.

I wreszcie po trzecie, nie wiadomo po co w ogóle zatrudniono Mariah Carey, która gra samą siebie i nie wprowadza kompletnie nic do fabuły. Wprawdzie pojawia się ona tylko na kilka minut, ale mimo wszystko scenariusz nic by nie stracił bez tej postaci.

Skoro o gościnnych występach mowa, warto wspomnieć o paru innych znanych twarzach, które uważny widz dostrzeże na drugim (a często i dalszym) planie. Da się wypatrzyć między innymi Chrisa Rocka w zabawnej roli taksówkarza, Henry’ego Winklera (producenta serialu MacGyver), komika Kevina Jamesa, Roba Schneidera, Doma DeLuise’a czy też samego reżysera Dennisa Dugana.

Film można również potraktować jako parodię szeroko pojętego kina szpiegowskiego. Wyczyny Zohana w ramach akcji antyterrorystycznych biegunowo odbiegają od tego, do czego przyzwyczaiły nas “poważne” produkcje. Obrazy o doskonale wyszkolonych agentach przedstawiają bowiem albo profesjonalistę pokroju Jamesa Bonda czy Jasona Bourne’a, albo kompletną ofiarę losu, tylko cudem wychodzącą cało z największych opresji – np. Johnny English lub Frank Drebin. W Nie zadzieraj z fryzjerem mamy natomiast do czynienia ze specyficznym połączeniem obu wyżej wymienionych “szablonów”. Zohan jest świetnie wytrenowanym, potrafiącym poradzić sobie w każdej sytuacji komandosem, ale wszelkie kłopoty trapiące bohatera zostają rozwiązane za pomocą gestów i min, których nie powstydziliby się członkowie legendarnego tria ZAZ (autorzy między innymi trylogii Naga broń i obu części Hot Shots!).

Podsumowując, warto wybrać się na najnowszą produkcję z Adamem Sandlerem. Gwarantuje ona kilkanaście głośnych wybuchów śmiechu z naprawdę świetnych gagów, które powinny zatrzeć ewentualny niesmak, powstały podczas obserwowania żartów nieco “niższego gatunku”. A jeśli potrzeba solidnej zachęty do odwiedzenia kina, to niech będzie nią rola Johna Turturro – już tylko dzięki niej widz nie powinien uznać czasu spędzonego na oglądaniu filmu Dugana za stracony. Przy czym należy jeszcze raz podkreślić, że Nie zadzieraj z fryzjerem to trochę głupawa, bezpretensjonalna i lekka rozrywka na wieczór. Dlatego, jeśli ktoś spodziewa się inteligentnego dowcipu, sprytnie zamaskowanych odniesień do kultury, polityki. współczesności czy też oryginalnych i zapadających w pamięć rozwiązań, srodze się zawiedzie. Jeśli jednak takich oczekiwań ktoś nie ma, Adam Sandler i spółka dostarczą mu wielu okazji do niewymuszonego rechotania i zapewnią dobre samopoczucie po zakończeniu projekcji. A czyż nie tego właśnie oczekuje się od komedii?

Tekst z archiwum Film.org.pl (12 września 2008)