search
REKLAMA
Recenzje

PAMIĘĆ. Ten film wbija się w głowę i wchodzi pod skórę [RECENZJA]

Opowieść o Sylvii i Saulu niepostrzeżenie wbija się w głowę, wchodzi pod skórę i nomen omen, zapada silnie w pamięć. “Pamięć” od dziś – 22 marca – na ekranach...

Tomasz Raczkowski

22 marca 2024

REKLAMA

We współczesnym kinie nie ma wielu twórców takich jak Michel Franco. Z jednej strony w filmach Meksykanina występują gwiazdy hollywoodzkiego formatu, z drugiej niosą je mocne artystowskie koncepty. Gdzieś pomiędzy mainstreamem a festiwalową awangardą Franco wykroił sobie własny, charakterystyczny skrawek kina, którego konsekwentnie się trzyma – z lepszym lub gorszym skutkiem. W pewnym sensie kolejne premiery sygnowane przez twórcę Córek Abril to loteria, w której albo wylosuje się frapujące dzieło (Opiekun), albo przesadzony bełkot (Nowy porządek), a czasem jedno i drugie na raz (Sundown). Zasiadając na sali na pokazie najnowszego dzieła Franco, pokazywanej premierowo w Wenecji Pamięci, można więc spodziewać się praktycznie wszystkiego.

Zanim odpowiem na pytanie, jaki Michel Franco wylosował się w najnowszym filmie, wypada przybliżyć, o czym konkretnie mowa. Jak to bywa u Meksykanina, od progu zostajemy wrzuceni w kameralną, wyraźnie nasyconą niewypowiadanymi podtekstami sytuację bohaterki. Sylvię poznajemy na meetingu AA, a następnie towarzyszymy jej w krótkiej wycieczce zapoznawczej przez życie – od pracy w ośrodku dla niepełnosprawnych, przez salon lepiej ustawionej siostry, aż do obwarowanego jak – nie przymierzając – lokal banku mieszkania, gdzie kobieta mieszka z wychowywaną samotnie córką. Widać więc, że kaliber problemów jest raczej z tych większych, a stawki pójdą tylko w górę, gdy na scenę wkroczy drugi protagonista tej opowieści Saul – nieznajomy, który na szkolnym zlocie zaczyna z niewiadomych przyczyn podążać za Sylvią.

W tym miejscu wkraczam na grząski recenzencki grunt – o Saulu niewiele można powiedzieć bez zdradzania pierwszego z serii twistów przygotowanych przez Franco w Pamięci. Pozostańmy więc na poziomie ogólnikowego stwierdzenia, że tajemniczy mężczyzna okaże się równie, jeśli nie bardziej, skomplikowaną postacią co Sylvia. Osią filmu jest niejednoznaczna i zaliczająca liczne zakręty relacja tej dwójki, która wbrew logice zdaje się połączona niewidzialną nicią. Ona pamięta więcej, niż by chciała, on z kolei pamięta za mało. Czy połączył ich przypadek, czy wspólna przeszłość? Kogo widzą w sobie nawzajem? Jaką rolę odgrywa w opowieści matka Sylvii? Franco z lubością mnoży niedopowiedzenia i potencjalne tropy interpretacyjne, oferując jedynie skrawki wyjaśnień. Nie dzieje się tak bez przyczyny – Pamięć opowiada fundamentalnie o zmaganiu się z bagażem przeszłości, zarówno tej kładącej się cieniem na dniu dzisiejszym, jak i tej rozmazującej się i rozpadającej pod wpływem niezależnych od nas czynników. Dwójka bohaterów funkcjonuje tu jako binarna para odmiennych doświadczeń i trajektorii, a ich spotkanie to istne zderzenie indywidualnych obsesji, traum i neuroz.

