DZIEWCZYNA Z IGŁĄ. Światełka w tunelu [RECENZJA]

Gdzieś z oddali dochodzą ostatnie echa I Wojny Światowej. Karoline (Victoria Carmen Sonne), biedna szwaczka, nie czeka już na powrót męża z frontu. Od ponad roku jakikolwiek kontakt się urwał. Teraz kobieta musi skupić się, by samej zacząć wiązać koniec z koniec. Jak trudne by to nie było. Nietknięta wojenną zawieruchą Kopenhaga 1918 roku wygląda jak przedsionek piekła a jej mieszkańcy jak duchy. Są ale jakoby ich nie było. Czarno-białe zdjęcia (znakomita praca Michała Dymka) korespondują z mrokiem i dekadenckim charakterem tekstu. Było źle, jest gorzej, jeden nieuważny krok i można spaść w przepaść. Dziewczyna z igłą Magnusa von Horna to nie tylko krytyczne spojrzenie w przeszłość i kino historyczne, ale również film sięgający po różne gatunki. Znajdziemy tu ślady horroru i odciski palców thrillera. Artystyczne kino jak się patrzy, ale o ambicjach, by dotrzeć do masowej widowni.

Dziewczyna z igłą jest filmem gęstym od wątków i żwawo przeskakującym między kolejnymi tematami. Każdy z nich spokojnie by wystarczył na osobny pełny metraż. Ciężka praca w fabryce za grosze i próby złapania choćby odrobiny stabilizacji. Karoline obrywa tu, obrywa tam, spóźnia się z czynszem, z miarę wygodnego mieszkania przenosi się do obskurnej nory. Nieszczęsny romans i nieplanowana ciąża z dyrektorem fabryki może na początku daje nadzieję, że „będzie lepiej”, ale chyba każdy bardzo dobrze wie, że zakończyć to się może tylko rozczarowaniem. Dziewczynę z igłą napędzają następujące po sobie tracone złudzenia.

Powracającym wątkiem jest też ograniczone zaufanie i trudność budowy i odbudowy międzyludzkich więzi. Niepewność jutra sprawia, że każdy myśli tak naprawdę o sobie: by jakoś przetrwać, by umieć zasnąć przy przeciekającym dachu, by odetchnąć z ulgą, po łyku chwilowo dostępnej pitnej wody. Jeśli nad tym da się przeskoczyć to i tak pogodzić się trzeba z podzielonym klasowością społeczeństwem. Podskok do góry jest z zasady niemożliwy, mezalians to niezmazywalna skaza i kompromitacja. Za dobrym słowem zawsze ukryte będą interesy, cieniem przyjacielskiej przysługi będzie wyzysk. Ramię w ramię z pomocą w potrzebie i serdecznym dotykiem idzie bezwzględne zło.

Karoline odbija się od domu do domu. Najbliższą relację zawiązuje z Dagmar (Trine Dyrholm), oficjalnie prowadzącą sklep ze słodyczami a pod przykrywką zajmująca się nielegalną adopcją dzieci. Kobiety znajdują wspólny język, jedna jest potrzebna drugiej. Karoline pewniej czuje się pod opieką patronki, Dagmar z kolei lubi dominować i przejmować nad podopieczną kontrolę. Wyjścia do kina, odurzające kropelki eteru, jakaś forma ucieczki od przygnębiającej codzienności. Nikogo raczej nie zaskoczy, że tuż za rogiem na Karoline czeka egzystencjalna katastrofa. Magnus van Horn od wizji lokalnej konsekwentnie przesuwa się w rejony mięsistego dreszczowca.

W Dziewczynie z igłą odnajdziemy stylistyczne odwołania i ton ostatnich filmów Pawła Pawlikowskiego (to za sprawą unoszącego się w powietrzu poczucia beznadziei), ale również operującą kontrastem i cieniem wizualną ekspresyjność filmów Polskiej Szkoły Filmowej. Kumulacja nieszczęść, rozczarowań, dziwactw, patologii i gatunkowa rozpiętość sprawiają, że jest to scenariusz, po który na pewno z zainteresowaniem mogliby sięgnąć Lars von Trier czy David Lynch. Dziewczyna z igłą bywa pretensjonalna gdy symboliczna inscenizacja góruje nad realizmem. Ważne jednak, że film von Horna cały czas utrzymuje emocjonalną wiarygodność a po granicznym momencie rozpaczy potrafi podnieść na duchu. Naiwne? Może. Prawdziwie filmowe? Jak najbardziej.