SENNA. Kiedy klamrą sławy okazuje się śmierć [RECENZJA]

Życie sportowców wydaje się dość płaskie jako materiał na film biograficzny. Zwykle walczą desperacko o swoje marzenia wbrew otoczeniu, które w nich nie wierzy. Potem się wybijają, są na szczycie, zjada ich sława, upadają, a nawet giną, i to właściwie tyle. Jest w ich prezentacji filmowej pewien szablon, któremu rzecz jasna nie wymknął się Senna, 6-ocinkowa produkcja dostępna od niedawna na Netfliksie z Gabrielem Leone w roli głównej. Szablonowość nie jest zarzutem, bo to ma być biografia sportowca, a nie łowcy starożytnych artefaktów, który jednocześnie jest szpiegiem. Senna zręcznie więc wzbogacił klasyczny opis życia sportowca o prawdziwe życie, którego kluczową częścią jest sport. Najciekawsza w serialu jest właśnie ta permanentna walka między tak silną chęcią wygranej, która może prowadzić do śmierci, a relacjami z innymi ludźmi, którzy niekiedy okazują się zbyt niewidoczni dla sportowca, żeby uświadomił sobie coś istotnego – jedyną szansą ocalenia jego życia jest pozostanie właśnie z tymi, którzy nigdy nie byli tak atrakcyjni, co sport. Ayrton Senna tej równowagi finalnie nie zachował.

Serial sugestywnie, lecz z odpowiednim rytmem pokazuje drogę Senny na szczyt oraz proces równoległego rozpadu jego życia osobistego, gdy wszystko okazało się podporządkowane ambicji wygrywania w każdych warunkach i za wszelką cenę, w deszczu, we mgle, na głodzie, karmiąc się tylko marzeniami. Czy jest to realne? Okazuje się, że tak, natomiast cena jest wysoka i – jak pokazuje serial na przykładzie osób rywalizujących z Senną w latach 80. – większość kierowców nie była w stanie jej zapłacić, bo zawsze powstrzymywał ich jakiś instynkt samozachowawczy. Senna cierpiał na jego atrofię, chociaż analizując jego śmiertelny wypadek, wydaje się oczywiste, że to nie tylko ambicja, ale i współistnienie wielu fizycznych i niezależnych od kierowcy czynników spowodowało tę tragedię. Możne więc do dzisiaj snuć teorie spiskowe na temat wpływu Senny na modyfikacje kolumny kierownicy w bolidzie, które mogły doprowadzić do wypadku, ale na szczęście serial Netflixa nie wnika aż tak głęboko w analizy techniczne. Dlatego też celnie twórcy serialu rozpoczęli jego historię od metaforycznie ujętego końca życia na torze Imola, które poprzedza to dotknięcie asfaltu przez Sennę na tle banneru z wielkim napisem Kronenbourg. To jest właśnie ten zakręt, na którym bolid senny zamiast w lewo, skręcił w prawo i wjechał prosto w betonową ścianę. W jednej z pierwszych scen bohater dotyka nierównego asfaltu w tym miejscu, gdzie dzień później umrze.

Jest to metafora, ale ważna dla całego serialu, który z detalami, co może dla wielu widzów być nieco nudne, prezentuje to mozolne wspinanie się Senny od formuły Forda, przed Formułę 2000, Formułę F3, do Formuły F1. A tam na szczycie jednak robi się już nieco nudno. Akcja gdzieś zwalnia, gdy bohater staje się faktycznie mistrzem. Może to bolesne, co napiszę, ale spodziewałem się, że Senna będzie jednak bardziej dziki, bezkompromisowy, a jego życie mniej nudne, bardziej wielowątkowe, nawet w sensie osobistym. Reminiscencje dzieciństwa nie wystarczą. Trudniejsze relacje z wątpiącym ojcem oraz prezentacje miłości do matki również. Tak więc gdzieś 3 i 4 odcinek to pewien zawód, którego nie przeżyją tylko fani sportów motorowych, do których raczej się nie zaliczam. Najbardziej interesująca wydaje się sama rywalizacja, ale napięcie jest jednak dużo mniejsze, bo większość nawet tych, którzy nie są fanami F1, zna dokonania Ayrtona Senny i wie, że w tych najbardziej emocjonujących scenach będzie wygrywał, z kilkoma wpadkami. Niewiele miejsca więc zostaje na suspens, więc niezbędne wydaje się to osobiste tło, które stało za Senną, gdy wysiadał z bolidu po wygranym lub nieudanym wyścigu. Problem w tym, że to życie poza torem aż tak emocjonujące jednak nie było. Nie można więc mieć wszystkiego, ale mimo tej mniejszej sensacyjności Ayrtona jako człowieka oglądającego telewizję w zaciszu swojego domu i co jakiś czas zmieniającego partnerki seksualne warto obejrzeć ten serial, gdyż nie jest on płaski, nie czyni równocześnie z Senny bohatera na wyrost, nadczłowieka sportu. Ten realizm powinni widzowie docenić, wraz z niesamowitą estetyką ukazania wyścigów F1, włączając w to zdjęcia archiwalne oraz świetną rolą Gabriela Leone, któremu klimatycznie towarzyszy Kaya Scodelario.

Uważni widzowie dostrzegą również refleksję nad rodziną, miłością, a także polityką uprawianą przez wielkie mocarstwa wobec krajów Ameryki Południowej, np. Brazylii, czyli ojczyzny Ayrtona Senny. Najważniejsza jednak pozostaje śmierć, która zamyka klamrą życie Senny będące najważniejsze dla niego właśnie w tym wymiarze bycia kierowcą – mistrzem, który zawsze wygrywał. Na tej ostatniej drodze zobaczymy w serialu nie tyle wypadek i jego wiwisekcję, ile pierwsze samodzielne kroki Ayrtona, gdy pod okiem ojca gdzieś na polnej drodze w Brazylii uczył się prowadzić samochód, a był jeszcze małym dzieckiem. Kurczowo trzymając wtedy kierownicę, nie sądził, że tak rozpocznie się jego życiowa droga, która zakończy się również w samochodzie, tyle że na oczach kibicujących mu tłumów.