 

Michel Franco umie tę historię podać w ekscytujący narracyjnie sposób. Od samego początku Pamięć wyróżnia się gęstą atmosferą, w powietrzu unoszą się ładunki elektryczne niewypowiedzianych uraz i konfliktów, a każda kolejna sytuacja niesie w sobie niebezpieczeństwo uruchomienia czegoś złowrogiego. Wytworzenie i utrzymanie takiego napięcia jest w równej mierze zasługą głównego duetu aktorskiego. Jessica Chastain używa relatywnie małej gamy środków, ale za ich pomocą robi wielkie rzeczy. Nerwice Sylvii są widoczne, ale nie ostentacyjnie, subtelnie sygnalizowane w ramach portretu starającej się twardo stąpać po ziemi kobiety po przejściach. Naprzeciw Chastain popis daje Peter Sarsgaard, którego Saul jest hipnotyzujący dzięki mieszance specyficznej nieobecności, ludzkiego ciepła i nieobliczalności. Obydwoje wzbudzają równocześnie sympatię i niepokój, w pewnych momentach ocierając się wręcz o przedsionki złowrogiej psychozy. To Sarsgaard został nagrodzony za swoją rolę Pucharem Volpi w Wenecji, ale tak naprawdę kreacje jego i laureatki Oscara za Oczy Tammy Faye pracują na siebie wzajemnie i to w połączeniu robią tak duże wrażenie.

Pamięć jest momentami wręcz filmem ekscytującym i znakomicie uwodzącym widza podtekstami oraz odpowiednią mieszanką eskalacji i spowolnień. To często jest mankamentem filmów Franco – Meksykanin słynie z zamiłowania do ekscentrycznych przełamań, nie zawsze działających na korzyść filmu. W Pamięci w zasadzie tego nie ma, a może jest w wersji light na początku, dzięki czemu twórca ma czas, by jeszcze wyrównać obramowania opowieści. Co prawda w końcówce film traci nieco wcześniejszy impet i serwuje kilka zbyt melodramatycznych zagrywek, jednak jak na twórcę Opiekuna, mówimy o przesadzie niemal niezauważalnej. Dzięki temu Franco tworzy być może najbardziej zrównoważony i dojrzały dotychczas film – skupiając się na bohaterach i problemie, a nie szokowaniu odbiorcy.

Precyzyjnie skonstruowany, poprowadzony i zagrany kameralny dramat psychologiczny daje wszystko, czego należy oczekiwać po ambitnym kinie. Sygnalizuje też pewną progresję twórcy, który mimo ugruntowanej pozycji i skodyfikowanego języka potrafi dokonać ważnych korekt, wpuszczających go na wyższy poziom. Opowieść o Sylvii i Saulu niepostrzeżenie wbija się w głowę, wchodzi pod skórę i nomen omen, zapada silnie w pamięć, niepokojąc, ale i trochę inspirując. Krótko mówiąc, tym razem w filmie mamy najlepszy możliwy wariant Michela Franco, przy którym w końcu nie trzeba zachwytów wypowiadać w formule „tak, ale…”.

Avatar

Tomasz Raczkowski

Antropolog, krytyk, praktyk kultury filmowej. Entuzjasta kina społecznego, brytyjskiego humoru i horrorów. W wolnych chwilach namawia znajomych do oglądania siedmiogodzinnych filmów o węgierskiej wsi.

zobacz inne artykuły autora >>>

REKLAMA
https://www.perkemi.org/ Slot Gacor Slot Gacor Slot Gacor Slot Gacor Situs Slot Resmi https://htp.ac.id/ BERMAIN MAHJONG WAYS TANAM POHON BOCORAN MAHJONG TIPS AUTO WD JELAJAHI DUNIA MAHJONG WAYS 2 FITUR STRATEGI LANGIT JINGGA MAHJONG WAYS REZEKI TAK TERDUGA MELATI MEKAR MAHJONG WAYS UNTUNG GANDA MENCETAK SEJARAH BARU STRATEGI JITU MAHJONG WAYS 2 POLA TERBARU MAHJONG WAYS MAXWIN RAHASIA KEBERUNTUNGAN MAHJONG WAYS 2 RAHASIA MAHJONG WAYS 2 CARA MUDAH MENANG DI SLOT MAHJONG WAYS 2 CHEAT MAXWIN SLOT THAILAND BOCOR DUA POLISI DIDEMOSI KARENA PERAS UANG UNTUK MODAL MAIN SLOT ONLINE PELAKU PEMBUNUHAN SANDY PERMANA TERUNGKAP INGIN CURI UANG WD SLOT GACOR RAHASIA COIN STARLIGHT PRINCESS TEKNOLOGI DIGITAL SLOT 777 CARA MENANG TEKNIK TERBARU TIPS DAN TRIK MAXWIN DI GAME STARLIGHT PRINCESS TRIK JACKPOT SLOT OLYMPUS DENGAN POLA UNIK