ETHAN HAWKE. Uzależniony od tworzenia

Miesiąc temu skończył 47 lat, na koncie ma 60 ról w filmach pełnometrażowych i kilka projektów reżyserskich, a tymczasem Ethan Green Hawke zdaje się traktować swoją karierę niczym czystą kartę, podchodząc do kolejnych przedsięwzięć z zapałem godnym debiutanta. Aktor, który tak udanie debiutował przed kamerą w latach 80., w ciągu trwającej trzy dekady kariery pojawiał się na hollywoodzkim firmamencie i znikał z niego, ale nigdy nie zerwał swoich więzi z przemysłem filmowym. Dziś, gdy grywa na przemian w cenionych przez krytykę kameralnych dramatach, wysokobudżetowych remake’ach klasycznych filmów i kinie akcji klasy B, aktorstwo wydaje się być prawdziwym nałogiem Hawke’a.

Jego dwie aktorskie nominacje do Oscara (kolejne dwie zdobył za współautorstwo scenariuszy do filmów Linklatera) dzieli aż 13 lat – to najlepiej pokazuje, jak długa i zróżnicowana jest kariera Ethana. W swoim dorobku ma także wyróżnienia od kapituł przyznających inne prestiżowe nagrody – bywał już wśród nominowanych do nagród BAFTA i Gildii Aktorów oraz Złotego Globu, a w ubiegłym roku renomowany festiwal w San Sebastian postanowił uhonorować go za całokształt twórczości. Dlaczego piszę o tym wszystkim? Aby pokazać, że – choć mogłoby się wydawać inaczej – Hawke ma we współczesnym kinie całkiem istotną pozycję. A przecież trzeba pamiętać, że kino to tylko jedna z wielu dziedzin, w których realizuje się Ethan – już w liceum podejmował pierwsze próby powieściopisarskie, a za reżyserię zabrał się już w 1994 roku, gdy nakręcił teledysk do utworu Stay (I Missed You) wykonywanego przez ówczesną koleżankę Hawke’a z trupy teatralnej, Lisę Loeb. Niespokojny duch artysty kazał Ethanowi wielokrotnie zmieniać plany dotyczące studiów i kierunków artystycznego rozwoju, ale zawsze kierował nim przede wszystkim niezaspokojony głód tworzenia – tak zostało do dziś.

Rodzice aktora pobrali się w bardzo młodym wieku – matka Leslie miała zaledwie 17 lat, a już rok po ślubie, dokładnie 6 listopada 1970 roku, w teksańskiej stolicy Austin przyszedł na świat pierwszy potomek państwa Hawke’ów. Wczesne zaślubiny nie wyszły na dobre małżeństwu, które rozstało się, gdy Ethan miał zaledwie cztery lata. Leslie samotnie wychowywała syna, kilkukrotnie zmieniając miejsce zamieszkania, aż wreszcie po sześciu latach tułaczki ponownie wyszła za mąż i osiadła w New Jersey. Pomiędzy wczesnymi wprawkami literackimi nastoletni Hawke zainteresował się aktorstwem i zaangażował się w występy w przedstawieniach organizowanych przez szkołę, do której uczęszczał. Bardzo szybko nadarzyła się też okazja, by Ethan spróbował swych sił w filmie – już pierwszy casting, do Badaczy kosmosu (1985) Joego Dantego, zakończył się dla Hawke’a sukcesem. Zagrał tam u boku Rivera Phoenixa, dla którego także był to debiut na wielkim ekranie (wcześniej grywał tylko w telewizji). Dziś pamięć o Badaczach… nie jest szczególnie pielęgnowana, ale był to film, który doskonale wpisywał się w klimat młodzieżowego sci-fi tamtych czasów, a po premierze zebrał bardzo dobre recenzje. Cóż jednak z tego, skoro przepadł w box office? Finansowa klapa filmu Dantego (zarobił niecałe 10 milionów dolarów przy ponad dwudziestomilionowym budżecie) spowodowała, że Ethan na kilka lat porzucił marzenia o zrobieniu kariery w Hollywood.

Przeniósł się do Pittsburgha, gdzie na Uniwersytecie Carnegie Mellon studiował aktorstwo sceniczne, ale gdy tylko nadarzyła się okazja powrotu przed kamerę, Hawke nie wahał się długo. Na dużym ekranie ponownie pojawił się w 1989 roku – najpierw w nieco zapomnianym dziś komediodramacie Tato Gary’ego Davida Goldberga, a następnie w słynnym Stowarzyszeniu Umarłych Poetów Petera Weira, wzruszającej historii prywatnej szkoły dla młodych mężczyzn, w której jedną ze swych najlepszych kreacji stworzył ś.p. Robin Williams. Ethana chwalono za bardzo dojrzały i naturalny występ, a kluczowa dla fabuły rola Todda zapewniła chłopakowi z Austin zainteresowanie hollywoodzkich reżyserów. Zanim jednak niespełna dwudziestoletni Hawke zaczął grywać „dorosłe” role, wystąpił w jednym z ważniejszych tytułów dla fanów kina familijnego – Biały kieł (1991) Randala Kleisera, z Klausem Marią Brandauerem, Seymourem Casselem i Jamesem Remarem w obsadzie to prawdziwy klasyk przygodowego kina dla całej rodziny, a fani gatunku z pewnością doskonale pamiętają charyzmatyczną rolę dorosłego już, ale wciąż wyglądającego jak chłopiec Ethana. Kolejne role przynosiły kolejne zmiany konwencji: w Niezwykłej randce (1991) Jonathana Wacksa Hawke wraz z Teri Polo eksplorował meandry komedii romantycznej z zacięciem sensacyjnym, W kręgu miłości (1992) dodało do portfolio Ethana dramat obyczajowy, zaś W księżycową jasną noc (1992) Keitha Gordona, ekranizacja powieści Williama Whartona, pozwoliła Hawke’owi na sprawdzenie się w repertuarze wojennym. Przeskakując pomiędzy gatunkami, młody aktor nie tylko nabywał przeróżne doświadczenia, ale udowodniał potencjalnym pracodawcom swą wszechstronność.